Τρίτη 30 Δεκεμβρίου 2008

ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΑ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

Τον Ιανουάριο εγκαινιάζεται η δημόσια Τράπεζα Βλαστοκυττάρων της Θεσσαλονίκης

Στις 14 Ιανουαρίου ανοίγει η δεύτερη Δημόσια Τράπεζα Ομφαλικών Μοσχευμάτων (ή βλαστοκυττάρων) στην Ελλάδα, η οποία θα λειτουργεί στο Νοσοκομείο «Γ. Παπανικολάου» της Θεσσαλονίκης.

Η τράπεζα θα αποθηκεύει κύτταρα του ομφάλιου λώρου από βρέφη που γεννιούνται σε δημόσια συνεργαζόμενα μαιευτήρια, με την προοπτική να χρησιμοποιηθούν για την καταπολέμηση αιμοτολογικών νοσημάτων σε άλλα παιδιά.

«Μέχρι σήμερα πετούσαμε μετά τη γέννηση του παιδιού το αίμα που έχει απομείνει στον ομφάλιο λώρο μαζί με τον πλακούντα μια και δεν γνωρίζαμε τη χρησιμότητά του. Τώρα όμως γνωρίζουμε ότι το λίγο έστω αυτό αίμα που παραμένει στον πλακούντα είναι υπερπολύτιμο και μπορεί να σώσει ανθρώπινες ζωές και ιδιαίτερα ζωές παιδιών. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μόσχευμα μυελού των οστών σε παιδιά αλλά και σε ενήλικες που πάσχουν από λευχαιμία και άλλες κακοήθεις ή γενετικές αιματολογικές ασθένειες» εξηγεί ο Δαμιανός Σωτηρόπουλος, επιμελητής Α΄ της Αιματολογικής Κλινικής της Μονάδας Μεταμόσχευσης Μυελού.

Οι δύο δημόσιες τράπεζες (η άλλη βρίσκεται στην Αθήνα) διαφέρουν από τις ιδιωτικές, καθώς οι υπηρεσίες τους προσφέρονται δωρεάν και τα μοσχεύματα προσφέρονται σε οποιονδήποτε συμβατό ασθενή, και όχι μόνο στο ίδιο το παιδί από τα οποία προέρχονται, όπως στις ιδιωτικές τράπεζες.

«Σήμερα υπάρχουν 200.000 αποθηκευμένα μοσχεύματα στις δημόσιες τράπεζες και έχουν πραγματοποιηθεί 7.500 μεταμοσχεύσεις από τις οποίες οι 3.700 σε παιδιά. Από το σύνολο των ιδιωτικών Τραπεζών παγκοσμίως αναφέρεται στην βιβλιογραφία μία μόνο αυτόλογη μεταμόσχευση» αναφέρει ο κ Σωτηρόπουλος.

Για την κάλυψη των αναγκών της Ελλάδας σε ομφαλικά μοσχεύματα απαιτούνται περίπου 10.000 δότες, σύμφωνα με μελέτη της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας και του Εργαστηρίου Στατιστικής και Μεθόδων Ποσοτικής Ανάλυσης της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ.

Μέχρι σήμερα το ένα τρίτο των ασθενών που αναζητούν δότη αιμοποιητικών κυττάρων δεν καταφέρνουν τελικά να βρουν συμβατό μόσχευμα.

Η Τράπεζα Ομφαλικών Μοσχευμάτων του νοσοκομείου «Παπανικολάου» θα λειτουργήσει με εξοπλισμό που δώρισε η οργάνωση Φίλοι Κοινωνικής Παιδιατρικής & Ιατρικής «Ανοιχτή Αγκαλιά».

in.gr

Τρίτη 23 Δεκεμβρίου 2008

Η καταγωγή της ζωής στον πλανήτη

Με την βοήθεια ενός ξεκάθαρου πειράματος ερευνητές πρόσφεραν στοιχεία σε ένα από τα ποια σύνθετα προβλήματα της εξέλιξης: πως τα προγονικά οργανικά μόρια συνευρέθηκαν για να δημιουργήσουν τη ζωή. Συγκεκριμένα, αυτή η έρευνα δείχνει πως το αρχαϊκό RNA ενώθηκε για να σχηματίσει ένα σημαντικό βιολογικό μόριο.

Το RNA, ο μονόκλωνος προπομπός του DNA, συνήθως επεκτείνεται κατά ένα νουκλεοτίδιο τη φορά, αυξάνοντας έτσι σαν μία συνδεδεμένη αλυσίδα. Το πρόβλημα είναι ότι στον πρωτόγονο κόσμο του RNA δεν υπήρχαν ένζυμα για να καταλύσουν αυτήν την αντίδραση και παρόλο που η αύξηση του RNA θα συνεχιζόταν κανονικά, θα γίνονταν με τέτοιο αργό ρυθμό που δεν θα μπορούσε ποτέ να ξεπεράσει σε μήκος τα λίγα νουκλοετίδια (διότι, καθώς νουκλεοτίδια προσδένονται στο ένα άκρο μπορούν να αποδεσμεύονται από το άλλο).

Ο Ernesto Di Mauro και οι συνεργάτες του έλεγξαν αν υπάρχει κάποιος μηχανισμός που να ξεπερνά αυτό το θερμοδυναμικό εμπόδιο με το να επωάζουν μικρά κομμάτια RNA σε νερό με διαφορετικές τιμές θερμοκρασίας και pH.

Βρήκαν ότι κάτω από ευνοϊκές συνθήκες (όξινο περιβάλλον και θερμοκρασία κάτω από 70 βαθμούς Κελσίου) τμήματα που αποτελούνταν από 10-24 κομμάτια μπορούσαν φυσικά να συνταχθούν σε μεγαλύτερα τμήματα σε 14 ώρες.

Τα τμήματα του RNA συγκεντρώνονταν ως δίκλωνες δομές συνδεδεμένες στα άκρα. Τα τμήματα αυτά δεν ήταν ανάγκη να είναι ισομεγέθη, αλλά η αποτελεσματικότητα των αντιδράσεων εξαρτούνταν από το μέγεθος (όσο μεγαλύτερο τόσο το καλύτερο, αν και η αποτελεσματικότητα πέφτει ξανά πάνω από τα 100 νουκλεοτίδια) και από την ομοιότητα των αλληλουχιών των τμημάτων.

Οι ερευνητές θεώρησαν ότι αυτή η αυθόρμητη σύντηξη -ή σύνδεση- θα μπορούσε να είναι ένας τρόπος ώστε το RNA να ξεπεράσει τα αρχικά εμπόδια για αύξηση και να φτάσει σε ένα βιολογικώς σημαντικό μέγεθος: σε περίπου 100 βάσεις μήκος τα μόρια RNA μπορούν να σχηματίζουν λειτουργικές τρισδιάστατες δομές.

Πηγή: ScienceDaily

i-monk Alliance: Διεθνής Συμμαχία για την διατήρηση της Μεσογειακής φώκιας

Μια διεθνής πρωτοβουλία με στόχο την ανάκαμψη των πληθυσμών της Μεσογειακής φώκιας και την προστασία των βιοτόπων της σε όλο το εύρος της παλαιότερης ιστορικής της εξάπλωσης πήρε σάρκα και οστά στη Μαδέιρα της Πορτογαλίας στις 9 Νοεμβρίου 2008: η ίδρυση της Διεθνούς Συμμαχίας για τη διατήρηση της Μεσογειακής φώκιας ή αλλιώς i-monk Alliance.

Τα ιδρυτικά μέλη της Συμμαχίας είναι το CBD Habitat, από την Ισπανία, η MOm από την Ελλάδα, η διεθνής περιβαλλοντική οργάνωση International Fund for Animal Welfare (IFAW), το Φυσικό Πάρκο της Μαδέρας (PNM) στην Πορτογαλία, η Τουρκική περιβαλλοντική οργάνωση για την προστασία της Μεσογειακής φώκιας SAD-AFAG και το διεθνές εξειδικευμένο για τις φώκιες Monachus ηλεκτρονικό περιοδικό “The Monachus Guardian”. Όλα τα μέλη έχουν εμπειρία δεκαετιών στην επιστημονική έρευνα, την ενεργό προστασία - διαχείριση και στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τη Μεσογειακή φώκια, από τις ακτές του Ατλαντικού στη Μαυριτανία, μέχρι και τις βραχονησίδες του Αιγαίου στη Μεσόγειο.

Η MOm έχει αναλάβει τη γραμματεία της Συμμαχίας για τον επόμενο χρόνο και σε συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη συντονίζει τις ενέργειες και δράσεις που αποφασίστηκαν στη Μαδέρα από κοινού για το ερχόμενο διάστημα. Η ίδρυση του i-monk Alliance αποτελεί μια πολύ σημαντική επιτυχία στα πλαίσια της διεθνούς συνεργασίας για την προστασία της άμεσα απειλούμενης με εξαφάνιση Μεσογειακής φώκιας και του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Για περισσότερες πληροφορίες διαβάστε το κείμενο της ίδρυσης ελληνικά ή αγγλικά

Mom

Παρασκευή 19 Δεκεμβρίου 2008

Δύο από ένα: αποκαλύπτεται η εξέλιξη των φύλων από ερμαφρόδιτους προγόνους

Μετάφραση από το ScienceDaily

Έρευνα από το πανεπιστήμιο του Pittsburgh που δημοσιεύεται στην έκδοση της 20ης Νοεμβρίου του περιοδικού Hederity θα μπορούσε να παρέχει αποδείξεις για τα αρχικά στάδια της εξέλιξης των ξεχωριστών φύλων, μία θεωρία που πρεσβεύει ότι τα αρσενικά και θηλυκά άτομα προέκυψαν από ερμαφρόδιτους προγόνους. Αυτά τα αρχικά στάδια δεν είναι πλήρως κατανοητά καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των ζωικών ειδών αναπτύχθηκε στο στάδιο αποχωρισμού των φύλλων πολύ νωρίς για να μπορούν οι επιστήμονες να το παρατηρήσουν.

Παρ' όλα αυτά η Tia-Lynn Ashman μία εξελικτική βοτανολόγος του τμήματος βιολογικών επιστημών στο Pitt's School of Arts and Sciences τεκμηρίωσε την αρχική εξέλιξη του διαχωρισμού των φύλων σε είδη άγριας φράουλας που ακόμα διαφοροποιούνται από τον ερμαφροδιτισμό. Τα ευρήματα αυτά εφαρμόζονται και στα ζώα (μέσω της ενιαίας θεωρίας) και αποτελούν τις πρώτες ενδείξεις που υποστηρίζουν τη θεωρία ότι η ίδρυση των ξεχωριστών φύλων προέκυψε από γενετική μετάλλαξη σε ερμαφρόδιτα γονίδια που οδήγησε σε εμφάνιση αρσενικών και θηλυκών φυλετικών χρωμοσωμάτων. Με την ικανότητα να αναπαράγονται αλλά απαλλαγμένα από τα μειονεκτήματα της ενδογαμίας των ερμαφρόδιτων, τα ξεχωριστά φύλα άνθισαν.

"Αυτό είναι ένα σημαντικό τεστ για τη θεωρία που αναφέρεται στα αρχικά στάδια της εξέλιξης των φυλετικών χρωμοσωμάτων και αποτελούν μέρος της διαδικασίας για να κατανοήσουμε το πως είμαστε σήμερα" λέει η Ashman. Πρόσθεσε ότι η μελέτη αυτή δείχνει ότι τα φυτά μπορούν να προσφέρει ενορατικότητα στην εξέλιξη των ζώων και του ανθρώπου. "Έχουμε τη δυνατότητα να παρατηρούμε την εξέλιξη των φυλετικών χρωμοσωμάτων στα φυτά επειδή αυτή η ανάπτυξη είναι πιο πρόσφατη. Δεν θα το δούμε αυτό σε ζώα διότι τα φυλετικά χρωμοσώματα αναπτύχθηκαν πολύ παλιά. Αντ'αυτού, μπορούμε να μελετήσουμε ένα είδος που είναι στα αρχικά στάδια και να εφαρμόσουμε στα ζώα βασιζόμενη στην ενιαία θεωρία , ότι δηλαδή η ζωική και φυτική βιολογία συχνά επικαλύπτονται".

Η Ashman δήλωσε στο περιοδικό Science το 2004 ότι τα ανθοφόρα φυτά και τα ζώα εφαρμόζουν παρόμοιες αναπαραγωγικές στρατηγικές για να αυξήσουν την αναπαραγωγική επιτυχία και την γενετική ποικιλομορφία Αυτές οι στρατηγικές περιλαμβάνουν μεγάλο αριθμό αρσενικών αναπαραγωγικών κυττάρων, ανταγωνισμό για σύντροφο και προσέλκυση συντρόφου είτε με μάχη είτε με φυσική διακόσμηση, αποφυγή ενδογαμίας και κλίση του αρσενικού για να παράξει όσο το δυνατόν περισσότερους απογόνους.

Για την παρούσα μελέτη η Ashman και η μεταδιδακτορική επιστημονική συνεργάτης του Pitt, Rachel Spigler δούλεψαν με είδη άγριας φράουλας στα οποία η εξέλιξη του διαχωρισμού των φύλων δεν έχει ολοκληρωθεί, οπότε τα ερμαφρόδιτα συνυπάρχουν με αρσενικά και θηλυκά άτομα. Τα φυλετικά χρωμοσώματα σε αυτά τα φυτά έχουν δύο θέσεις γονιδίων, όπου το ένα ελέγχει τη στειρότητα και τη γονιμότητα στα αρσενικά άτομα και το άλλο στα θηλυκά. Οι απόγονοι που κληρονομούν και τα δύο γονίδια γονιμότητας είναι ερμαφρόδιτοι και έχουν την ικανότητα της αυτογονιμοποίησης. Φυτά που κληρονομούν ένα γονίδιο στειρότητας και ένα γονιμότητας είναι είτε αρσενικά είτε θηλυκά. Τέλος, αυτά που έχουν δύο γονίδιο στειρότητας είναι στείρα και δεν αποκτούν απογόνους, επομένως εξαφανίζονται.


