Τετάρτη 30 Δεκεμβρίου 2009

Έμμεσος κίνδυνος για τα πουλιά από το κυνήγι σε ελληνικούς υγροτόπους

Και σε παλαιότερα άρθρα είχαμε αναφέρει το πρόβλημα του δηλητηριασμού πουλιών από μόλυβδο που λαμβάνουν τρεφόμενοι με σκάγια κυνηγών (δείτε εδώ και εδώ). Είχαμε αναφερθεί και τότε σε έλλειψη δεδομένων από τους ελληνικούς υγροτόπους, ένα κενό που εν μέρει έχει πλέον καλυφθεί από μία μελέτη των Kazantzidis and Karmiris 2009.

Συνοπτικά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι στο 10,6% των ατόμων από όλα τα είδη που μελετήθηκαν βρέθηκε ότι είχαν μολυβδένιους σβόλους στα στομάχια τους, με τα υψηλότερα ποσοστά να απαντούν στην ψαλίδα (Anas acuta, 26,7%), στη βαλτόπαπια (Aythya nyroca, 25%), ακολουθούμενα από τα γκισάρια (Aythya ferina) και τους βουβόκυκνους (Cygnus olor) από 20% αντίστοιχα.


Όσον αφορά στο ποσοστό των ατόμων που είχαν καταναλώσει μόλυβδο ανά υγρότοπο, παρατηρείται κυριαρχία του Δέλτα του Έβρου (14,7%), ενώ ακολουθεί το Δέλτα του Αξιού και του Αλιάκμονα (13,5%) και η λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου (11,1%). Ανάλογα με τον υγρότοπο μεταβαλλόταν και ο μέσος αριθμός σβόλων ανά στομάχι, με επικράτηση του Δέλτα Αξιού και Αλιάκμονα (4,4 σβόλοι/στομάχι) και ακολουθούν το Δέλτα του Έβρου και η λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου (2,1 και 1,7 σβόλοι/στομάχι αντίστοιχα).

Ένα λογικό, αλλά και πολύ σημαντικό συμπέρασμα που προκύπτει από την έρευνα αυτή είναι η στατιστικά σημαντική συσχέτιση της κατανάλωσης μολύβδου από τα πουλιά σε σχέση με τον αριθμό των κυνηγών σε κάθε περιοχή. Βέβαια, υπάρχουν και άλλοι λόγοι που την επηρεάζουν, όπως για παράδειγμα ο τρόπος τροφοληψίας των ειδών, αλλά και το υπόστρωμα στο οποίο τρέφονται.

Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι εκτός από τα είδη που ζημιώνονται άμεσα καταναλώνοντας τους σβώλους μπορεί να αντιμετωπίσουν προβλήματα και άλλα είδη που τρέφονται με τα πρώτα, όπως τα αρπακτικά. Επιπλέον, συμπατρικά είδη μπορεί επίσης να κινδυνεύουν από την δηλητηρίαση με μόλυβδο, ειδικά η κοκκινόχηνα (Branta ruficollis) και η νανόχηνα (Anser erythropus).

Η ευκολότερη και ρεαλιστικότερη λύση είναι πολύ απλή. Αντικατάσταση των σκαγιών μολύβδου με άλλα μη τοξικά, κάτι που γίνεται σε ΗΠΑ, Καναδά, Δανία και άλλες χώρες, και φέρνει αποτελέσματα.

Πηγή: Kazantzidis S. and I. Karmiris, 2009, Lead shot ingestion by waterfowl in Greek wetlands, 11th International Congress on the Zoogeography and Ecology of Greece and Adjcent Regions.

Δείτε επίσης
Έμμεσα προβλήματα από το κυνήγι
Ανησυχία για το μόλυβδο από σκάγια στο κρέας θηραμάτων

Τρίτη 29 Δεκεμβρίου 2009

Γκι: το πνεύμα το Χριστουγέννων


Ο ιξός (Viscum album) είναι ενδημικό φυτό της Ευρώπης και της Νοτιοδυτικής Ασίας. Είναι γνωστός και σαν γκι (gui) για να ξεχωρίζει από τα άλλα είδη του γένους. Τα άνθη του είναι δυσδιάκριτα κιτρινοπράσινα και ο καρπός του είναι λευκός ή κίτρινος. Είναι το μαγικό βοτάνι των Γαλατών Δρυίδων (βλέπε Αστερίξ) που το έκοβαν με χρυσό δρεπάνι και παρασκεύαζαν το μαγικό τους φίλτρο ή ανατάραζαν τα νερά της ιερής δεξαμενής. Είναι το αγαπημένο βότανο των μαγισσών του μεσαίωνα για τα ξόρκια τους. Είναι το μαγικό κλωνάρι των ερωτευμένων, που θεωρούν ότι αν φιληθούν κάτω από τα κλαδιά του, θα είναι για πάντα μαζί και αγαπημένοι. Αλλού , το κρεμάνε στις πόρτες των σπιτιών τους για να φέρει καλοτυχία και να διώχνει τη γρουσουζιά. Αναφέρεται σε αρχαία κείμενα Ιατρών της αρχαιότητας όπως ό Γαληνός, ο Διοσκουρίδης, ο Θεόφραστος, ο Παράκελσος και ο Πλίνιος, ως θαυματουργό φάρμακο κατά της επιληψίας, σαν υποτασικό, αγγειοδιασταλτικό, για θεραπεία αποστημάτων, και ένα σωρό άλλες ασθένειες και παθήσεις.

