Κυριακή 31 Μαΐου 2009

Η αιχμαλωσία των άγριων ζώων στα τσίρκο είναι κτηνώδης

Μπορεί να είναι τα αστέρια του σόου, αλλά οι πράξεις στα τσίρκο που συμμετέχουν ελέφαντες, λιοντάρια και τίγρεις πρέπει να σταματήσει. Αυτό είναι το συμπέρασμα της πρώτης οικουμενικής μελέτης για την ευημερία των ζώων στα τσίρκο.

"Είτε είναι έλλειψη χώρου ή εξάσκησης, είτε είναι έλλειψη κοινωνιών επαφών, όλοι οι παράγοντες συνδυαστικά δείχνουν ότι είναι μίας χαμηλής ποιότητας ζωή συγκρινόμενη με την άγρια" λέει ο υπεύθυνος της έρευνας Stephen Harris, του πανεπιστημίου του Bristol της Μεγάλης Βρετανίας.

Τα ζώα στα τσίρκο βρέθηκε ότι ξόδευαν κατά μέσο όρο το 1 με 9% της μέρας προπονούμενα και το υπόλοιπο της ώρας περιορισμένα σε κλουβιά που καταλαμβάνουν το ένα τέταρτο του χώρου που απαιτείται σε ένας ζωολογικό κήπο. Ενώ, εξημερωμένα ζώα όπως οι σκύλοι και τα άλογα μπορούν να αντεπεξέλθουν σε αυτές τις συνθήκες, είδη όπως ο ελέφαντας, τα λιοντάρια, οι τίγρεις και οι αρκούδες δεν μπορούν, λένε οι ερευνητές.


Πολλά από αυτά τα περιορισμένα ζώα επιδεικνύουν συμπεριφορές στρες όπως να διασκελίζουν πάνω και κάτω για ώρες. "Ακόμα και αν είναι μαντρωμένα σε μεγαλύτερα τσίρκο, δεν υπάρχουν εμπλουτισμοί όπως κορμοί δέντρων για να παίζουν, για την περίπτωση που τα χρησιμοποιούσουν ώστε να δραπετεύσουν", λέει ο Harris, του οποίου της ομάδας τα αποτελέσματα δημοσιεύονται στο περιοδικό Animal Welfare (vol 18, p 129).

Κάποιες χώρες όπως η Αυστρία έχουν ήδη αποβάλλει τα άγρια ζώα από τα τσίρκο, αλλά αυτά ακόμα εκτελούν παραστάσεις κυρίως στις ΗΠΑ και σε πολλά μέρη στην Ευρώπη. Ενώ ελέφαντες δεν είχαν παρατηρηθεί σε τσίρκο της Μεγάλης Βρετανίας τα τελευταία 10 χρόνια, τρεις έδιναν παραστάσεις από το Φεβρουάριο στο Great Britain Circus.

Από NewScientist

Υπογράψτε εδώ για την εκστρατεία του Αρκτούρου ώστε να γίνει η Ελλάδα χώρα ελεύθερη από τσίρκο με ζώα

Πέμπτη 28 Μαΐου 2009

Τροφική συμπεριφορά πρωτευόντων και ανθρώπων

Μία νέα έρευνα σε μαϊμούδες - αράχνες (Ateles chamek) δείχνει για πρώτη φορά ότι η τροφική συμπεριφορά κάποιων πρωτευόντων δεν διαφέρει πολύ από αυτήν των σημερινών ανθρώπων. Οι ερευνητές κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα παρατηρώντας την τροφική συμπεριφορά 15 ενήλικων μαϊμούδων - αραχνών.

Παρατήρησαν λοιπόν ότι αντί να προσπαθούν να μεγιστοποιήσουν την ημερήσια ενεργειακή πρόσληψη οι μαϊμούδες ρυθμίζουν την ημερήσια πρόσληψη πρωτεϊνών ώστε να μένουν σε σταθερά επίπεδα ανεξαρτήτως των εποχικών διαφοροποιήσεων στην διαθεσιμότητα των διαφορετικών τροφών. Κάτι παρόμοιο όπως γνωρίζουμε συμβαίνει και με τους ανθρώπους, αν και οι άνθρωποι είναι παμφάγοι, ενώ οι μαϊμούδες - αράχνες είναι φρουτοφάγες. Η ρύθμιση αυτή έχει ως αποτέλεσμα την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, καθώς χωρίς αυτήν το φαινόμενο της παχυσαρκίας θα ήταν πολύ πιο έντονο.