Τα φυτά που δεν είναι ερμαφρόδιτα μπορούν να διασταυρωθούν μεταξύ τους, αλλά και με τα ερμαφρόδιτα και περνούν έτσι τη μετάλλαξη, που μπορεί να έχει αποτέλεσμα έναν απόγονο ενός φύλου. Όταν λαμβάνεται υπόψη η αναπαραγωγική ύφεση των ερμαφρόδιτων αναμένεται μία σταδιακή μείωση στον αριθμό των ερμαφρόδιτων φυτών. Επομένως, λιγότερα χρωμοσώματα με δύο γονίδια γονιμότητας θα κληρονομούνται και ο αριθμός των ατόμων που ανήκουν σε ένα φύλο θα αυξάνεται.

Πέμπτη 18 Δεκεμβρίου 2008

Το κάπνισμα σκοτώνει


Ο εικονιζόμενος σκύλος μασούσε εδώ και χρόνια δέκα τσιγάρα την ημέρα. Ζούσε στο Γκρατζ της Αυστρίας και έχασε τη ζωή του στα 22(!) του χρόνια (ανθρώπινα, όχι σκυλίσια), όταν τον χτύπησε ένα αυτοκίνητο στο δρόμο. Πήγαινε στο καπνοπωλείο.

http://media.yooblog.gr/2008/12/18/1045/#comments

Περίθαλψη άγριων ζώων: παρόν, μέλλον και ελπίδες

Ημερίδα με θέμα την περίθαλψη των άγριων ζώων στην Ελλάδα διοργάνωσε η Ε.Ο.Ε. στο πλαίσιο της Φοιτητικής Εβδομάδας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στις 12/11. Ήταν η πρώτη φορά που όλοι οι φορείς που ασχολούνται άμεσα ή έμμεσα με την περίθαλψη (ΜΚΟ, Πανεπιστημιακοί, Νομαρχία, Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων) βρέθηκαν στην ίδια αίθουσα και συζήτησαν για την περίθαλψη και τα προβλήματά της. Επιθυμία όλων είναι να συσταθεί ένα ευέλικτο δίκτυο επικοινωνίας, συνεργασίας και ανταλλαγής εμπειριών για τα επιστημονικά θέματα της περίθαλψης των άγριων ζώων, που όμως θα στοχεύει και στην επίλυση πρακτικών, καθημερινών δυσκολιών.

Παράλληλα, όλοι οι ομιλητές συμφώνησαν ότι θα πρέπει να δημιουργηθεί μια Συντονιστική Επιτροπή που θα έχει ως πρωταρχικούς στόχους τη σύνταξη του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την περίθαλψη της άγριας πανίδας, τη δημιουργία Κώδικα Δεοντολογίας για τους εμπλεκόμενους φορείς, αλλά και την κατάθεση προτάσεων για τη βελτίωση της εθνικής νομοθεσίας. Η Βάση Δεδομένων του Υ.Α.Α.Τ., που αυτή τη στιγμή είναι ανενεργή, θα πρέπει να επαναλειτουργήσει με κοινά πρωτόκολλα για όλους, ώστε να αποτελεί κομβικό σημείο γνώσης, προστασίας και διαχείρισης της άγριας πανίδας.

Τέλος, τέθηκε το θέμα της χωροταξικής διασποράς των Κέντρων Περίθαλψης και επισημάνθηκε η έλλειψη ενός αντίστοιχου Κέντρου για τη Βόρεια Ελλάδα. Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία θεωρεί ιδιαιτέρα θετικά τα συμπεράσματα της πρώτης αυτής συνάντησης και καλεί όλους τους εμπλεκόμενους να αναλάβουν αντίστοιχες πρωτοβουλίες.

Από το newsletter της Ορνιθολογικής

Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου 2008

Μετατροπή ωκεάνιας θερμικής ενέργειας

Τα γεγονότα

Το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη είναι καλυμμένο από ωκεανούς και αυτοί απορροφούν ένα τεράστιο ποσό ενέργειας από τον ήλιο κάθε μέρα. Η μετατροπή ωκεάνιας θερμικής ενέργειας (Ocean thermal energy conversion - OTEC) στηρίζεται σε αυτήν την ενέργεια για να παράγει ηλεκτρισμό.

Η μετατροπή ωκεάνιας θερμικής ενέργειας βασίζεται στο γεγονός ότι το νερό κοντά στην επιφάνεια θερμαίνεται από τον ήλιο, ενώ το νερό στο βάθος μπορεί να είναι πολύ πιο κρύο. Οι εγκαταστάσεις της OTEC χρησιμοποιούν το ζεστό νερό της επιφάνειας για να θερμάνουν την αμμωνία ή κάποιο άλλο υγρό που βράζει σε χαμηλή θερμοκρασία. Το παραγόμενο αέριο χρησιμοποιείται για να οδηγήσει τουρμπίνες στην παραγωγή ηλεκτρισμού. Το αέριο στη συνέχεια ψύχεται από το κρύο νερό που προέρχεται από τα βάθη του ωκεανού και έπειτα ανακυκλώνεται για την παραγωγή δύναμης.

Καθώς η OTEC βασίζεται στις διαφορές των θερμοκρασιών, δρα καλύτερα στους τροπικούς όπου η επιφάνεια είναι θερμότερη. Όσο η διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ του ανώτερου και του κατώτερου στρώματος νερού είναι περίπου 20 βαθμοί Κελσίου ένα σύστημα OTEC μπορεί να παράγει σημαντικά ποσά ενέργειας.

Η ιδέα για τη μετατροπή ωκεάνιας θερμικής ενέργειας προτάθηκε το 1881 από το Γάλλο φυσικό Jacques-Arsene d'Arsonval. Οι πρώτες εγκαταστάσεις OTEC κατασκευάστηκαν στην Κούβα το 1930 και παρήγαγαν 22 κιλοβάτ ισχύ, αρκετή για να εφοδιάζει βιαίως δύο μοντέρνα τυπικά νοικοκυριά. Παρόλο που κάποιες εγκαταστάσεις OTEC κατασκευάστηκαν κατά την πετρελαϊκή κρίση τη δεκαετία του 70, η χρηματοδότηση για αυτά μειώθηκε όταν έπεσε η τιμή του πετρελαίου και κανένα δε λειτουργεί τώρα.

Σήμερα, η αυξημένες τιμές των καυσίμων έστρεψαν το ενδιαφέρον σε αυτές τις συσκευές Το Σεπτέμβριο η υπηρεσία ενέργειας των Η.Π.Α. έδωσε την πρώτη επιχορήγησή της για OTEC .

Πλεονεκτήματα

Αν λιγότερο από το ένα δέκατο του 1% όλης της ηλιακής ενέργειας που παγιδεύεται στους ωκεανούς μπορούσε να μετατραπεί σε ηλεκτρική ενέργεια θα τροφοδοτούσε πάνω από 20 φορές την ολική ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνουν οι Η.Π.Α. καθημερινά σύμφωνα με το Εθνικό Εργαστήριο Ανανεώσιμης Ενέργειας (National Renewable Energy Laboratory). "Θα μπορούσε εύκολα να παράγει όλη την ενέργεια που θέλουμε" λέει ο Terry Penney διευθυντής εργαστηριακού προγράμματος στο Εθνικό Εργαστήριο Ανανεώσιμης Ενέργειας. "Η διαδικασία είναι πολύ χαμηλής αποδοτικότητας μόνο 2,3 ή 4% , αλλά όλη αυτή η ενέργεια είναι δωρεάν"


Σε αντιδιαστολή με την αιολική και την ηλιακή ενέργεια η OTEC μπορεί να παράγει συνεχή ισχύ που η ωφέλειά τους μπορεί να βασιστεί σε κάθε στιγμή της ημέρας. Ο ηλεκτρισμός που παράγει μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να οδηγήσει χημικές αντιδράσεις που παράγουν καύσιμα όπως το υδρογόνο, αμμωνία ή μεθανόλη προσθέτει ο Penney. Μπορεί ειδικά να ωφελήσει νησιωτικές κοινότητες και στρατιωτικά φυλάκια που βασίζονται κυρίως σε εισαγόμενα καύσιμα.

Βασιζόμενο στο πως στήνονται οι εγκαταστάσεις OTEC, θα μπορούσαν να προμηθεύουν άφθονες ποσότητες πόσιμου νερού λέει ο Penney. Επίσης, το νερό από το βάθος που ρουφούν οι εγκαταστάσεις είναι φυσικά φορτωμένο με θρεπτικά συστατικά που βουλιάζουν από την επιφάνεια, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για υδατοκαλλιέργειες. "Πειράματα που έγιναν στη Χαβάη έδειξαν ότι αστακοί και σολομοί αυξάνονταν πολύ πιο γρήγορα με αυτό το πλούσιο σε θρεπτικά νερό" εξηγεί.

Μειονεκτήματα

Η μετατροπή ωκεάνιας θερμικής ενέργειας απαιτεί πολλά λεφτά καθώς οι συσκευές είναι τεράστιο εγχείρημα, εξηγεί ο Penney. Οι σωλήνες πρέπει να είναι ευρείς αλλιώς το νερό από το βάθος τρέχει πολύ γρήγορα και θερμαίνεται από την τριβή με τις πλευρές του σωλήνα κάτι που δεν πρέπει να γίνεται διότι το νερό από κάτω πρέπει να είναι κρύο. Για να προσλαμβάνουν το ψυχρό νερό οι σωλήνες πρέπει επίσης να εκτείνονται πολλά μέτρα προς τα κάτω.

Το να λειτουργούν οι συσκευές αντιμετωπίζοντας το διαβρωτικό θαλασσινό νερό και το οργανικό φορτίο που αναπόφευκτα τις αποφράζει είναι και αυτό μία πρόκληση.

¨Και για όλη αυτήν την επένδυση δεν γνωρίζεις αν μέσα σε δυο μήνες μία τροπική καταιγίδα τα καταστρέψει όλα" λέει ο Penney. Βέβαια, "η πετρελαϊκή βιομηχανία ξέρει πως να στήνει τις υποδομές στον ωκεανό και να ανοίγει τρύπες σε βάθος 15.000 ποδιών. Η τεχνολογία υπάρχει, απλά θα μπορούσε να είναι πολύ δαπανηρή."

Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της OTEC είναι ακόμη ένα σκοτεινό σημείο. Ενώ τα θρεπτικά στοιχεία από τα βαθιά νερά μπορούν να οδηγήσουν σε άνθιση τις υδατοκαλλιέργειες, ένα ερώτημα είναι αν αυτά θα ευνοήσουν την ανάπτυξη και μη επιθυμητής ζωής ταυτόχρονα. "Και εάν αντλείς δισεκατομμύρια γαλόνια από τα βάθη τι μπορεί να αλλάξει εκεί;" διερωτάται ο Penney. "Υπάρχει και εκεί ζωή."

Ένα ακόμα ερώτημα είναι εάν η OTEC μπορεί να εκτρέψει την πορεία των καταιγίδων. "Αν αλλάξεις τη θερμοκρασία στην επιφάνεια της θάλασσας κατά ακόμα και μερικά δέκατα Κελσίου, μπορείς να κατευθύνεις μια καταιγίδα" λέει ο Penney.

Εσείς τι πιστεύετε;

Πηγή livescience

Μιας και ζητάει και τη γνώμη μας... εγώ πιστεύω ότι οι οικολογικές επιπτώσεις ίσως επικαλύπτουν τα οικολογικά οφέλη, καθώς τα ωκεάνια οικοσυστήματα είναι πολύ ευαίσθητα στις αλλαγές της θερμοκρασίας λόγω της μεγάλης θερμοχωρητικότητας του νερού. Η μέθοδος που χρησιμοποιείται είναι καθαρά μία θερμική ρύπανση. Ακόμα, λόγω της άντλησης των θρεπτικών και των οργανικών θρυμμάτων από τα βαθιά νερά πιθανώς να εμφανιστούν προβλήματα στις βιοκοινότητες των βαθιών νερών λόγω έλλειψης τροφής.