Χρησιμοποιείται στη βοτανοθεραπεία για την αντιμετώπιση πονοκεφάλων, ημικρανιών και διάφορων κρίσεων (νευρώσεις, υστερίες), δύσπνοιας, θολώματος των ματιών βόμβων, άσθματος, ως χαλαρωτικό σε νευρική ταχυκαρδία, κατά της υπέρτασης και της αρτηριοσκλήρωσης, για την θεραπεία προβλημάτων του κυκλοφορικού και του αναπνευστικού συστήματος όπως και για όγκους ακόμη και κακοήθεις καθώς φαίνεται ότι σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Βοηθά επίσης σε περιπτώσεις εμμηνόπαυσης, σε νεφρίτιδες αλλά και σε καταστάσεις επιληψίας.


Συνταγή: Απλά στολίστε το σπίτι σας με γκι και ου τις μέρες των γιορτών, θα αλλάξει η διάθεσή σας

Πέμπτη 24 Δεκεμβρίου 2009

Χαρτογράφηση της ταχύτητας της κλιματικής αλλαγής για διαφορετικά ενδιαιτήματα

Από τα σκαθάρια στα θυσσανόποδα, από τους λαγούς έως μέχρι στρουθιόμορφα πουλιά, πολλά είδη είναι ήδη σε κίνηση ως απάντηση στα κλιματικά μεταβαλλόμενα καθεστώτα. Αλλά πόσα γρήγορα πρέπει τα ίδια - αλλά και τα ενδιαιτήματά τους - να μετακινηθούν ώστε να συμβαδίζουν με την κλιματική αλλαγή στον ερχόμενο αιώνα; Σε μία νέα μελέτη, μία ομάδα ερευνητών, συμπεριλαμβανομένου του Dr. Healy Hamilton από το California Academy of Sciences έχουν υπολογίσει ότι κατά μέσο όρο τα οικοσυστήματα πρέπει να κινηθούν κατά 0,42 χιλιόμετρα το χρόνο για να συμβαδίσουν με τη συνεχώς μεταβαλλόμενη θερμοκρασία του πλανήτη.

Τα ορεινά οικοσυστήματα θα είναι δυνατό να κινηθούν πιο αργά, καθώς μία μετρίου μεγέθους μετακίνηση προς τα πάνω ή κάτω σε μία πλαγιά έχει ως αποτέλεσμα μεγάλες αλλαγές στη θερμοκρασία. Παρόλα αυτά, πιο επίπεδα οικοσυστήματα, όπως τα πλημμυρισμένα λιβάδια, μανγκρόβια και έρημη, θα πρέπει να μετακινηθούν πολύ πιο γρήγορα για να παραμείνουν σε ευνοϊκές ζώνες - μερικές φορές περισσότερο και από ένα χιλιόμετρο ανά χρόνο. Η ομάδα των ερευνητών, που περιελάμβανε άτομα από το Carnegie Institute of Science, το Climate Center και U.C Berkeley θα δημοσιεύσουν τα αποτελέσματά τους στο τεύχος Δεκεμβρίου του περιοδικού Nature.

"Μία από τις πιο ισχυρές διαστάσεις αυτής της σειράς δεδομένων είναι ότι μας επιτρέπουν πως οι τωρινές προστατευμένες περιοχές θα αντιδράσουν καθώς εμείς προσπαθούμε να διαχειριστούμε τη βιοποικιλότητα σε ένα πλαίσιο μεταβαλλόμενων κλιματικών συνθηκών", λέει ο Hamilton. "Όταν παρατηρούμε τον "χρόνο διαμονής" για τις προστατευμένες περιοχές, τον χρόνο δηλαδή θα χρειαστεί υπό τις παρούσες κλιματικές συνθήκες για να μετακινηθεί όλη η περιοχή εκτός του προηγούμενου εύρους της, μόνο το 8% των προστατευμένων περιοχών έχουν "χρόνους διαμονής" πάνω από 100 χρόνια. Αν θέλουμε να βελτιώσουμε αυτά τα νούμερα, πρέπει να μειώσουμε τις εκπομπές άνθρακα, και να δράσουμε γρήγορα για να προς την επέκταση και την ένωση του δικτύου των προστατευμένων περιοχών".