Τα αποτελέσματα αυτά έχουν ακόμα ενδιαφέρον από εξελικτική σκοπιά. Αυτό γιατί, άνθρωποι και μαϊμούδες - αράχνες έχουν κοινή τροφική συμπεριφορά όσον αφορά στον έλεγχο της ενεργειακής πρόσληψης, αλλά ζουν σε διαφορετικά ενδιαιτήματα και τρέφονται με διαφορετικές πηγές τροφής. Αυτή η ομοιότητα μπορεί να αντικατοπτρίζει τις εξελικτικές σχέσεις μεταξύ των ειδών, αν και ο διαχωρισμός έγινε πολλά χρόνια πριν, ή να είναι απλά ένα φαινόμενο εξελικτικής σύγκλισης. Όπως και να έχει πάντως, αποκαλύφθηκε ότι το φαινόμενο του ελέγχου της ενεργειακής και πρωτεϊνικής πρόσληψης εμφανίστηκε πολύ νωρίτερα από ότι είχε αρχικά υποτεθεί.

Πηγή: ScienceDaily

Τρίτη 19 Μαΐου 2009

Όταν οι Γενετικά Τροποποιημένοι Οργανισμοί επιτελούν το έργο τους

Τις εφαρμογές τις γενετικής μηχανικής στα φυτά πολλοί τις απορρίπτουν εύκολα, μιλώντας για ντομάτες "δολοφόνους" στο τραπέζι μας και άλλα παρεμφερή. Το ζήτημα όμως είναι πολύ σοβαρό και πρέπει να εξετάζεται με μια πιο κριτική ματιά. Επειδή τα αρνητικά που προκύπτουν από τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς τα έχουμε ακούσει όλοι πολλές φορές, και έχουν αναφερθεί και σε αυτό το ιστολόγιο, το άρθρο αυτό ασχολείται με μία πολύ θετική και αξιόλογη χρήση των ΓΤΟ.

Συγκεκριμένα, θα ασχοληθούμε με το λεγόμενο "χρυσό ρύζι" μία ποικιλία γενετικά τροποποιημένου ρυζιού (του είδους Oryza sativa).
Το ρύζι αυτό έχει τροποποιηθεί γενετικά με την εισαγωγή δύο ξένων γονιδίων ώστε να παράγει στο ενδοσπέρμιό του (το τμήμα δηλαδή που καταναλώνουμε) την β-καροτίνη, μία πρόδρομη ουσία της προβιταμίνης Α. Το γονίδιο για τη σύνθεση της β-καροτίνης υπάρχει σε όλα τα κύτταρα του σιταριού, αλλά εκφράζεται μόνο σε μέρη όπου υλοποιείται φωτοσύνθεση, τα οποία είναι μη εδώδιμα.


Ποιο είναι το θετικό όμως αυτής της ποικιλίας ρυζιού; Το θετικό είναι ότι μπορεί να αποτελέσει μία επιπλέον πηγή βιταμίνης Α σε χώρες όπου παρατηρείται ανεπάρκεια στην βιταμίνη αυτή (Vitamin A Deficiency, VAD). Υπολογίζεται ότι στις αρχές του 21ου αιώνα 124 εκατομμύρια άνθρωποι από 118 χώρες της Αφρικής και της ΝΑ Ασίας προσβάλλονταν από VAD. Κάθε χρόνο το VAD είναι υπεύθυνο για 1-2 εκατομμύρια θανάτους, 500.000 μη αναστρέψιμες τυφλώσεις και πολλά εκατομμύρια ξηροφθαλμίας. Σε μεγάλο ρίσκο βρίσκονται τα μικρά παιδιά και οι έγκυες γυναίκες. Έτσι, μπορεί κανείς να φανταστεί τα πλεονεκτήματα από την καλλιέργεια αυτής της ποικιλίας ρυζιού, ειδικά σε χώρες όπου η κατανάλωση του είναι αυξημένη (π.χ. χώρες νοτιοανατολικής Ασίας).

Βέβαια, συνήθως οι ΓΤΟ είναι πατενταρισμένοι από μεγάλες πολυεθνικές, με αποτέλεσμα να εξυπηρετούνται διάφορα συμφέροντα σε βάρος των απλών αγροτών. Το "χρυσό ρύζι", λοιπόν, έχει κάνει το παραπάνω βήμα και σε αυτόν τον τομέα. Η ποικιλία αυτή έχει λάβει την ονομαζόμενη "Ανθρωπιστικής Χρήσης Άδεια" και δεν είναι κατά συνέπεια πατενταρισμένη, αν και τα δικαιώματα της ποικιλίας τα έχει η εταιρία Syngenta. Αν ο αγρότης που καλλιεργεί την ποικιλία αυτή δεν βγάζει πάνω από 10.000$ το χρόνο δεν χρειάζεται να δίνει κάποιο ποσό για την καλλιέργεια στην εταιρία, ενώ αν το κέρδος του είναι μεγαλύτερο τότε αναγκάζεται να πληρώσει παραπάνω ώστε να διαφοροποιηθεί η ανθρωπιστική από την εμπορική χρήση. Επίσης, ο αγρότης (με καλλιέργεια για ανθρωπιστικούς σκοπούς) είναι ελεύθερος να κρατήσει και να ξαναφυτέψει τον καρπό.