Το θέμα είναι πριν την εφαρμογή της μεθόδου να γίνουν οι κατάλληλες έρευνες ώστε να επαληθευτούν ή να διαψευσθούν οι όποιες αμφιβολίες υπάρχουν. Ήδη λειτουργούν OTEC εγκαταστάσεις όπως για παράδειγμα στη Χαβάη, όπως μπορεί να ενημερωθεί κάποιος από το ιστότοπο http://www.otecnews.org/

Σάββατο 13 Δεκεμβρίου 2008


Ένα χέρι πιέζει ένα κουμπί, το ηλεκτρικό παράθυρο του αυτοκινήτου μισανοίγει και ε΄να άδειο κουτάκι από γκαζόζα πέφτει στην άσφαλτο... Έπειτα, το αυτοκίνητο επιταχύνει και χάνεται στη μέση της χαοτικής κυκλοφορίας αφήνοντας πίσω ένα σκούρο σύννεφο καυσαερίου ενώ το σκούρο σύννεφο χάνεται στην ατμόσφαιρα. Το κουτάκι έμεινε πίσω, μακριά, πολύ μακριά... Σε άλλο μέρος του πλανήτη, πολύ πιο μακρινό, άλλο χέρι πιέζει ένα κουμπί και ένα όπλο με απεμπλουτισμένο ουράνιο σπέρνει το θάνατο σε εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, μεταξύ γλωσσών φωτιάς, νεφών μαύρου καπνού και και αποβλήτων πετρελαίου, αλλά όλα αυτά συμβαίνουν μακριά, πολύ μακριά... Αυτή τη στιγμή, που η καθημερινή ζωή κυλά φυσιολογικά, ένας κάδος απορριμμάτων υψώνεται στη ράχη ενός τεράστιου φορτηγού που αφήνει να πέσει το φορτίο του στην κορυφή μιας χωματερής που στα περίχωρα της πόλης δεν σταματά να μεγαλώνει και να εξαπλώνεται. Αλλά όσο όλα αυτά τα απορρίμματα δεν εισβάλουν στην οθόνη της τηλεόρασης, όλα αυτά συμβαίνουν μακριά, πολύ μακριά... Σε άλλη γωνιά της γης, κάποιος στρίβει το τιμόνι, μετά ενεργοποιεί έναν διακόπτη και το τρακτέρ, εφοδιασμένο με ηλεκτρικό πριόνι, ανοίγει δρόμο στο δάσος, όπως ένας ιππότης με την ασπίδα του στο μέσο των πεζικάριων εχθρών του, αφήνοντας δεξιά και αριστερά ένα στρώμα από πεσμένα δέντρα... Σε αυτό το ξέφωτο που θα εξαπλωθεί μέχρι να σβηστεί κάθε ανάμνηση δάσους, θα επεκταθεί η σπορά μεταλλαγμένης (σ.σ. γενετικά τροποποιημένης) σόγιας, βεβιασμένη από τα τόσο αποτελεσματικά αλλά και τοξικά λιπάσματα, κάτι που εξασφαλίζει εύκολη σοδειά και αποδοτικές εξαγωγές, αλλά όλα αυτά συμβαίνουν καταμεσής του δάσους του Τσάκο, δηλαδή μακριά, πολύ μακριά. Ή στο δάσος των Φιλιππίνων που είναι επίσης μακριά, πολύ μακριά. Ή οπουδήποτε αλλού, αλλά που ο κάτοικος της Γης να νοιώθει ξεκομμένος από τον ίδιο του τον πλανήτη, ο ίδιος που σαν να επρόκειτο για τον τενεκέ τον σκουπιδιών που έχει στην κουζίνα του, τον γεμίζει μέχρι κορεσμού με απορρίμματα της καθημερινής του ζωής... Όταν η πλαστική σακούλα γεμίζει, ένα χέρι τη βγάζει στον δρόμο και αργότερα, άλλο χέρι την περισυλλέγει και την πετάει μακριά, πολύ μακριά... Όταν η Γη ξεχειλίσει με όλα αυτά τα απορρίμματα της καθημερινής ζωής των ανθρώπων, ποιο χέρι θα αναλάβει έναν πλανήτη που θα έχει μετατραπεί σε τενεκέ σκουπιδιών; Η οικολογική πρόκληση είναι ξεκάθαρη: η ρύπανση είναι μακριά... Είναι μακριά; Μακριά από που;

Πρόλογος 2ου τόμου της σειράς: Οικολογική πρόκληση, κίνδυνοι και λύσεις για έναν πλανήτη υπό απειλή, τόμος 2: Ρύπανση

Πέμπτη 11 Δεκεμβρίου 2008

Χρησιμοποιείστε τη φύση για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών

Καθώς σαν σήμερα πριν από 11 χρόνια υπεγράφει η συνθήκη του Κιότο, παραθέτω ένα κείμενο της ΙUCN για το πως πρέπει να χρησιμοποιείται η φύση για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών και όχι τα ανθρώπινα (άχρηστα και επιβλαβή πολλές φορές) κατασκευάσματα, απλά και μόνο για να εξυπηρετούνται συμφέροντα εταιρειών και εργολάβων.

Το IUCN (Διεθνής Ένωση για την Προστασία της Φύσης) προτείνει ότι οι χώρες θα πρέπει να χρησιμοποιούν τους φυσικούς τους πόρους για να αντιμετωπίσουν τις κλιματικές αλλαγές.

Προστατεύοντας τους φυσικούς πόρους, όπως δάση ποτάμια και μανγκρόβια, αυξάνεται η ικανότητα να αντιμετωπισθούν οι αλλαγές που ήδη συμβαίνουν ως αποτέλεσμα των υπερθέρμανσης του πλανήτη.


«Οι κυβερνήσεις συναντιούνται πάλι μαζί στο Πόζναν για να αντιμετωπίσουν την κλιματική κρίση, άλλα δεν έχουν πολύ χρόνο» λέει η γενική διευθύντρια της IUCN Julia Marton-Lefèvre. «Πρέπει να κάνουμε πραγματική πρόοδο στο Πόζναν για να πετύχουμε μία σημαντική συμφωνία για την αλλαγή του κλίματος για μετά το 2012 στην Κοπεγχάγη το 2009».

Η διορία για να τεθούν σημαντικές μειώσεις στις εκπομπές πλησιάζουν γρήγορα. Μειωμένες εκπομπές από αποδάσωση και υποβάθμιση, Reduced Emissions from Deforestation and Degradation (REDD), σε αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες προωθούν την προστασία των δασών, είναι ένας από τους πιο άμεσους και αποτελεσματικούς τρόπους για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα.

«Τα δάση έχουν τη δυνατότητα να γίνουν ο καλύτερος τρόπος για να επιβραδύνουμε το ρυθμό της θέρμανσης του πλανήτη» λέει ο Stewart Maginnis, επικεφαλής του προγράμματος για την προστασία των δασών της IUCN. «Αλλά για να συμπεριληφθούν στο πλαίσιο για τις κλιματικές αλλαγές μετά το 2012 οι μειωμένες εκπομπές από αποδάσωση και υποβάθμιση (REDD), θα ήταν σημαντικό οι χώρες να αναγνωρίσουν και να αντιμετωπίσουν τις αιτίες της αποψίλωσης. Αυτό θα συμπεριλάβει αυξημένη καλή διακυβέρνηση, με συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και σεβασμό στα δικαιώματα των γηγενών πληθυσμών».

Παρά το γεγονός ότι οι αναπτυσσόμενες χώρες εκπέμπουν λιγότερες ποσότητες αερίων του θερμοκηπίου ανά κάτοικο, είναι αυτές που θα δεχτούν τις περισσότερες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Οι φτωχοί και ευάλωτοι είναι αυτοί που κυρίως θα χτυπηθούν από την αυξημένη ανομβρία, τις πλημμύρες, την έλλειψη φαγητού, καυσίμων, φαρμάκων και γενικά πρώτων υλών. Οι συζητήσεις στο Πόζναν πρέπει να προοδεύσουν στη βοήθεια προς τους ανθρώπους, ώστε να προσαρμοστούν σε ένα μεταβαλλόμενο κλίμα. Η φύση έχει ήδη πολλές λύσεις.


«Είναι πολλές φορές προτιμότερο να χρησιμοποιείς μανγκρόβια, για παράδειγμα, για να προστατεύσεις κοινωνίες στην ακτή ενάντια σε ακραία καιρικά φαινόμενα απ’ ότι ένα θαλάσσιο τείχος, διότι τα μανγκρόβια κάνουν περισσότερα από το να προστατεύουν την ακτογραμμή» λέει ο Neville Ash επικεφαλής του προγράμματος της IUCN για τη διαχείριση των οικοσυστημάτων. «Παρέχουν τρόπους στους ανθρώπους για να βγάζουν ένα εισόδημα, αποτελούν κατοικία για πολλά άλλα σημαντικά είδη και το σημαντικότερο απ’ όλα είναι το ότι ήδη υπάρχουν. Πρέπει απλώς να κατανοήσουμε την αξία τους και να τα διαχειριστούμε κατάλληλα».

Η IUCN απαιτεί να φύγουν τα εμπόδια για μία εποικοδομητική συμφωνία για την καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών, ειδικά με βάση την ατζέντα της νεοεκλεγείσας κυβέρνησης στις ΗΠΑ.

«Οι ανεπτυγμένες χώρες να υπογράψουν για μείωση των εκπομπών της τάξης του 80-95% σε σχέση με τις εκπομπές του 1990 για το 2050 είναι μία υπόσχεση για το πολύ μακρινό μέλλον» λέει (ο/η) Ninni Ikkala, στέλεχος της IUCN. «Θέλουμε να δούμε απτές δεσμεύσεις για μείωση αυτών των επιπέδων κατά 25-40% έως το 2020».

Μετάφραση από IUCN

Τρίτη 9 Δεκεμβρίου 2008

Αιγαίο: Μία μοναδική θάλασσα, αλλά για πόσο ακόμα;

Αναδημοσίευση από το Αρχιπελαγος

Το Αιγαίο Πέλαγος, εδώ και πολλές χιλιετίες αποτελεί μία θάλασσα ιδιαίτερης σημασίας, καθώς ως θαλάσσιος δρόμος, συνέβαλλε στην ανταλλαγή ιδεών και αγαθών και στην ανάπτυξη όλων των παραμεσόγειων πολιτισμών. Ως σύνολο οικοσυστημάτων, το Αιγαίο συντήρησε και συντηρεί μία σπάνια ποικιλότητα ζωντανών οργανισμών. Παρόλο που λόγω των φυσικοχημικών χαρακτηριστικών του, είναι μία θάλασσα ολιγοτροφική, εν τούτοις χαρακτηρίζεται από υψηλή βιοποικιλότητα θαλάσσιων οργανισμών (δηλαδή υψηλό αριθμό διαφορετικών ειδών). Στις μέρες μας, που οι περισσότερες θάλασσες παγκοσμίως, μεταξύ των οποίων μεγάλο μέρος των ευρωπαικών και μεσογειακών θαλασσών, υποβαθμίζονται σημαντικά, το Αιγαίο συνεχίζει να στηρίζει σημαντικούς πληθυσμούς από σπάνια και προστατεύομενα είδη.

Σπάνιος Φυσικός Πλούτος

Για να κατανοήσουμε την περιβαλλοντική μοναδικότητα του Αιγαίου, πρέπει να κάνουμε μία σύντομη αναφορά στο φυσικό του πλούτο. Το Αιγαίο στηρίζει τις τελευταίες στη Μεσόγειο, μεγάλες εκτάσεις από θαλάσσια λιβάδια Ποσειδωνίας (τις λεγόμενες φυκιάδες), που είναι ο σημαντικότερος προστατευόμενος τύπος οικοσυστήματος στη Μεσόγειο, θεμελιώδους σημασίας για την παραγωγικότητα των θαλάσσιων οικοσυστημάτων αλλά και της αλιείας. Τα λιβάδια Ποσειδωνίας συμβάλλουν στην αποτροπή της παράκτιας διάβρωσης, με συνέπεια η καταστροφή τους να σημαίνει εκτεταμένη διάβρωση καθώς και εξαφάνιση παραλιών. Στην αμέσως βαθύτερη θαλάσσια ζώνη συναντάμε τη λεγόμενη «τραγάνα», προστατευόμενους υφάλους ροδοφυκών που απαιτούν έως και 11.000 χρόνια για το σχηματισμό τους. Στα παράκτια οικοσυστήματα, έχουν καταγραφεί περισσότερα από 550 είδη φυκών, 120 είδη σφουγγαριών και χιλιάδες είδη ασπόνδυλων οργανισμών και ψαριών, που θα απαιτούσαν πολλές σελίδες για να τα περιγράψουμε. Οι ανοιχτές θάλασσες στηρίζουν από τους σημαντικότερους στη Μεσόγειο, πληθυσμούς θαλάσσιων θηλαστικών, με 4 είδη δελφινιών, 2 είδη φαλαινών και το μεγαλύτερο εναπομείναντα στον κόσμο πληθυσμό Μεσογειακής φώκιας, ένα είδος που απειλείται με άμεση εξαφάνιση.


Τα παραπάνω συνθέτουν τη «μαγική εικόνα» του Αιγαίου, αλλά συνεχίζουν να υπάρχουν μόνο από... τύχη, δεδομένου ότι δεν έχει εφαρμοστεί κανένα μέτρο για την ουσιαστική διαχείριση ή προστασία τους. Σε μία εποχή όπου όλες οι χώρες, ακόμα και οι λεγόμενες αναπτυσσόμενες, προσπαθούν να αναδειχθούν μέσα από την αειφόρο ανάπτυξη και τη προβολή του φυσικού τους πλούτου, η Ελλάδα όχι μόνο αγνοεί, αλλά και απειλεί με δραματική υποβάθμιση τα οικοσυστήματά της. Είδη και ενδιαιτήματα που κατάφεραν να επιβιώσουν στο Αιγαίο για χιλιάδες χρόνια, σε ισσοροπία με τις ανθρώπινες κοινωνίες, μέσα στις τρεις τελευταίες μόνο δεκαετίες κινδυνεύουν με αφανισμό. Εξίσου όμως κινδυνεύουν και οι ανθρώπινες κοινωνίες των νησιωτικών και παράκτιων περιοχών, δεδομένου ότι η οικονομία τους εξαρτάται από τον τουρισμό και την αλιεία, και συνεπώς απειλείται από την καταστροφή των φυσικών πόρων. Ως άμεση συνέπεια παρατηρείται η μετανάστευση των κατοίκων σε αστικά κέντρα και η ερημοποίηση των νησιωτικών περιοχών.

Το Αιγαίο απειλείται

Είναι πραγματικά ανυσηχητικό το γεγονός ότι χρειάζεται ένα ναυάγιο ή μία ανθρώπινη και περιβαλλοντική τραγωδία, για να προκύψει ένας ουσιαστικός διάλογος των κρατικών αρχών, ΜΜΕ, επιστημόνων, φορέων και πολιτών, σε θέματα σχετικά με την προστασία των Ελληνικών θαλασσών. Οι πολίτες και η πολιτεία οφείλουν να αναρωτηθούν, ποια θα πρέπει να είναι η έκταση της επόμενης καταστροφής που περιμένει το Αιγαίο, για να συνεχιστεί ο διάλογος και η ουσιαστική προσπάθεια προστασίας του.

