Παρασκευή 13 Ιουνίου 2008

Γεωλογική ιστορία της γης

Για την κατανόηση της εξέλιξης της ζωής είναι απαραίτητη η κατανόηση της εξέλιξης του φορέα της ζωής, δηλαή της γης. Για το λόγο αυτό η εξελικτική ιστορία της ζωής δεν μπορεί να μελετάται ξεχωριστά από την γεωλογική ιστορία της γης. Οι P. Castro και M.E. Huber στο βιβλίο τους "Θαλάσσια Βιολογία" επιχειρούν την εξεστόριση αυτής της ιστορίας και το καταφέρνουν με πολύ καλό, σύντομο και ευνόητο τρόπο.

"Πριν από 200 εκατομμύρια χρόνια περίπου, όλες οι ήπειροι ήταν ενωμένες σε μία υπερήπειρο, την Πανγαία, όπως είχε προτείνει ο Wegener. Η Ανταρκτική ήταν στην ίδια σχεδόν θέση με σήμερα, αλλά όλες οι άλλες ήπειροι βρίσκονταν σε διαφορετικές θέσεις. η Ινδία ήταν ενωμένη με την Ανταρκτική και την Αφρική περισσότερο, παρά με την Ασία.

Η Πανγαία περιβάλλονταν από έναν μοναδικό τεράστιο ωκεανό, που ονομάζεται Πανθάλασσα. Η Πανθάλασσα, που κάλυπτε όλη την υπόλοιπη επιφάνεια του πλανήτη, ήταν ο πρόγονος του σύγχρονου Ειρηνικού Ωκεανού. Μια σχετικά αβαθής θάλασσα, η Τηθύς, χώριζε την Ευρασία από την Αφρική. Η Τηθύς, Πρόδρομος της σύγχρονης Μεσογείου, ήταν η εστία, ως τόπος κατοικίας, πολλών οργανισμών των αβαθών θαλασσών του κόσμου. Μία άλλη εγκόλπωση της Πανγαίας, το Βόρειο Κοίλωμα, έδωσε τον Αρκτικό Ωκεανό. Πριν αρχίσει να διασπάται η Πανγαία, δεν υπήρχαν θαλάσσιοι χώροι από τους οποίους επρόκειτο να δημιουργηθούν ο σύγχρονος Ατλαντικός και Ινδικός Ωκεανός.

Πριν από 180 εκατομμύρια χρόνια περίπου, η Πανγαία άρζισε να διασπάται. Ένα νέο ρήγμα εμφανίστηκε μεταξύ της Βόρειας Αμερικής και των ενωμένων ηπείρων της Νοτίας Αμερικής και Αφρικής. Το ρήγμα αυτό ήταν η αρχή της Μεσο-Ατλαντικής Πτύχωσης και ο σχηματισμός της σηματοδότησε τη γέννηση του Βόρειου Ατλαντικού Ωκεανού. Η Πανγαία χωρίστηκε τώρα σε δύο μεγάλες ηπείρους. Η μία ήταν η Λαυρασία, αποτελούμενη από τη Βόρεια Αμερική και την Ευρασία. Η Νότια Αμερική, η Αφρική, η Ανταρκτική, η Ινδία και η Αυστραλία αποτελούσαν τη νότια ήπειρο, την Γκοντβάνα.



Περίπου την ίδια εποχή, ένα άλλο ρήγμα χώριζε τη Γκοντβάνα και σηματοδοτούσε τη δημιουργία του Ινδικού Ωκεανού. Η Νότια Αμερική και Αφρική άρχισαν ναν κινούνται βορειοανατολικά και η Ινδιά- διαχωρισμένη από τις άλλες ηπείρους- άρχισε να κινείται προς τα βόρεια.

Πριν από 135 εκατομμύρια χρόνια περίπου, δημιουργήθηκε ο Νότιος Ατλαντικός, όταν εμφανίστηκε ένα άλλο ρήγμα μεταξύ της Νότιας Αμερικής και της Αφρικής, το οποίο τελικά ενώθηκε με τη μεσο-ωκεάνια πτύχωση στο Βόρειο Ατλαντικό για να σχηματίσει μία ενιαία μέσο-ωκεάνια πτύχωση. Κα θώς ο Ατλαντικός Ωκεανός επεκτεινόταν, η Βόρεια και Νότια Αμερική παρασύρονταν μακριά από την Ευρασία και την Αφρική. Προκειμένου να χωρέσει, ο νεοσχηματιζόμενος θαλάσσιος βυθός στον Ατλαντικό, ο Ειρηνικός Ωκεανός (ο απόγονος της Πανθάλασσας) συρρικνωνόταν συνεχώς. Ο Ατλανιτκός ακόμα και τώρα επεκτείνεται, ενώ ο Ειρηνικός συρρικνώνεται.

Η Πτύχωση μορφής "Υ" που δημιουργήθηκε στον Ινδικό Ωκεανό, βαθμιαία επεκτάθηκε για να χωρίσει την Αυστραλία από την Ανταρκτική. Η βάση του "Υ" επεκτάθηκε και μέσα στην αφρικάνική ήπειρο σχηματίζοντας την Ερυθρά Θάλασσα, η οποία στην πραγματικότητα είναι ένας νεαρός ωκεανός. Η Ινδία συνέχισε να κινείται προς τα βόρεια μέχρι που συγκρούστηκε με την Ασία, για να δημιουργήσει τα Ιμαλάια."


Castro P., M. E. Huber, 1999, Θαλάσσια Βιολογία, Επιμέλια ελληνικής έκδοσης Θ. Κούκουρας, Ε. Βουλτσιάδου, εκδόσεις University Studio Press.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

LinkWithin

Related Posts with Thumbnails