Όπως είναι φυσικό (και σωστό) υπάρχουν και οι αντιρρήσεις. Οι αντιρρήσεις αυτές κυρίως αφορούν το γεγονός ότι η ποσότητα βιταμίνης Α που μπορεί να προσληφθεί από τον άνθρωπο δεν είναι αρκετή ώστε να δικαιολογεί την καλλιέργεια των ΓΤΟ. Όσο όμως συνεχίζεται η έρευνα, νέες μορφές τις ποικιλίας προκύπτουν εργαστηριακά, οι οποίες έχουν μεγαλύτερη απόδοση σε β-καροτίνη. Επίσης, η Greenpeace, που αντιτίθεται τους ΓΤΟ έχει δηλώσει την ανησυχία ότι το "χρυσό ρύζι" είναι ο Δούρειος Ίππος που θα ανοίξει την πόρτα για την ευρύτερη χρήση των ΓΤΟ.

Τα προβλήματα που σχετίζονται με τους ΓΤΟ είναι αρκετά (βλέπε και εδώ και εδώ). Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση που κάτι καλό μπορεί να βγει από τέτοιου είδους εφαρμογές η απάντηση μας δεν πρέπει να είναι ένα ξερό όχι. Χρειάζεται κριτική σκέψη, γνώση και περισσότερη έρευνα ώστε να ξέρουμε τελικά και όχι να υποθέτουμε τα καλά και τα κακά των ΓΤΟ. Το "χρυσό ρύζι" ίσως μπορέσει να αποτελέσει το εφαλτήριο για μια πιο ψύχραιμη αντίδραση στο θέμα των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών.

Βιβλιογραφία: Golden Rice Project
Wikipedia

Παρόμοιο θέμα : http://biologion.blogspot.com/2009/03/blog-post_20.html

Δευτέρα 11 Μαΐου 2009

Ομιλία: χάρισμα μόνο του ανθρώπου;

Σίγουρα η ομιλία, και η επικοινωνία μέσω αυτής, είναι ένα ιδιαίτερο χάρισμα του ανθρώπου, ίσως και το μεγαλύτερο. Η ομιλία όμως είναι αποκλειστικό χάρισμα του ανθρώπου ή όχι;

Ας δούμε το παράδειγμα κάποιων εδαφόβιων σκίουρων που ζουν στη Βόρεια Αμερική. Το είδος αυτό σκίουρων ονομάζεται κυνόμυς (prairie dog) και ζει σε αποικίες, κατασκευάζοντας υπόγεια λαγούμια. Αυτοί οι σκίουροι έχουν πολύ πολύπλοκο και "προχωρημένο" σύστημα επικοινωνίας. Συγκεκριμένα οι κραυγές που βγάζουν όταν πλησιάζει ένας θηρευτής ποικίλουν ανάλογα με τον θηρευτή, όπως φυσικά ποικίλει και η προκαλούμενη αντίδραση. Για την επικοινωνία αυτή χρησιμοποιούν "γαβγίσματα" μιας ή δύο συλλαβών.


Οι καταγεγραμμένες αντιδράσεις τους αφορούν σε απειλές από κογιότ, σκύλους, γεράκια και ανθρώπους. Υπάρχουν δύο διαφορετικές κατηγορίες αντιδράσεων. Όταν υπάρχει κραυγή συναγερμού για κογιότ ή σκύλους τα τρωκτικά αυτά στέκονται όρθια πάνω στο έδαφος έξω από την φωλιά. Όταν το κάλεσμα συναγερμού έχει να κάνει με γεράκια ή ανθρώπους τότε οι σκίουροι τρέχουν και μπαίνουν στις φωλιές τους. Ποιο συγκεκριμένα όμως, αν ο συναγερμός αφορά σε γεράκι στις φωλιές μπαίνουν μόνο τα άτομα που είναι κοντά στην απειλή, ενώ αν αφορά σε άνθρωπο τότε τρέχουν να κρυφτούν όλα τα ζώα (...γιατί άραγε...χα χα!).