Το πρόσφατο ναυάγιο της Σαντορίνης έδειξε την ανυπαρξία του κρατικού μηχανισμού και των θεσμών, για την αντιμετώπιση οποιουδήποτε σοβαρού θαλάσσιου ατυχήματος. Δεν είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε ένα έκτακτο θαλάσσιο περιστατικό, το οποίο συμβαίνει κατά τη διάρκεια της ημέρας, με ιδανικές καιρικές συνθήκες, σε ένα λιμάνι με μεγάλη κίνηση, στην αρχή της τουριστικής περιόδου (όπου θεωρητικά ο κρατικός μηχανισμός είναι σε πλήρη ετοιμότητα). Τι θα συμβεί στην περίπτωση που θα υπάρξει ένα πραγματικά σοβαρό ατύχημα πετρελαιοφόρου, υπό δυσμενείς καιρικές συνθήκες, σε μία δυσπρόσιτη περιοχή;


Πρέπει να τονίσουμε ότι το Αιγαίο διαπλέεται ετησίως από περισσότερα από 60.000 εμπορικά πλοία, εκ των οποίων τα 6.000 είναι πετρελαιοφόρα που μεταφέρουν από 100.000 - 200.000 τόνους βαριά πετρελαιοειδή. (Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι στο ατύχημα του Exon Valdez το 1989 στην Αλάσκα, διέφυγε μία σχετικά μικρή ποσότητα πετρελαίου από το συνολικό φορτίο του πλοίου - περίπου 25.000 τόνοι- καταστρέφοντας όμως μία περιοχή αντίστοιχη του Αιγαίου σε έκταση. Σήμερα, έπειτα από 18 χρόνια τα οικοσυστήματα της περιοχής παρουσιάζουν την ίδια εικόνα καταστροφής ).

Μέτρα Προστασίας - Διαχείρισης

Παρόλες τις ιδιαιτερότητες του Αιγαίου Πελάγους και την προγραμματιζόμενη τεράστια αύξηση κίνησης πετρελαιοφόρων σε αυτό, που θα επακολουθήσει έπειτα από τη λειτουργία του αγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη, η προστασία του είναι εφικτή. Είναι δεδομένο διεθνώς, σε πορθμούς, θάλασσες και ποταμούς με πυκνή και συνεχόμενη κίνηση πλοίων, τα περιστατικά ατυχήματος να είναι ελάχιστα και χωρίς σοβαρές περιβαλλοντικές συνέπειες. Αυτό σημαίνει ότι όταν υφίστανται και τηρούνται αυστηρές μέθοδοι για τον έλεγχο της διέλευσης εμπορικών πλοίων, ελαχιστοποιείται η πιθανότητα ατυχήματος.
Τέτοια μέτρα θα μπορούσαν να βρουν εφαρμογή στο Αιγαίο εάν χαρακτηριζόταν ως Ιδιαιτέρως Ευαίσθητη Θαλάσσια Περιοχή, έτσι ώστε να μπορέσουν να ισχύσουν τα παρακάτω μέτρα:


- Συνεχής και ουσιαστικός έλεγχος μέσω ηλεκτρονικών συστημάτων (VTS -Vessel Tracking System, AIS - Automatic Identification System, VMS - Vessel Monitoring System, Clean Sea Net, παράκτιων ραντάρ, κ.α.).
- Εφαρμογή ζωνών διαχωρισμού κυκλοφορίας
- Δειγματοληψία λυμάτων από όλα τα διερχόμενα εμπορικά πλοία, κατά την είσοδό τους στους διαδρόμους θαλάσσιας κυκλοφορίας, έτσι ώστε να μπορεί να εντοπίζεται η εσκεμμένη λειτουργική ρύπανση ρουτίνας, που παρατηρείται καθημερινά στο Αιγαίο.
- Δημιουργία Δικτύου Ρυμουλκών άμεσης ετοιμότητας, σε όλη την έκταση του Αιγαίου (στην περίπτωση του ναυαγίου της Σαντορίνης, χρειάστηκαν 15 ώρες για να προσεγγίσει το ταχύτερο και κοντινότερο διασωστικό ρυμουλκό).
- Σύστημα πλοήγησης από πιλότους (έμπειρους καπετάνιους), οι οποίοι θα αναλαμβάνουν χρέη όταν υπάρχει έκτακτη ανάγκη.
- Δημιουργία Δικτύου Λιμένων Καταφυγής, σε συγκεκριμένα σημεία του Αιγαίου, όπου θα μπορούν να οδηγούνται πλοία που βρίσκονται σε έκτακτη ανάγκη, δίνοντας τη δυνατότητα να περιοριστεί η επαπειλούμενη ρύπανση. (Στην περίπτωση του ναυαγίου του Prestige, έαν ακουγόταν η έκκληση του Έλληνα καπετάνιου, να ρυμουλκηθεί το πλοίο στο κοντινότερο λιμάνι ή σημείο καταφυγής, η ρύπανση θα μπορούσε να ελεγχθεί, και θα είχε αποφευχθεί η οικολογική καταστροφή).
- Αυστηρές προδιαγραφές πλοίων, προϋποθέτοντας την ύπαρξη διπλών τοιχωμάτων, και εξέταση των μητρώων των πλοίων όπου καταγράφονται περιστατικά ρύπανσης, ή μηχανικών βλαβών.
- Δημιουργία εθελοντικού δικτύου πολιτών, κατάλληλα εκπαιδευμένων, ώστε να μπορούν να συμβάλλουν στην διαδικασία αποκατάστασης. (Στην περίπτωση του ναυαγίου του Prestige, κανένα μέσο δεν ήταν τόσο αποτελεσματικό για τον καθαρισμό των ακτών, όσο η συμμετοχή των εθελοντών).

Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου 2008

Η φύση μήπως είναι μια ψευδαίσθηση;

Χθες διάβαζα στο Έθνος ότι το Τεχνικό Επιμελητήριο, επιστήμονες αλλά και υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ζητούν τον τριπλασιασμό των έργων κατασκευής φραγμάτων στη χώρα μας, ώστε να αυξηθεί η παραγωγή υδροηλεκτρικής ισχύος και να διασφαλιστούν οι απαραίτητες ποσότητες νερού για άρδευση και να καταργηθούν σταδιακά οι γεωτρήσεις. Αμέσως μου ήρθε στο μυαλό μία εκδρομή στον Έβρο πριν από ένα μήνα. Αυτό δεν έχει να κάνει άμεσα με τα φράγματα, αλλά έμμεσα. Συγκεκριμένα, καθώς βρισκόμασταν στο Δέλτα του Έβρου πληροφορηθήκαμε πως ότι βλέπουμε γύρω μας, ότι αποτελεί το τοπίο της περιοχής και συχνά το αποκαλούμε φύση, δεν είναι η φύση αυτούσια, αλλά το αποτέλεσμα της ανθρωπογενούς επέμβασης στη φύση, δηλαδή κάτι ψεγάδια από αυτήν. Ο άνθρωπος διαμορφώνει λοιπόν το τοπίο κάπως, και η φύση ανταπεξέρχεται και προσαρμόζεται σε αυτή τη διαμόρφωση.

Για παράδειγμα τα ποτάμια (για να επιστρέψουμε και στα φράγματα). Δεν νομίζω πως υπάρχει κάποιο «παρθένο» ποτάμι στην Ελλάδα, όλα φέρουν κάποιας μορφής τροποποίηση από το ανθρώπινο χέρι, φράγματα, εγκυβωτισμοί κοίτεων, αποψιλώσεις παραποτάμιων δασών και χίλια δυο άλλα. Είναι σαν να ζούμε μέσα σε μία ψευδαίσθηση, όπου όλα όσα καλούμε φύση είναι άλλα λιγότερο και άλλα περισσότερο τροποποιημένα. Εξαίρεση αποτελούν τα ονομαζόμενα «παρθένα δάση» που είναι βέβαια αυστηρώς προστατευμένα (αν και όχι πάντα επιτυχώς, βλέπε Αμαζόνιος).


Όλα τα παραπάνω αποτελούν απλά έναν προβληματισμό, και όχι μία άποψη περί διωγμού του ανθρώπου από τα τεκταινόμενα Ο άνθρωπος υπάρχει, και για να επιβιώσει πρέπει να κάνει τροποποιήσεις στο περιβάλλον του. Το θέμα είναι ότι μάλλον έχουν χαθεί πλέον τα όρια και νομίζουμε ότι όλα μας ανήκουν και έχουμε το δικαίωμα να τα κάνουμε ότι θέλουμε. Έτσι, θα τριπλασιάζουμε συνεχώς τα φράγματά μας, δεν θα σταματάμε όμως να κάνουμε γεωτρήσεις και να καίμε λιθάνθρακα. Και όταν μελλοντικά θα μιλάμε στα παιδιά για τη φύση θα εννοούμε άλλη από αυτήν που γνωρίσαμε εμείς, άλλη από αυτήν που γνωρίσανε οι πατεράδες μας και άλλη από αυτήν που πραγματικά είναι η φύση.

Τετάρτη 3 Δεκεμβρίου 2008

Είναι τρελοί αυτοί οι Κινέζοι...

Κινέζοι κτηνοτρόφοι αιχμαλωτίζουν αετούς, γεράκια και άλλα πουλιά που απειλούν τα πουλερικά τους και στη συνέχεια αφού τα δέσουν, τα “παραδίδουν” στις άγριες διαθέσεις των κοτόπουλων που τα τρελαίνουν στα τσιμπήματα. Αφού τα άγρια πουλιά πάρουν το μάθημά τους, οι κτηνοτρόφοι τα ελευθερώνουν ξέροντας πως τα συγκεκριμένα πτηνά, από το φόβο τους, δεν θα ξαναπλησιάσουν στη φάρμα.Απίστευτη τακτική, καταπληκτική φωτογραφία! Μπορεί να περνούν ένα Γκουαντάναμο τα καημένα τα πουλιά αλλά τουλάχιστον δεν τα θανατώνουν. Οι Κινέζοι πάντως είναι οι νέοι Αμερικάνοι.
Δεν ξέρω κατά πόσο είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα, αν είναι έτσι όπως τα λέει, το σίγουρο είναι ότι είναι τρελοί αυτοί οι Κινέζοι...

Καθαρισμός στην Βραυρώνα




Πέμπτη 27 Νοεμβρίου 2008

Ντροπή




Προχθές το μεσημεράκι πήγα να πετάξω την ανακύκλωση σε κεντρικό σημείο της Θεσσαλονίκης. Για κακή μου τύχη όμως πήγα σε κάδους που ξεχωρίζεις τα απορρίμματα σε πλαστικό, γυαλί, αλουμίνιο. Οι κάδοι αυτοί ήταν καλυμμένοι από ένα παχύ στρώμα αφισών και φυσικά δεν μπορούσες να δεις που πετάς το καθετί. Εγώ περπάτησα άλλα 100 μέτρα και πέταξα τελικά την ανακύκλωσή μου σε κάδο που ρίχνεις όλες τις συσκευασίες μέσα. Πόσος κόσμος που δεν είχε τον χρόνο ή τη διάθεση που είχα θα τα πετούσε απλώς σε ένα κάδο απορριμάτων. Πιστεύω ότι αφισοκόλληση πάνω σε κάδο ανακύκλωσης αποτελεί προσβολή προς τον πολιτισμό μας, πόσο μάλλον όταν κάποιοι από τους προβαλλόμενους στις αφίσες φορείς μιλούν για το περιβάλλον (βλέπε π.χ. ΚΟΕ).

Παρασκευή 21 Νοεμβρίου 2008

Το πλατώνι της Ρόδου

Το πλατώνι (Dama dama), που ανήκει στην οικογένεια των ελαφιών (Cervidae), είναι ένα χαρακτηριστικό ζώο που στον ελλαδικό χώρο υπάρχει μόνο στη Ρόδο. Απαντά σε πολλές χώρες, στο συντρυπτικό ποσοστό των οποίων έχει εισαχθεί. Ιθαγενές θεωρείται σίγουρα μόνο στην Τουρκία, ενώ για τον πληθυσμό της Ρόδου εικάζεται πως ταξίδεψε με ανθρώπους από την Τουρκία στο νησί πριν από αρκετές χιλιάδες χρόνια (10.000?).

Ο πληθυσμός του στη Ρόδο δεν έχει μελετηθεί αρκετά, αλλά υπολογίζεται πλέον σε 400-800 άτομα, ενώ το ευχάριστο είναι ότι υπάρχουν σημάδια ανάκαμψής του. Όπως είναι γνωστό όμως, το καλοκαίρι που μας πέρασε εμφανίστηκε μία μεγάλη φωτιά στη Ρόδο. Το WWF μελέτησε τις επιπτώσεις της πυρκαγιάς αυτής και κυκλοφόρησε μία πολύ καλή αναφορά. Ας δούμε μέσω αυτής τις επιπτώσεις της πυρκαγιάς στον πληθυσμό του πλατωνιού:



Επιπτώσεις στα πλατόνια

Η διασπορά των πλατονιών στο νησί μετά από τις μεγάλες πυρκαγιές του 1987 και του 1992, δείχνει ότι οι φωτιές δεν τα επηρέασαν σημαντικά. Ωστόσο, αυτό δε σημαίνει ότι οι πυρκαγιές δεν επηρεάζουν καθόλου τα ελαφοειδή, καθώς κατά τη διάρκειά τους μεγάλος αριθμός ζώων εγκλωβίζονται και καίγονται.

Παρατηρήθηκε ότι μετά από την φωτιά, τα πλατόνια ξαναεμφανίζονται στα ίδια μέρη σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα. Για παράδειγμα, δέκα χρόνια μετά τη πυρκαγιά του 1992 όπου κάηκαν 80.000 στρέμματα στη νότια Ρόδο, τα πλατόνια όχι μόνο επέστρεψαν στην περιοχή που ζούσαν πριν, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις επέκτειναν το ενδιαίτημά τους μέσα στην καμένη περιοχή και πέρα από τα εδαφικά όρια τα οποία χρησιμοποιούσαν μέχρι το 1988.


Οι εξηγήσεις αυτής της συμπεριφοράς είναι πολλές: μία απ’ αυτές έχει σχέση με το καταφύγιο που μπορούν να βρουν πολύ εύκολα τα ελάφια, από τον πρώτο κιόλας χρόνο μετά την πυρκαγιά, μέσα σε λόχμες ή και συστάδες δένδρων αρκετών στρεμμάτων, που παρέμειναν άθικτες από την πυρκαγιά. Άλλη εξήγηση είναι η πλούσια ποώδης και θαμνώδης βλάστηση που εμφανίζεται το πρώτο κυρίως φθινόπωρο και αποτελεί εκτός από καταφύγιο, πλούσια τροφή για τα φυτοφάγα ζώα. Επίσης, σημαντικό είναι το γεγονός ότι μέσα στη καμένη έκταση βρίσκονται οι ρεματιές, οι πηγές καθώς και οι γνώριμοι για τα ελάφια τόποι στους οποίους συνήθιζαν να ποτίζονται, να ξεκουράζονται και να διαβιούν. Όσο και νααλλάζει η εικόνα μιας περιοχής μετά από μια πυρκαγιά η συνήθεια μιας διαδρομής προς τους τόπους πόσης, διατροφής, ξεκούρασης σίγουρα παραμένει στα ζώα.


Η εικόνα της φωτιάς του Ιουλίου 2008 σε αντίθεση με τις προηγούμενες πυρκαγιές δείχνει ότι υπάρχουν πολλές άκαυτες μεγάλες ομάδες δέντρων και νησίδες δάσους σε ένα μωσαϊκό μοτίβο άκαυτου-καμένου, με αποτέλεσμα μετά τις πρώτες βροχές ο βιότοπος των πλατονιών σε αυτές τις θέσεις να βελτιωθεί με την εμφάνιση περισσότερων μικρών ανοιγμάτων (Εικόνα 7). Τέτοιες περιοχές αναμένεται να συγκεντρώσουν τον μεγαλύτερο αριθμό των ζώων της περιοχής και γι’ αυτό χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας από όχληση.

Την αναφορά μπορείτε να τη βρείτε στο http://www.wwf.gr/images/fire_report_rhodes.pdf

Τετάρτη 19 Νοεμβρίου 2008

Στείλε το μήνυμά σου στον Πρωθυπουργό


Αν θέλετε να στείλετε την παραπάνω κάρτα στο Πρωθυπουργό της Ελλάδας κ. Κωνσταντίνο Καραμανλή ώστε να του υπενθυμίσετε τις ευθύνες του απέναντι στο περιβάλλον δεν έχετε παρά να κάνετε κλικ στον παρακάτω σύνδεσμο:

http://www.ohiallokarvouno.gr/_form/form.php

Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2008

Κι άλλη νεκρή αρκούδα

Απλά για να καταλάβουμε το μέγεθος του προβλήματος, αναδημοσιεύουμε για πολλοστή φορά (ίσως 10 περίπου) από τον Αρκτούρο για νεκρή αρκούδα στη δυτική Μακεδονία μετά από σύγκρουση με αυτοκίνητο:

Ενήλικη αρσενική αρκούδα (περίπου 15 ετών, 250 κιλά) βρέθηκε νεκρή κοντά στο Βογατσικό Καστοριάς.

Την ερευνητική ομάδα του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ που έσπευσε αμέσως στον τόπο του ατυχήματος, ειδοποίησαν οι Αστυνομικές και Πυροσβεστικές Αρχές της περιοχής. Παρευρέθηκαν ακόμη εκπρόσωποι του Δασαρχείου Καστοριάς καθώς και η κτηνίατρος της οργάνωσης Καλλιστώ που αναισθητοποίησε το ζώο.

Το σφοδρό τροχαίο ατύχημα έλαβε χώρα στις 8.30 το βράδυ, σε επαρχιακό δρόμο στην περιοχή Βογατσικού Καστοριάς. Η αρκούδα έφερε σοβαρά τραύματα στη σπονδυλική στήλη και τα πίσω πόδια της ήταν εντελώς ακινητοποιημένα. Το αυτοκίνητο έπαθε σοβαρές ζημιές, ευτυχώς όμως ο οδηγός δεν τραυματίστηκε.

Το ζώο εξέπνευσε στις 01.10 μετά τα μεσάνυχτα από ακατάσχετη αιμορραγία.

Η Κτηνιατρική Υπηρεσία της Νομαρχίας Καστοριάς θα προβεί σε νεκροψία και αύριο θα εκδώσει τα επίσημα αποτελέσματα ενώ το ζώο θα ταφεί από τη Δασική Υπηρεσία Καστοριάς.
Είναι το 20ο συνολικά νεκρό άτομο αρκούδας σε 1,5 χρόνο από τροχαία ατυχήματα,
πυροβολισμούς και δηλητηριασμένα δολώματα, αριθμός πολύ ανησυχητικός για την αργή και δύσκολη αναπαραγωγή του σπάνιου είδους που αριθμεί περίπου 200 (εκτίμηση ελάχιστου πληθυσμού) ζώα στην Ελλάδα.

Άλλος αριθμός που μας αφορά είναι επίσημα το 5ο τροχαίο στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας από τον περασμένο Ιούνιο και μέχρι σήμερα, ενώ άλλα δύο τροχαία αναφέρθηκαν στον ΑΡΚΤΟΥΡΟ από οδηγούς στο Νεστόριο Καστοριάς και στο Βογατσικό χωρίς όμως σοβαρό τραυματισμό ανθρώπου ή αρκούδας.

Για άλλη μια φορά να τονίσουμε την ανάγκη εφαρμογής του απλού μέτρου της σήμανσης σε περιοχές που ζει η αρκούδα και περισσότερο στην περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας όπου ο αριθμός των τροχαίων ατυχημάτων αυξάνεται ραγδαία.

Ο ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ έχει αναδείξει επανειλημμένα το πρόβλημα και με δύο ειδικά υπομνήματα έχει υποδείξει στις αρμόδιες Υπηρεσίες αναλυτικά μέτρα περιορισμού των τροχαίων ατυχημάτων αλλά και δασικής διαχείρισης με στόχο την προστασία ανθρώπου και αρκούδας στις κρίσιμες για το είδος περιοχές.

http://arcturos.wordpress.com/2008/11/13/1-2/#comments

Δεν ξέρω ποια τι να πω για το θέμα των αρκούδων. Κάθε μήνα στο περίπου ακούμε και για έναν θάνατο με ευθύνη κάποιας ανθρώπινης δραστηριότητας. Το μόνο σίγουρο είναι ότι κάτι πρέπει να γίνει, καθώς το μεγαλόσωμο αυτό θηλαστικό αντιμετωπίζει μεγάλες πιέσεις λόγω κατακερματισμού του ενδιαιτήματος του (βλ. Εγνατία Οδός), αλλά και λόγω μείωσης του (βλ. φωτιά στο Γράμμο το 2007)

Παρασκευή 14 Νοεμβρίου 2008

Γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι «μολύνει» ντόπιες ποικιλίες στο Μεξικό

Γονίδια από γενετικά τροποποιημένες ποικιλίες αραβόσιτου έχουν περάσει σε πολύτιμες ντόπιες ποικιλίες του Μεξικού από όπου κατάγεται το φυτό, επιβεβαιώνει νέα μελέτη.

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, έρευνα για λογαριασμό της αυστριακής κυβέρνησης διαπιστώνει ότι μια ποικιλία γενετικά τροποποιημένου καλαμποκιού μειώνει τη γονιμότητα στα ποντίκια. Ωστόσο οι ερευνητές εκτιμούν ότι το συμπέρασμα δεν μπορεί να επεκταθεί στον άνθρωπο χωρίς περαιτέρω μελέτες και διαψεύδουν τους ισχυρισμούς περιβαλλοντικών οργανώσεων.

Γενετική επιμόλυνση

Οι ερευνητές του Εθνικού Αυτόνομου Πανεπιστημίου του Μεξικού αναφέρουν στην επιθεώρηση Molecular Ecology ότι ανίχνευσαν ξένα γονίδια σε τρεις από τις 23 τοποθεσίες που εξετάστηκαν.

Η διαπίστωση φαίνεται να επιβεβαιώνει ανάλογη έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2001 στο Nature και δέχτηκε έντονες επικρίσεις σε θέματα μεθοδολογίας, αναφέρει ο δικτυακός τόπος του περιοδικού.

Το θέμα είναι σημαντικό δεδομένου ότι το Μεξικό είναι η χώρα καταγωγής του αραβόσιτου. Η κυβέρνηση της χώρας απαγόρευσε το 1998 τις γενετικές τροποποιημένες καλλιέργειες σε μια προσπάθεια να προστατεύσει τις γονιδιακές δεξαμενές των 60 ντόπιων ποικιλιών και των άγριων συγγενών τους.

Σύμφωνα όμως με τον τοπικό Τύπο τουλάχιστον 700 στρέμματα γενετικά τροποποιημένου αραβόσιτου έχουν φυτευτεί από αγρότες στη βόρεια πολιτεία της Τσιουάουα.

Στην τελευταία μελέτη οι ερευνητές προχώρησαν σε γενετική ανάλυση χιλιάδων σπόρων κα φύλλων και ανίχνευσαν δύο ξένα γονίδια, στο 1% των 100 αγρών που εξετάστηκαν.
Η ομάδα ζητά τώρα την καθιέρωση μοριακών ελέγχων στις σοδειές καλαμποκιού.

Επιπτώσεις στα ποντίκια;

Στο μεταξύ, πειράματα του Πανεπιστημίου Κτηνιατρικής της Βιέννης, για λογαριασμό της Αυστριακής κυβέρνησης, έδειξαν ότι τα ποντίκια που καταναλώνουν τροφή αποτελούμενη κατά 33% από γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι άρχισαν να έχουν λιγότερους απογόνους έπειτα από μερικές γενιές.

Οι ερευνητές διευκρινίζουν όμως ότι η εξαγωγή συμπερασμάτων δεν είναι ασφαλής βάσει των προκαταρκτικών αποτελεσμάτων που παρουσίασαν.

«Πρόκειται για μεμονωμένη περίπτωση και τα αποτελέσματα δεν μπορεί με κανένα τρόπο να επεκταθούν στους ανθρώπους» τονίζει η αυστριακή υπηρεσία ασφάλειας τροφίμων, από την οποία παρουσιάστηκε η μελέτη.

«Απαιτείται επειγόντως επιβεβαίωση αυτών των προκαταρκτικών αποτελεσμάτων μέσω περαιτέρω μελετών» πρόσθεσε ο Γιούργκεν Ζέντεκ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.

Παρά αυτές τις επιφυλάξεις, περιβαλλοντικές οργανώσεις όπως η Global 2000 και η Greenpeace έσπευσαν να επικαλεστούν την έρευνα για να ζητήσουν απαγόρευση των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων λόγω «δυνητικών κινδύνων» για την ανθρώπινη υγεία και αναπαραγωγή, αναφέρει το AFP.

Η επίτροπος Υγείας της ΕΕ Ανδρούλα Βασιλείου ζήτησε αντίγραφο της μελέτης προκειμένου να το διαβιβάσει στην Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων.

Newsroom ΔΟΛ

http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=957537&lngDtrID=252

Οι δύο μεγαλύτεροι φόβοι από τις γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες, ανθρώπινη υγεία και επιμόλυνση ντόπιων ποικιλιών, φαίνεται να επαληθεύονται (αν και πρέπει να υπάρξει περισσότεροι έρευνα). Ας ελπίσουμε να βγουν γρήγορα ασφαλή συμπεράσματα για να ξέρουμε που βαδίζουμε.

Κυριακή 9 Νοεμβρίου 2008

Ανησυχίες για το μόλυβδο από σκάγια στο κρέας θηραμάτων

Τελικά ίσως δεν είναι μόνο τα θηράματα που έχουν λόγο να ανησυχούν για το κυνήγι. Αμερικανική μελέτη ανίχνευσε μόλυβδο στο αίμα όσων καταναλώνουν κρέας ζώων που σκοτώθηκαν με σκάγια ή σφαίρες κατασκευασμένες από το τοξικό βαρύ μέταλλο. Τα νήπια και οι έγκυες πρέπει να το αποφεύγουν, συνιστούν οι ερευνητές.

Η μελέτη των αμερικανικών Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC) εξέτασε τα επίπεδα μολύβδου στο αίμα 700 κατοίκων της Βόρειας Ντακότα, όπου το κυνήγι ελαφιών είναι δημοφιλές. Όσοι κατανάλωναν κυνήγι που είχε σκοτωθεί με μολύβδινα σκάγια ή σφαίρες παρουσίαζαν υψηλότερες συγκεντρώσεις.

Τα αυξημένα αυτά επίπεδα δεν θεωρούνται επικίνδυνα για τους ενήλικες και τα παιδιά πάνω από έξι ετών, ωστόσο οι έγκυες και τα νήπια θεωρούνται ομάδες πιο ευάλωτες στο μόλυβδο, o oποίος μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, ακόμα και εγκεφαλικές βλάβες και θάνατο σε ακραίες περιπτώσεις.

«Η επίδραση είναι μικρή αλλά αρκετά μεγάλη για να αποτελεί πηγή ανησυχίας» δήλωσε ο Στίβεν Πίκαρντ, επιδημιολόγος των CDC που συμμετείχε στη μελέτη. Πάντως «κανείς δεν βρισκόταν σε κίνδυνο από αυτά τα επίπεδα μολύβδου» διευκρίνισε.

Οι Αρχές της Βόρειας Ντακότα και άλλων αμερικανικών πολιτειών έχουν εκδόσει προειδοποιήσεις για τις μολύβδινες σφαίρες από την περασμένη άνοιξη, όταν έρευνα με αξονικές τομογραφίες εντόπισε ίχνη μολύβδου σε δείγματα κρέατος από ελάφι.

Ξεχωριστή μελέτη της υπηρεσίας Εθνικών Πόρων της Μινεσότα είχε εντοπίσει θραύσματα από μολύβδινα σκάγια ακόμα και σε απόσταση 45 εκατοστών από τα τραύματα.

http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=955680&lngDtrID=252

Πριν από λίγες μέρες αναρτήσαμε ένα άρθρο με τις συνέπειες του μολύβδου από τα σκάγια των κυνηγών. Σήμερα, με χαρά διαβάζουμε στο in.gr ένα παρόμοιο άρθρο που αφορά κυνήγι θηλαστικών (ελαφιών). Μπορούμε συνεπώς να κατανοήσουμε τη σοβαρότητα του προβλήματος και την ανάγκη για τουλάχιστον άμεση κατάργηση των σκαγιών που φέρουν σβώλους μολύβδου, με άλλα λιγότερο βλαβερά.