Εκτός όμως από αυτές τους τις ικανότητες έχουν και κάποιες ακόμα ιδιαιτερότητες Έχουν διαφορετικά καλέσματα όταν περνάει ένα άνθρωπος φορώντας μπλε μπλούζα απ' ότι αν περάσει ένας άνθρωπος φορώντας κίτρινη ή πράσινη μπλούζα. Η κοινή αντίδραση στο κίτρινο και το πράσινο χρώμα οφείλεται στο γεγονός ότι ο κυνόμυς έχει διχρωματική όραση, μπορεί δηλαδή να ξεχωρίζει 2 από 3 βασικά χρώματα (το μπλε και το κίτρινο).


Τέλος, όπως και σε πολλά άλλα ζώα, έτσι και στον κυνόμυ υπάρχουν διάφορες διάλεκτοι που σχετίζονται με τις ιδιαιτερότητες του ενδιαιτήματος στο οποίο κάθε πληθυσμός ζει. Έτσι, Συγκεκριμένα, όσο πιο πολύπλοκο είναι ένα ενδιαίτημα, όσο πυκνότερη βλάστηση έχει δηλαδή, ή περισσότερες πέτρες τόσες περισσότερες συλλαβές χρησιμοποιούνται και τόσο μακρύτερα σε διάρκεια είναι τα καλέσματα.

Για να καταλήξουμε στην αρχική απορία αν η ομιλία είναι μοναδικό χάρισμα του ανθρώπου η απάντηση για μένα είναι σίγουρα όχι. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως η ομιλία δεν είναι μοναδική στον άνθρωπο. Είμαστε το μόνο είδος που μπορεί να εκφράσει πολύπλοκες σκέψεις, συναισθήματα και ότι νοιώθει ο καθένας, αλλά όχι το μοναδικό που μπορεί να μιλήσει.

Βιβλιογραφία:
Slobodchikoff, C.N., Coast, R. , 1980, Dialects in the alarm calls of prairie dogs, Behavioral Ecology and Sociobiology 7 (1), pp. 49-53
Slobodchikoff, C.N., Placer, J., 2006, Perceptual specificity in the alarm calls of Gunnison's prairie dogs, Journal of the Acoustical Society of America 119 (5), pp. 3153-3160
Slobodchikoff, C.N., Paseka, A., Verdolin, J.L. , 2006, Prairie dog alarm calls encode labels about predator colors, Animal Cognition, pp. 1-5
NewScientist
Wikipedia

Πέμπτη 7 Μαΐου 2009

Ο θαυμαστός κόσμος των ζώων - Τα 10 πιο απίθανα ταξίδια ζώων

Πολλά ζώα εκτελούν μακρινά ταξίδια που εντυπωσιάζουν τον άνθρωπο. Ας δούμε τα 10 πιο απίθανα ταξίδια ζώων σύμφωνα με το LiveScience

10. Καμπουρωτή φάλενα (Megaptera novaeangliae)


Η φάλαινα αυτή κατέχει το ρεκόρ για το μεγαλύτερο ταξίδι θηλαστικού. Ένας πληθυσμός περνάει τους θερμούς μήνες τρώγοντας κυριολεκτικά ένα τόνο φαγητού την ημέρα στα νερά της Αρκτικής χερσονήσου. Όταν έρχεται ο χειμώνας κολυμπούν 5.000 μίλα μακριά στα ζεστά νερά κοντά στην Κολομβία και τον Ισημερινό για να αναπαραχθούν.

9. Χέλια των γλυκών νερών (Anguilla sp.)


Τα χέλια των γλυκών νερών γεννιούνται έτοιμα για τα άγρια νερά που θα συναντήσουν στη ζωή τους. Μετά την εκκόλαψή τους στην αλατώδη θάλασσα των Σαργάσσων κολυμπούν σε ποτάμια γλυκών νερών στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ανατολικές ακτές της Βόρειας Αμερικής. Στην πορεία τα νεφρά τους προσαρμόζονται στις αλλαγές της αλατότητας. Όταν έρθει ο καιρός της αναπαραγωγής τα χέλια, καθώς και τα νεφρά τους, θα επιστρέψουν στις αρχικές τους τοποθεσίες.

8. Κραυγάζοντες γερανοί (Grus americana)


Οι προσπάθειες ανάκαμψης των απειλούμενων αυτών γερανών περιλαμβάνουν μαθήματα πτήσης. Αεροπλάνα και ρομπότ ειδικά μεταμφιεσμένα σε γερανούς οδήγησαν πουλιά νότια τον χειμώνα σε προστατευμένες περιοχές.