Σάββατο 8 Νοεμβρίου 2008

Ιχθυοκαλλιέργειες VS ορνιθοπανίδας

Σε διάφορες ιχθυοκαλλιέργειες που εφαρμόζονται σε λιμνοθάλασσες εμφανίζεται ένα μεγάλο πρόβλημα, μία μεγάλη σύγκρουση. Από τη μία οι παραγωγοί που μέσω της παραγωγής ψαριών ζουν και από την άλλη διάφορα ψαροφάγα πουλιά (κυρίως κορμοράνοι Phalacrocorax carbo) που βρίσκουν εκεί εύκολη και άφθονη λεία. Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι για να λυθεί αυτό το πρόβλημα και μία από αυτές είναι η τοποθέτηση διχτυού πάνω από το νερό ώστε να μη μπορούν να προσγειωθούν τα πουλιά. Με αυτόν τον τρόπο όμως πολλά πουλιά θανατώνονται καθώς μπλέκονται στα δίχτυα και δεν μπορούν να απελευθερωθούν (βλέπε φωτό).

Νεκρή λαγγόνα σε δίχτυα ιχθυοκαλλιεργειών στο Πόρτο Λάγος

Η ζημιά που μπορεί να προκληθεί στους ιχθυοκαλλιεργητές από τα πουλιά είναι μεγάλη, συνεπώς κάποιο μέτρο αντιμετώπισης πρέπει να ληφθεί. Το θέμα είναι ότι το μέτρο αυτό πρέπει να είναι λίγο πιο συμβατό με την άγρια πανίδα, διότι αλλιώς μπορεί να προκληθούν σημαντικές απώλειες. Στη φωτογραφία το νεκρό πουλί είναι μία λαγγόνα (Phalacrocorax pygmeus), ένα είδος δηλαδή που απειλείται με εξαφάνιση καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός της εκτιμάται σε 16.000 ζευγάρια.

Παρασκευή 31 Οκτωβρίου 2008

Έμμεσα προβλήματα από το κυνήγι

To πρόβλημα

Ένα άγνωστο κατά πολλούς πρόβλημα που προκαλεί το κυνήγι είναι η έκθεση των πουλιών στα υπολείμματα από τα σκάγια, τα οποία αποτελούνται από μόλυβδο. Συγκεκριμένα, έχει υπολογιστεί ότι στην Ισπανία πάνω από 50.000 πουλιά πεθαίνουν κάθε χρόνο εξαιτίας της μολυβδίασης, ενώ πολλά περισσότερα επηρεάζονται από αυτήν στο μέλλον (Guitart 2002). Εκτός όμως από τον θάνατο, λήψη μολύβδου προκαλεί ανικανότητα πτήσης και αργότερα και μετακίνησης στο έδαφος, αδυναμία και χάσιμο βάρους με συνέπεια να είναι και πιο εύκολα λεία για ένα αρπακτικό (με αποτέλεσμα να δημιουργείται μετά πρόβλημα και στο αρπακτικό) μερικές φορές αλλάζει ακόμα και η φωνή του ζώου (1).

Τα δεδομένα

Από έρευνες σε υγροτόπους της Ισπανίας η μέγιστη συγκέντρωση σβώλων μολύβδου στο έδαφος είναι 2,8 εκατομμύρια σβώλοι ανά εκτάριο, ενώ σε έναν υγρότοπο όπου το κυνήγι είχε απαγορευθεί για 30 χρόνια η συγκέντρωση αυτή ήταν 1 εκατομμύριο σβώλοι ανά εκτάριο (Mateo et al 1998).


Η έκθεση ή η δηλητηρίαση από μόλυβδο παρατηρείται κυρίως σε υγροτόπους, καθώς εκεί είναι πιο ανεπτυγμένη η δραστηριότητα του κυνηγιού. Έτσι, σε είδη της τάξης Anseriformes (πάπιες, χήνες) που έχουν διεξαχθεί μελέτες βρέθηκε ότι το ποσοστό των ατόμων που έχει καταναλώσει μόλυβδο καθώς τρεφόταν είναι αρκετά υψηλό και συγκεκριμένα ανέρχεται για τα γκισάρια (Aythya ferina) στο 87,5% ενώ για τις πρασινοκέφαλες πάπιες (Anas platyrhynchos) και τις χουλιαρόπαπιες (Anas clypeata) στο 33%. Ακόμα, η μολυβδίαση απέφερε 16 από τους 75 θανάτους πουλιών (κυρίως σταχτοχηνών Anser anser) σε πουλιά που βρέθηκαν νεκρά στην περιοχή μελέτης (Mateo et al 1998). Στα απειλούμενα με παγκόσμια εξαφάνιση είδη στικτόπαπια (Marmaronetta angustirostris) και κεφαλούδι (Oxyura leucocephala) υπολογίστηκε ότι το 32% των πυροβολημένων κεφαλουδιών και το 70% των νεκρών ή ετοιμοθάνατων κεφαλουδιών και 43% των στικτόπαπιων είχαν καταναλώσει μόλυβδο (Mateo et al 2001a).

Η μόλυνση των πτηνών αυτών με μόλυβδο επηρεάζει και τα ανώτερα επίπεδα του τροφικού πλέγματος, όπως τα αρπακτικά πουλιά που τρέφονται με αυτά. Έτσι, σε έρευνα που έγινε σε αρπακτικά (ισπανικός βασιλαετός Aquila adalberti, ένα είδος που κινδυνεύει, και στον ψαλιδιάρι Milvus milvus) βρέθηκαν στα εμέσματά τους ποσοστά μολύβδου 11% και 5,5% αντίστοιχα (Mateo et al 2001b).

Σαν ανώτερος καταναλωτής που είναι και ο άνθρωπος, δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστος από το πρόβλημα αυτό. Συγκεκριμένα, άνθρωποι που καταναλώνουν τα θηράματα ενός κυνηγιού είναι πιθανό να καταναλώσουν και ποσότητες μολύβδου που έχει αποθηκευτεί σε αυτά. Το πρόβλημα αυτό επιβαρύνει κυρίως τα παιδιά (Guitart 2002).


Αν και το πρόβλημα που περιγράφουμε αφορά κυρίως τα πουλιά που δραστηριοποιούνται σε υγροτόπους, δεν περιορίζεται μόνο εκεί. Έτσι, 59 είδη χερσαίων πουλιών έχουν βρεθεί είτε να έχουν φάει μόλυβδο προερχόμενο από σκάγια, είτε να υποφέρουν από μολυβδίαση λόγω αυτών. Από τα 59 αυτά είδη, τα εννιά χαρακτηρίζονται ως «Παγκοσμίως κινδυνεύοντα» ή «Σχεδόν απειλούμενα» (Fisher et al 2006).

Οι λύσεις

Η καλύτερη δυνατή λύση, όχι μόνο για τη μολυβδίαση αλλά και για άλλα προβλήματα είναι η απαγόρευση του κυνηγιού. Επειδή όμως κάτι τέτοιο είναι μάλλον ουτοπικό, μία εναλλακτική επιλογή (και επιτακτική πιθανώς) είναι η μείωση της χρήσης των πυρομαχικών με μόλυβδο προς άλλα χωρίς αυτόν, όπως για παράδειγμα με ατσάλι. Είναι αποδεδειγμένο πως μία τέτοια αλλαγή επιφέρει μείωση στις επιπτώσεις που προκαλεί η ύπαρξη μολύβδου στα ενδιαιτήματα των πουλιών (Samuel και Bowers 2000)

Βιβλιογραφία

Fisher, I.J., Pain, D.J., Thomas, V.G. 2006 A review of lead poisoning from ammunition sources in terrestrial birds, Biological Conservation 131 (3), pp. 421-432

Guitart, R., Serratosa, J., Thomas, V.G. 2002 Lead-poisoned wildfowl in Spain: A significant threat for human consumers, International Journal of Environmental Health Research 12 (4), pp. 301-309

Mateo, R., Belliure, J., Dolz, J.C., Aguilar Serrano, J.M., Guitart, R. 1998 High prevalences of lead poisoning in wintering waterfowl in Spain, Archives of Environmental Contamination and Toxicology 35 (2), pp. 342-347

Mateo, R., Green, A.J., Jeske, C.W., Urios, V., Gerique, C. 2001a Lead poisoning in the globally threatened marbled teal and white-headed duck in Spain, Environmental Toxicology and Chemistry 20 (12), pp. 2860-2868

Mateo, R., Cadenas, R., Máñez, M., Guitart, R. 2001b Lead shot ingestion in two raptor species from Doñana, Spain, Ecotoxicology and Environmental Safety 48 (1), pp. 6-10

Samuel, M.D., Bowers, E.F. 2000 Lead exposure in American black ducks after implementation of non-toxic shot, Journal of Wildlife Management 64 (4), pp. 947-953

Πέμπτη 30 Οκτωβρίου 2008

Ενδέκατοι στη λίστα των ρύπων

Σχεδόν τρεις πλανήτες -με τους φυσικούς τους πόρους και τις πρώτες τους ύλες- χρειάζονται οι Ελληνες για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους εξαιτίας του τρόπου ζωής που έχουν υιοθετήσει. Ενα μοντέλο καθημερινής συμπεριφοράς που συνεπάγεται σοβαρές επιπτώσεις στα οικοσυστήματα και τον φυσικό πλούτο της χώρας.

Η Ελλάδα καταλαμβάνει πλέον την 11η χειρότερη θέση ανάμεσα σε 148 κράτη ως προς το Οικολογικό της Αποτύπωμα, δυσχεραίνοντας τη θέση της τα τελευταία χρόνια, αφού το 2006 βρισκόταν στη 17η θέση της αντίστοιχης κατάταξης. Οι πολίτες της χώρας μας κατατάσσονται 11οι ως προς την έκταση της παραγωγικής γης, της ποσότητας πόσιμου αλλά και θαλασσινού νερού που καταναλώνουν σε ενέργεια και νερό, με αποτέλεσμα να εκπέμπουν περισσότερους ρύπους ανά άτομο και να χρειάζονται μεγαλύτερη γεωγραφική έκταση για την απόθεση των απορριμμάτων τους.

Περιβάλλον

Είναι χαρακτηριστικό ως προς το «οικολογικό αποτύπωμα» και την καταστροφή του πλανήτη ότι το συνολικό αποτύπωμα της ανθρωπότητας διπλασιάστηκε μεταξύ των ετών 1961 και 2003. Ως προς την επιβάρυνση του περιβάλλοντος που συντελείται στη χώρα μας είναι χαρακτηριστικό ότι ο μέσος Ελληνας πολίτης χρειάζεται 59 στρέμματα παραγωγικής έκτασης -σε γη και νερό- για να καλύψει τις ανάγκες του, αριθμό υπερδιπλάσιο από τον ήδη ανησυχητικό παγκόσμιο μέσο όρο των 27 στρεμμάτων κατ άτομο.

Και αριθμό τρεις φορές μεγαλύτερο από τις δυνατότητες του πλανήτη, ο οποίος υπολογίζεται ότι μπορεί να καλύψει με 21 στρέμματα κάθε κάτοικο της γης. Το γεγονός αυτό, όπως εξηγούν οι εδικοί, οφείλεται στο ισχυρό «ενεργειακό αποτύπωμα» της Ελλάδας, δηλαδή στις συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες μας σε ενέργεια, τομέα στον οποίο η ζήτηση σημειώνει ετήσια αύξηση 2.4% από το 1990 έως το 2004 υπερβαίνοντας τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Τα παραπάνω στοιχεία παρουσιάζονται στην έκθεση «Ζωντανός Πλανήτης 2008» που συνέταξε η περιβαλλοντική οργάνωση WWF συγκεντρώνοντας στοιχεία από 148 χώρες του πλανήτη, με στόχο να καταγράψει τις συνέπειες του σύγχρονου τρόπου ζωής στα οικοσυστήματα και τους φυσικούς πόρους.

Οι δείκτες στους οποίους βασίζεται η έκθεση είναι πρώτον το Οικολογικό Αποτύπωμα που αφήνει κάθε χώρα, δεύτερον ο δείκτης «Ζωντανού Πλανήτη» ο οποίος εκτιμά την κατάσταση της παγκόσμιας βιοποικιλότητας βασισμένος σε τάσεις για περισσότερους από 5.000 πληθυσμούς 1.686 σπονδυλωτών σε ολόκληρο τον κόσμο και τρίτον το Υδατικό Αποτύπωμα που αναφέρεται στον συνολικό όγκο νερού που χρησιμοποιείται παγκοσμίως, για να παραχθούν τα αγαθά και οι υπηρεσίες που καταναλώνει η ανθρωπότητα. Η θέση της Ελλάδας είναι, σύμφωνα με την έκθεση, δυσμενής και ως προς το Υδατικό της Αποτύπωμα, αφού παρουσιάζει μέση ετήσια κατανάλωση 2.389 κυβικά μέτρα νερού ανά κάτοικο, τη στιγμή που ο μέσος κάτοικος του πλανήτη χρησιμοποιεί ετησίως 1.243 κυβικά μέτρα νερού, ποσότητα που ισοδυναμεί με το νερό μιας πισίνας ολυμπιακών διαστάσεων. Μάλιστα, το υδατικό αποτύπωμα της Ελλάδας είναι το δεύτερο μεγαλύτερο στον κόσμο έπειτα από αυτό των ΗΠΑ και αποδίδεται από τους ειδικούς στην αυξημένη χρήση νερού για τη γεωργία, στις απώλειες λόγω του απαρχαιωμένου αρδευτικού και υδρευτικού δικτύου και στην κακοδιαχείριση των υδάτινων πόρων.

Οσον αφορά στο οικολογικό αποτύπωμα του πλανήτη, η έκθεση της WWF επισημαίνει πως τα τρία τέταρτα του πληθυσμού της γης ξεπερνούν σε κατανάλωση τη βιολογική φέρουσα ικανότητα της χώρας. Τις χειρότερες επιδόσεις καταγράφουν οι ΗΠΑ και η Κίνα, οι οποίες καταναλώνουν συνολικά το 42% της βιολογικής ικανότητας της γης. Η αύξηση αυτή, όπως υπογραμμίζεται στην έκθεση, οφείλεται κυρίως στις εκπομπές αερίων από την καύση ορυκτών καυσίμων.

Την ίδια στιγμή οι πληθυσμοί των χερσαίων ειδών της πανίδας έχουν μειωθεί κατά 33%, τα είδη του γλυκού νερού κατά 35%, τα πουλιά κατά 20%, ενώ τα θηλαστικά παρουσιάζουν μείωση της τάξης του 19%.

Παρέμβαση Δημήτρης Καραβέλλας, διευθυντής της WWF - Ελλάς.

Εχουμε λανθασμένη νοοτροπία

«Ο τρόπος ζωής μας στην Ελλάδα έχει ξεπεράσει κατά πολύ το οικολογικό μας όριο. Αυτό οφείλεται κυρίως στη στρεβλή νοοτροπία μας, που αντιμετωπίζει το φυσικό περιβάλλον ως ανεξάντλητη πηγή πόρων. Ταυτόχρονα, η υπερκατανάλωση ενέργειας σε συνδυασμό με την εμμονή της πολιτείας σε «βρώμικες» πηγές, όπως ο λιγνίτης, ενισχύουν διαρκώς τη δυσμενή θέση της χώρας μας.

Ηρθε η ώρα να κάνουμε κάποιες κρίσιμες αλλαγές στον τρόπο ζωής μας. Αλλαγές που θα βελτιώσουν τo βιοτικό μας επίπεδο, ενώ παράλληλα θα μειώσουν την επίδρασή μας στο φυσικό περιβάλλον. Αλλιώς το οικολογικό χρέος μας προς τον πλανήτη θα αποδειχτεί καταστροφικό πολύ γρηγορότερα από ότι νομίζουμε, κυρίως για τα παιδιά μας».

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11900&subid=2&tag=8400&pubid=1796616


Ολόκληρη την έκθεση μπορείτε να την κατεβάσεται από το http://www.wwf.gr/images/stories/docs/lpr_2008.pdf

Παρασκευή 24 Οκτωβρίου 2008

Εμβόλιο πνευμονίας για τους καπνιστές

Το παρακάτω άρθρο από το ΒΗΜΑ το δημοσιεύουμε έτσι απλά για να θυμόμαστε τα κάκα του τσίγαρου... ή μάλλον για να τα θυμίζουμε (μ'ακους Ντιούη?)

Επιστήμονες ομοσπονδιακών επιτροπών και οργανισμών υγείας των ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι οι καπνιστές πρέπει να εμβολιάζονται για την πνευμονία μαζί με τα παιδιά και τους ηλικιωμένους. Αν η πρόταση γίνει αποδεκτή από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες των ΗΠΑ, θα είναι η πρώτη φορά που θα υπάρξει οδηγία εμβολιασμού ειδικά για τα άτομα που καπνίζουν που λόγω αυτής της συνήθειας έχουν πολύ αυξημένες πιθανότητες να προσβληθούν από λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος και των πνευμόνων. Οι αμερικανοί ειδικοί προτείνουν τον εμβολιασμό που εμποδίζει τις λοιμώξεις που προκαλούν τα στελέχη του στρεπτόκοκκου, όπως μηνιγγίτιδα, πλευρίτιδες, εντερίτιδες, οστεομυελίτιδα κ.ά.

http://www.tovimadaily.gr//Article.aspx?d=20081024&nid=10152960&sn=&spid=

Κι άλλη πυροβολημένη Μεσογειακή φώκια

Σάββατο 17 Οκτωβρίου οι βιολόγοι της MOm πραγματοποιώντας νεκροψία σε Μεσογειακή φώκια βρίσκονται μπροστά σε άλλη μία περίπτωση ηθελημένης θανάτωσης. Η νεαρή αρσενική Μεσογειακή φώκια, που βρέθηκε νεκρή στο λιμάνι της Μήλου, είχε δεχτεί θανατηφόρο πλήγμα από κυνηγετική καραμπίνα. Το μονόβολο βλήμα που βρέθηκε σφηνωμένο στο στέρνο, είχε διαπεράσει τον δεξί πνεύμονα και το περικάρδιο, προκαλώντας το θάνατο του ζώου.

Κρίνοντας από την κατάσταση αποσύνθεσης, οι βιολόγοι της MOm εκτιμούν ότι η Mοnachus monachus πυροβολήθηκε την προηγούμενη μέρα. Με βάση τις καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στην περιοχή, το ζώο φαίνεται να δέχτηκε την επίθεση μέσα στον Κόλπο του Αδάμαντα, στη Μήλο. Για το περιστατικό της θέασης του νεκρού ζώου, το οποίο είχε ξεβραστεί δίπλα σε μια παιδική χαρά, η MOm ενημερώθηκε από τις τοπικές λιμενικές αρχές το απόγευμα της Παρασκευής 16 Οκτωβρίου.

Αυτό είναι το τρίτο εξακριβωμένο περιστατικό ηθελημένης θανάτωσης που καταγράφει η MOm από τις αρχές του έτους, πραγματοποιώντας την 8η κατά σειρά νεκροψία σε Μεσογειακή φώκια στον ελλαδικό χώρο.

Στα πλαίσια της προσπάθειας να εξαλειφθεί το απαράδεκτο αυτό φαινόμενο, η MOm ζήτησε από τις λιμενικές αρχές Μήλου να εντατικοποιήσουν τον έλεγχο για τη μεταφορά όπλων σε σκάφη, η οποία αποτελεί ενέργεια ούτως ή άλλως παράνομη ενώ ενημέρωσε και τον τοπικό αλιευτικό σύλλογο για το συμβάν.

Η Μεσογειακή φώκια Monachus monachus είναι ένα από τα πιο απειλούμενα με εξαφάνιση είδη του πλανήτη. Στη χώρα μας φιλοξενείται ο μισός από τον εναπομείναντα παγκόσμιο πληθυσμό του είδους, ο οποίος ανέρχεται σε μόλις 500 με 600 άτομα. Κι ενώ η Monachus monachus προστατεύεται από την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία αλλά και από διεθνείς συμβάσεις, η ηθελημένη θανάτωση παραμένει μία από τις βασικές απειλές για την επιβίωση του σπάνιου αυτού θαλάσσιου θηλαστικού. Από τις 20ετείς και πλέον μελέτες της MOm, έχει προκύψει ότι το 50% των ενήλικων φωκών που έχουν βρεθεί νεκρές έχουν πέσει θύματα ηθελημένης θανάτωσης.

Για την αντιμετώπιση της απειλής της ηθελημένης θανάτωσης η MOm υλοποιεί το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFΕ “MOFI”(http://www.mofi.gr/), μέσα στα πλαίσια του οποίου πραγματοποιείται έρευνα για την αλληλεπίδραση φώκιας-αλιείας καθώς και ενημερωτικές δράσεις σε συνεργασία τοπικές αλιευτικές κοινότητες.

Αν δείτε ζωντανή, τραυματισμένη ή νεκρή Μεσογειακή φώκια, καλέστε άμεσα τη ΜΟm στο 210 52 22 888 και ενημερώστε τις τοπικές λιμενικές αρχές.

http://www.mom.gr/displayITM1.asp?ITMID=221

Τρίτη εσκεμμένη θανάτωση Monachus monachus από την αρχή του έτους σύμφωνα με τα στοιχεία της οργάνωσης, και περίπου 5 ή 6 νεκρές αρκούδες (έχασα το μέτρημα), άλλες από τροχαία και άλλες πυροβολημένες, τον τελευταίο καιρό. Τι να πει κανείς για αυτό, εκτός από ΝΤΡΟΠΗ;

Παρασκευή 17 Οκτωβρίου 2008

Η κοινωνία των "κοπριτών"...μπορεί να αλλάξει

Σήμερα έτυχε να διαβάσω τη δωρεάν εφημερίδα "διαδρομές στη Θεσσαλονίκη", η οποία στο editorial είχε ένα κείμενο, το οποίο μου προκάλεσε κάποιο προβληματισμό. Το κείμενο λοιπόν λέει:

"Η κοινωνία των "κοπριτών"

Τα τελευταία δύο τουλάχιστον χρόνια γίνεται μεγάλη κουβέντα για την αξία της δράσης του κάθε πολίτη ξεχωριστά και ταυτόχρονα όλων μαζί σε ένα κοινό πλαίσιο. Από αντικαταναλωτικές κινήσεις και ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον μέχρι εθελοντική εργασία και παρεμβάσεις διαδικτυακές.

Θεωρητικά ακούγεται τέλειο όλο αυτό. Είμαστε μια σιωπηλή πλειοψηφία, αποστασιοποιημένοι από τα κόμματα και δρούμε μόνοι μας. Δεν έχουμε εξάρτηση από κανέναν, δεν έχουμε οι ίδιοι κάποια συμφέροντα και αντιδράμε ενωμένοι με γνώμονα το κοινό καλό... Ε, λοιπόν είδατε εσείς κάτι τέτοιο πουθενά; Εκτός και αν αυτοί που συντηρούν παρόμοιες συζητήσεις θεωρούν ότι το να φορέσεις μαύρα ρούχα και να βγεις στο Σύνταγμα ή το να ακούσεις το Μαχαιρίτσα στη συναυλία του ΣΚΑΪ είναι το πρώτο από τα βήματα που θα γίνουν. Σημειωτόν είμαστε αδέλφια και σε λίγο θ'αρχίσουμε πάλι την πορεία προς τα πίσω, γιατί η δράση του Πολίτη δεν είναι μόδα, είναι στάση ζωής κι απ'αυτήν τη στάση το λεωφορείο μας... δεν πέρασε πρόσφατα.

Δεν ξέρω, ίσως είμαι λίγο υπερβολικός, αλλά σκέφτομαι ότι οι αληθινοί πολίτες σ'αυτήν τη χώρα δε θα είναι ποτέ περισσότεροι από τους κοπρίτες. Που ξηλώνουν τις σχάρες από τα φρεάτια κι αφήνουν τεράστιες τρύπες στους δρόμους μόνο και μόνο για να λιώσουν το μαντέμι. Που παρκάρουν σε ράμπες και πεζοδρόμια γιατί βιάζονται να πληρώσουν την επιταγή στην τράπεζα. Που καίνε τα υπολείμματα των καλλιεργειών τους και εισπράττουν και την αποζημίωση δηλώνοντας το αντίθετο.

Έχουμε διαμορφώσει την "κοινωνία των κοπριτών". όχι των Πολιτών και φυσικά δεν αναφέρομαι στα προηγούμενα ακραία παραδείγματα. Όλοι μας συμπεριφερόμαστε κατά περίσταση ως κοπρίτες, ακόμα κι αυτοί που δηλώνουν συνειδητοποιημένοι πολίτες και ανακυκλώνουν, διαμαρτύρονται στο Σύνταγμα ή τρέχουν στην Ουρανούπολη."

Το βασικότερο που μπορώ να πω πάνω σε αυτό είναι ο τίτλος που έβαλα.."Η κοινωνία των "κοπριτών"...μπορεί να αλλάξει". Τα αποτελέσματα των πράξεων των ¨κοπριτών" καλύπτουν αυτά των πολιτών είτε διότι οι πρώτοι είναι περισσότεροι είτε διότι κάνουν πιο αισθητή την παρουσία τους. Αυτό αλλάζει όμως, αρκεί όλοι να γίνουμε λιγότερο "κοπρίτες" και περισσότερο πολίτες. Ο εθελοντισμός και γενικά η ενεργή συμμετοχή του πολίτη στα τεκταινόμενα είναι σε εμβρυακό στάδιο στην Ελλάδα αλλά αυτό σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να θεωρηθεί σαν αποτυχία και λόγος για "ν'αρχίσουμε πάλι την πορεία προς τα πίσω" όπως λέει ο αρθρογράφος. Η δράση του πολίτη πρέπει να γίνει στάση ζωής και το πιο τρανό παράδειγμα είναι η πρόοδος που έχει γίνει στην ευαισθητοποίηση και στην έρευνα γύρω από το περιβάλλον όπου με εθελοντισμό, από απλούς πολίτες μέχρι και πανεπιστημιακούς, από την αδιαφορία βρισκόμαστε στο σημερινό επίπεδο. Ας είμαστε λοιπόν λιγότερο ¨κοπρίτες" και περισσότερο πολίτες.

Κατηγορούμενη και πάλι η Ελλάδα...

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να απευθύνει στην Ελλάδα πρώτη γραπτή προειδοποίηση επειδή παρέλειψε να εφαρμόσει την κοινοτική νομοθεσία για τη βιοποικιλότητα και συγκεκριμένα να ορίσει επαρκή αριθμό προστατευόμενων περιοχών για τα άγρια πτηνά.

Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει ήδη παραπεμφθεί στο Δικαστήριο για το θέμα αυτό, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι η χώρα μας δεν έχει ακόμα ορίσει επαρκείς προστατευόμενες περιοχές για τα αποδημητικά και τα ευπαθή άγρια πτηνά και, κατά συνέπεια, παραβαίνει την οδηγία της ΕΕ για την διατήρηση των άγριων πτηνών. Το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων καταδίκασε την Ελλάδα στις 25 Οκτωβρίου 2007, επειδή παρέλειψε να ορίσει επαρκείς ζώνες ειδικής προστασίας (ΖΕΠ) για τα άγρια πτηνά.