7. Πεταλούδα μονάρχης (Danaus plexippus)


Το να μεταναστεύει σε μακρινές αποστάσεις είναι στο αίμα του μονάρχη. Κάθε φθινόπωρο χιλιάδες πεταλούδες μονάρχης κατευθύνονται δυτικά στην Καλιφόρνια και το Μεξικό. Ξεκαλοκαιριάζουν 3.000 μίλια μακρυά, σε ολόκληρες τις ΗΠΑ και τον Καναδά. Το πως όμως γνωρίζουν το πότε και που να πάνε ακόμα μπερδεύει τους επιστήμονες. (Για παραπάνω δες και εδώ)

6. Ρουμπινόλαιμο κολίμπρι (Archilochus colubris)


Πριν το ταξίδι των 500 μιλίων στην Κεντρική Αμερική τρέφεται με μεγάλες ποσότητες από νέκταρ, έντομα και χυμούς φρούτων. Το μικρό αυτό πουλί αποκτά 2 επιπλέον γραμμάρια λίπους, διπλασιάζει δηλαδή ουσιαστικά το βάρος του, για να κάνει ένα ταξίδι χωρίς στάσεις από την ανατολική Βόρεια Αμερική απέναντι στον Κόλπο του Μεξικού.

5. Σολωμός (Salmo sp.)


Αφού έχει ξοδέψει χρόνια κολυμπώντας στον ωκεανό, οι σολομοί ακολουθούν την "μύτη" τους επιστρέφει στους χείμαρρους με γλυκό νερό που γεννήθηκαν ως αυγά όπου και πεθαίνουν. Θα κολυμπήσουν αντίθετα στο ρεύμα για εκατοντάδες μίλια για να κάνουν μία τέλεια παλιννόστηση, ακόμη και εάν αυτό σημαίνει ότι θα γυρίσουν σε άθλια κατάσταση.

4. Πράσινη χελώνα (Chelonia mydas)


Το μητρικό ένστικτο οδηγεί της θηλυκές χελώνες του είδους αυτού να επιστρέψουν στα΄μέρη όπου γεννήθηκαν για να φτιάξουν τη δική τους οικογένεια. Οι έγκυες χελώνας ταξιδεύουν πάνω από χίλια μίλια από τα παράκτιες περιοχές τροφοληψίας στη Βραζιλία μέχρι τα μέσα του νότιου Ατλαντικού Ωκεανού στο νησί Ascension. Σε μία μικρή αμμώδη παραλία οι επίδοξες μητέρες σκάβουν φωλιές και γεννούν αβγά πριν κατευθυνθούν πάλι πίσω στον Ωκεανό.

3. Αντιλόπες (Connochaetes sp.)


Οι πιο πράσινοι βοσκότοποι οδηγούν ενάμιση εκατομμύριο από αυτά τα ζώα σε κίνηση. Τα ζώα αυτά ταξιδεύουν πάνω από χίλια μίλια ανάμεσα από θεαματικά μεγάλα χόρτα μαζί με χιλιάδες γαζέλες και ζέβρες για να αποφύγουν την ξηρή περίοδο στην Τανζανία και την Κένυα.

2. Λέμινγκς


Στην Αρκτική Τούνδρα ο υπερπληθυσμός και η έλλειψη φαγητού οδηγεί τα λέμινκγς σε μαζικές μεταναστεύσεις με μεγάλες ταχύτητες. Οι ερευνητές βρήκαν ότι αυτά τα μικρά θηλαστικά ταξιδεύουν έως και 10 μίλια την ημέρα. Για τα αδύναμα ζώα, το ταξίδι αυτό είναι υπερβολικό και αφήνονται πίσω να πεθάνουν.

1. Ακρίδες (Magicicada sp.)


Εκατομμύρια από παχουλές και εκκωφαντικές ακρίδες βγαίνουν στην επιφάνεια από τα υπόγεια καταφύγιά τους για να ζευγαρώσουν. Οι ακρίδες αυτές ξοδεύουν 17 χρόνια υπογείως περνώντας από 5 στάδια ανάπτυξης. Η ταυτόχρονη εμφάνισή τους καταβάλει τους θηρευτές τους, επιτρέποντας έτσι τα περισσότερα άτομα να εκτελέσουν ομαλά τις λειτουργίες τους κατά τη διάρκεια της πέντε εβδομάδων ζωής τους.

Όλες οι φωτογραφίες είναι από την wikipedia

LinkWithin

Related Posts with Thumbnails