Το Δικαστήριο απαρίθμησε πολλές παραλείψεις - περιπτώσεις ανεπαρκούς ορισμού ζωνών - και ανέφερε δώδεκα είδη πτηνών που χρειάζονται ιδιαίτερα ενισχυμένη προστασία, στα οποία συμπεριλαμβάνονται ο πωγονοφόρος γυπαετός (Gypaetus barbatus) και ο ανατολικοευρωπαϊκός βασιλαετός (Aquila heliaca), είδος που περιγράφεται ως απειλούμενο.

http://www.skai.gr/master_story.php?id=97110

Τρίτη 14 Οκτωβρίου 2008

Cruel Camera

Cruel camera ονομάζεται μία έρευνα 25 ετών που διεξήχθη από το δίκτυο CBC και δείχνει την κατάσταση γύρω από τις ταινίες περιβαλλοντικές ευαισθητοποίησης και πως αυτές στο βωμό του κέρδους και του χρήματος μεταχειρίζονται μεθόδους βασανιστικές προς τα ζώα ή παραπλανούν τον θεατή νομίζοντας πως βλέπει εικόνες άγριας φύσης ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για ζώα που βρίσκονται σε αιχμαλωσία ή ακόμα είναι εκπαιδευμένα για αυτό το σκοπό.

Όταν παρακολούθησα την ταινία μου δημιούργησε πολύ προβληματισμό και διάφορα ερωτήματα που σχετίζονται με την αξία για ευαισθητοποίηση των ντοκιμαντέρ. Επίσης η ταινία προκαλεί πολύ πικρία διότι καταλαβαίνεις ότι πολλές ταινίες που έχεις δει ή ακόμα και άτομα που έχει θαυμάσει (David Atτenborough) δεν είναι είναι και τόσο αθώα. Με βάση αυτά πιστεύω ότι ο σκοπός των παραγωγών έχει επιτευχθεί.

Αξίζει να δείτε το σχετικό βίντεο, το οποίο όμως είναι στα αγγλικά και χωρίς υπότιτλους. Θα το βρείτε στον παρακάτω σύνδεσμο

http://www.cbc.ca/fifth/cruelcamera/video.html

Σάββατο 4 Οκτωβρίου 2008

Η θέρμανση του κλίματος κοστίζει σε αστερίες ένα χέρι και ένα πόδι

Οι ωκεανοί απορροφούν το μισό διοξείδιο του άνθρακα που ο άνθρωπος απελευθερώνει στην ατμόσφαιρα και συνεπώς το νερό της θάλασσας οξειδώνεται. Αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα για κοράλια και οστρακόδερμα, αλλά και άλλα ασβεστιτικούς οργανισμούς καθώς λόγω του μειωμένου pH τα κελύφη και οι σκελετοί τους διαλύονται. Τα εχινόδερμα έχουν επίσης σκελετικά στοιχεία που βασίζονται στο ασβέστιο και για αυτό ερευνητές υπέθεσαν ότι υπόκεινται σε αργή διάλυση.

Η Hannah L. Wood τουPlymouth Marine Laboratory στην Αγγλία και δύο συνεργάτες αποφάσισαν να ελέγξουν αυτή τη θεωρία. Έτσι, πήραν τον οφίουρο (Amphiura filiformis) και αφέρεσαν έναν ή δύο βραχίονες. Εν συνεχεία, για να ελέγξουν ως επηρεάζει η οξύτητα την αναγέννηση των κομμένων βραχιόνων εξέθεσαν τα ζώα σε νερό που είχε είτε φυσιολογικό pH (8) ή οξειδωμένο (7,7). Η χειρότερη πρόβλεψη για το 2100 είναι μία θάλασσα με pH 7,3.

Προς έκπληξη της Wood, οι οφίουροι αναγέννησαν τους κομμένους βραχίονες πιο γρήγορα στο οξειδωμένο νερό, απ'ότι στο φυσιολογικό, δείχνοντας έτσι ότι μπορούν να δεσμεύσουν ασβέστιο αποτελεσματικά ακόμα και κάτω από τέτοιες αντίξοες συνθήκες.

Παρ' όλα αυτά υπάρχει ένα κρυμμένο κόστος. Τόσο τα άθικτα όσο και τα αναγεννημένα άκρα είχαν σημαντικά μικρότερη μυική μάζα στα οξειδωμένα νερά σε σχέση με τα κανονικά. Τα ζώα σε χαμηλό pH κατανάλωναν περισσότερο οξυγόνο, συνεπώς δούλευαν σκληρότερα και η Wood πιστεύει ότι έπρεπε να κάψουν περισσότερη ενέργεια για τη επίπονη αναγέννηση. Οι αδύναμοι βραχίονες σίγουρα μειώνουν την ικανότητα της τροφοληψίας και της αναπαραγωγής.

Τελικά, αν και δεν επηρεάζει την ασβέτωση, το χαμηλό pH κστίζει ένα χέρι και ένα πόδι στα εχινόδερμα.

Πηγή: LiveScience

Τετάρτη 1 Οκτωβρίου 2008

Εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων: Αλλαγή ημερομηνίας

Σας ενημερώνουμε ότι η εκδήλωση-συζήτηση «ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΙ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ», η οποία ήταν προγραμματισμένη για την Τετάρτη, 1 Οκτωβρίου,

μετατίθεται για την Παρασκευή, 3 Οκτωβρίου και ώρα 12:30 στο Βιβλιοπωλείο IANOS (Σταδίου 24, Αθήνα).

Στο πάνελ θα συμμετάσχουν εκπρόσωποι των περιβαλλοντικών οργανώσεων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, ΑΡΚΤΟΥΡΟΣ, ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΡΕΣΠΩΝ.

Προκατειλημμένη δειγματοληψία

ακολουθεί άρθρο για δειγματοληψία και ...Ασωπό...

Του Γιάννη Ζαμπετάκη
izabet@chem.uoa.grhttp://environmentfood.blogspot.com/2008/09/blog-post_29.html Λέκτορα Χημείας Τροφίμων και Επικεφαλής Επιθεωρητής (HACCP – ISO22000, ΙSO9001)Tμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Αθηνών [το παρακάτω κείμενο έχει γραφτεί για ΤΑ ΝΕΑ]

Σήμερα, γίνεται πολύς λόγος για την αξιοπιστία διαφόρων μετρήσεων (από γκάλοπ γνώμης μέχρι αναλύσεις εξασθενούς χρώμιου στον Ασωπό ποταμό). Πόσο αξιόπιστες είναι αυτές οι μετρήσεις; Πόσο πιστευτά είναι τα εκάστοτε αποτελέσματα; Η Επιστήμη (είτε η Νομική είτε η Χημεία) πρέπει να εξυπηρετούν την Αλήθεια. Συνεπώς, το ερώτημα «πόσο αληθινό είναι το τάδε αποτέλεσμα της δείνα μέτρησης;» μπορεί και πρέπει να έχει μονοσήμαντη απάντηση.

Στην Αναλυτική Χημεία, για να κάνουμε μια ανάλυση (π.χ. μελαμίνης σε τρόφιμα ή βαρέων μετάλλων στο νερό) πρέπει αρχικά να βρούμε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα από το προς ανάλυση υλικό. Από τη μία πλευρά, είναι αδύνατο να γίνει χημική ανάλυση στο σύνολο του υλικού ενώ από την άλλη πλευρά οι πιο πολλές χημικές αναλύσεις είναι καταστρεπτικές για το δείγμα. Γι’αυτούς τους λόγους, ο προσδιορισμός ενός συστατικού (ή η μέτρηση της παραμέτρου που μας ενδιαφέρει) γίνεται σε ένα μικρό μέρος του υλικού που ονομάζεται δείγμα. Το δείγμα πρέπει να αντιπροσωπεύει το σύνολο του συγκεκριμένου υλικού. Με άλλα λόγια, η κυρίαρχη ιδιότητα ενός δείγματος είναι η αντιπροσωπευτικότητά του.

Η σωστή και μη προκατειλημμένη δειγματοληψία είναι η βάση κάθε αξιόπιστης χημικής ανάλυσης και η αξία της χημικής πληροφορίας που θα προκύψει από την ανάλυση εξαρτάται άμεσα από το πόσο αντιπροσωπευτικό είναι το δείγμα που χρησιμοποιήθηκε. Αν το δείγμα δεν είναι αντιπροσωπευτικό του υλικού, ακόμα και η καλύτερη αναλυτική μέθοδος κι αν χρησιμοποιηθεί στο καλύτερο διαπιστευμένο εργαστήριο του κόσμου, δεν θα μπορέσουμε να απαντήσουμε σωστά την ερώτηση που ενέπνευσε την ανάγκη για ανάλυση.

Κάθε αξιόπιστο αποτέλεσμα πρέπει να συνοδεύεται από πληροφορίες σχετικές με τον τρόπο της δειγματοληψίας (χρόνος, τόπος, τρόπος), με το πόσα δείγματα αναλύθηκαν, πόσες φορές αναλύθηκε το κάθε δείγμα, ποια βαθμονομημένη (calibrated) μέθοδος μέτρησης χρησιμοποιήθηκε και σε ποιο διαπιστευμένο (accredited) εργαστήριο έγιναν οι αναλύσεις. Μόνο τότε μπορούμε να κρίνουμε χωρίς προκατάληψη (unbiased) την αξιοπιστία και (σε τελική ανάλυση) την αξία της μέτρησης.

Εφαρμόζοντας το παραπάνω σκεπτικό, πρέπει να αναρωτηθούμε ποιος είναι ο σκοπός μιας ανάλυσης: να βρει έναν ποταμό καθαρό ή ένα τρόφιμο μη νοθευμένο ή το ανάποδο; Ο σκοπός της ανάλυσης είναι συνεπώς άμεσα συνδεδεμένος με το επιστημονικό ερώτημα που θέλουμε να απαντήσουμε. Αν θέλουμε να αποδείξουμε ότι τα ψάρια από μολυσμένες θάλασσες περιέχουν βαρέα μέταλλα, τότε πρέπει να πάρουμε δείγματα ψαριών από …μολυσμένες θάλασσες. Αν θέλουμε όμως να αποδείξουμε ότι η περιεκτικότητα των γεωργικών προϊόντων σε βαρέα μέταλλα εξαρτάται από την ποιότητα του νερού άρδευσης, τότε πρέπει να αναλύσουμε δείγματα τροφίμων που έχουν παραχθεί με μολυσμένο νερό και να τα συγκρίνουμε με τα ίδια τρόφιμα που έχουν παραχθεί με καθαρό νερό.

Η Επιστήμη είναι ένα εργαλείο που μας βοηθά να αποκαλύψουμε την Αλήθεια. Όταν όμως οι πολιτικοί βιάζουν την Επιστήμη τότε ακόμα και ο Ασωπός (μπορεί να) είναι ένα καθαρό ποτάμι. Με μια προκατειλημμένη δειγματοληψία, για παράδειγμα, στις εκβολές του δεν θα βρούμε βαρέα μέταλλα. Άρα μπορούμε να πούμε ότι ο Ασωπός είναι καθαρός;

Ο σκοπός σίγουρα αγιάζει τα μέσα…αλλά ο μοναδικός μας σκοπός μήπως πρέπει να είναι ο Άνθρωπος και η Δημόσια Υγεία και όχι οι μικροκομματικές μας μωροφιλοδοξίες; Η απάντηση του ΥΠΕΧΩΔΕ σε αυτό το ερώτημα αναμένεται με ενδιαφέρον…

oikologio.gr

Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 2008

Πανευρωπαϊκή Γιορτή Πουλιών 2008

Όσοι και όσες θα ήθελαν να γνωρίσουν από κοντά το μαγικό κόσμο των άγριων πουλιών που κρύβεται στην πόλη τους, έχουν την ευκαιρία να γιορτάσουν μαζί με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία την «Πανευρωπαϊκή Γιορτή των Πουλιών» το Σαββατοκύριακο 4 και 5 Οκτωβρίου στην Αττική, τη Μακεδονία, την Πύλο Μεσσηνίας και το Δέλτα του Έβρου. Εξορμήσεις για παρατήρηση πουλιών, περιβαλλοντικά παιχνίδια και άλλες δραστηριότητες θα προσφέρουν σε μικρούς και μεγάλους την ευκαιρία να περάσουν μια συναρπαστική ημέρα στη φύση και, παράλληλα, να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους για τη φύση και τα πουλιά του τόπου μας.

Η Πανευρωπαϊκή Γιορτή Πουλιών είναι ετήσιο γεγονός που λαμβάνει χώρα σε 24 ευρωπαϊκές χώρες και συντονίζεται από την παγκόσμια ομοσπονδία BirdLife International. Τις εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν στη χώρα μας τις διοργανώνει και συντονίζει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία με τη συνεργασία Δήμων, τοπικών φορέων και οργανώσεων. Η συμμετοχή είναι ελεύθερη και το πρόγραμμα των εκδηλώσεων έχει ως εξής:

Για το πρόγραμμα πατήστε: http://www.ornithologiki.gr/gr/hos/show_article.php?artID=292&locale=gr

Προστατευόμενες περιοχές και βοιποικιλότητα


Για όσους φίλους είναι από Αθήνα ενδιαφέρονται, μάλλον θα είναι μία καλή εκδήλωση.

Να ενημερώσουμε ακόμη ότι το Σαββατοκύριακο 4-5/10 λαμβάνουν χώρα οι γιορτές των πουλιών, σε διάφορους υγρότοπους τόσο στη βόρεια όσο και στην νότιο Ελλάδα. Οι γιορτές των πουλιών γιορτάζονται κάθω Οκτώβριο στην Ευρώπη και είναι μια καλή ευκαιρία να έρθετε σε επαφή με τα πουλιά, καθώς θα υπάρχει έτοιμος εξοπλισμός από την Ορνιθολογική Εταιρία Ελλάδας. Ελπίζω να βρούμε την αφίσα ηλεκτρονικά ώστε να την ανεβάσουμε και να ενημερωθείτε καλύτερα.

LinkWithin

Related Posts with Thumbnails