Η ομάδα υπολόγισε ότι την ταχύτητα της κλιματικής αλλαγής συνδυάζοντας δεδομένα από την τωρινή κατάσταση του κλίματος με αποτελέσματα από προβλέψεις για τον επόμενο αιώνα. Οι υπολογισμοί τους βασίζονται σε μία μεσαίου επιπέδου προβλεπόμενη εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου στον επόμενο αιώνα. Κάτω από αυτά τα επίπεδα εκπομπών η ταχύτητα των κλιματικών αλλαγών προβλέπεται να είναι η μικρότερη στα τροπικά και υποτροπικά δάση κωνοφόρων (0,08 χιλιόμετρα ανά χρόνο), εύκρατα κωνοφόρα δάση (0.11 χιλιόμετρα ανά χρόνο) και πoολίβαδα και θαμνότοπους (0,11 χιλιόμετρα το χρόνο). Από την άλλη, η ταχύτητα αναμένεται να είναι η μέγιστη σε πιο επίπεδες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των ερήμων και των ξερών θαμνότοπων (0,71 χιλιόμετρα ανά χρόνο) τα μανγκρόβια (0.95 χιλιόμετρα το χρόνο) και τα πλημμυρισμένα ποολίβαδα και τις σαβάνες (1.26 χιλιόμετρα το χρόνο).

Η ευπάθεια αυτών των βιωμάτων δεν εξαρτάται μόνο από τη μέση ταχύτητα της κλιματικής αλλαγής που βιώνουν, αλλά επίσης και από το μέγεθος των προστατευμένων περιοχών στις οποίες βρίσκονται. Για παράδειγμα, ενώ η ταχύτητα της κλιματικής αλλαγής θα είναι μεγάλη στις ερήμους, αυτή η απειλεί μειώνεται από το γεγονός ότι οι προστατευμένες περιοχές τείνουν να είναι μεγάλες στις ερήμους. Από την άλλη, το μικρό μέγεθος και το κατακερματισμένο τοπίο των περισσότερων προστατευμένων περιοχών στα εύκρατα πλατύφυλλα δάση και δασικά ενδιαιτήματα της Μεσογείου τα καθιστούν πολύ ευάλωτα.

Τι σημαίνει αυτό για τα σκαθάρια τα θυσσανόποδα αλλά και τις άλλες ομάδες ειδών; Οι ερευνητές σημειώνουν ότι ο δείκτης τους υπολογίζει ταχύτητες και "χρόνους διαμονής¨ για κλίματα και όχι είδη. Συγκεκριμένα είδη που έχουν πλατιά ανοχή για ένα εύρος θερμοκρασιών μπορεί να προσαρμοστούν σε ένα μέρος ενώ γύρω τους η θερμοκρασία μεταβάλλεται Παρόλα αυτά, για είδη που μπορούν να ανεχθούν μόνο ένα στενό εύρος θερμοκρασιών,οι εκτιμήσεις της ταχύτητας είναι μία κοντινή προσέγγιση των ταχυτήτων μετανάστευσης που πρέπει να αποκτήσουν ώστε να αποφύγουν την εξαφάνιση. Σχεδόν το ένα τρίτο των ενδιαιτημάτων που συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη έχουν ταχύτητες υψηλότερες από την πιο οπτιμιστική εκτίμηση για την ταχύτητα μετανάστευσης των φυτών, που σημαίνει ότι τα φυτά σε πολλές περιοχές δεν θα μπορέσουν να συμβαδίσουν με το μεταβαλλόμενο κλίμα. Ακόμα πιο προβληματικό είναι το γεγονός ότι τα φυσικά ενδιαιτήματα έχουν κατακερματισθεί από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, με συνέπεια πολλά είδη να μην έχουν που να πάνε, άσχετα από το ρυθμό της μετανάστευσής τους.

Τα αποτελέσματα της ομάδας όχι μόνο υπογραμμίζουν τη σημασία της μείωσης των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου - αλλά επιπλέον προσφέρουν δεδομένα για όσους ασχολούνται με τη διαχείριση περιοχών, οι οποίοι πρέπει τώρα να ετοιμαστούν για τις συνέπειες τις κλιματικής αλλαγής.

Πηγή: ScienceDaily



Χρόνια πολλά και Καλά Χριστούγεννα σε όλους

Κυριακή 20 Δεκεμβρίου 2009

Τα κορυφαία επιτεύγματα του 2009

Oπως κάθε χρόνο έτσι και εφέτος η έγκυρη επιστημονική επιθεώρηση «Science» παρουσιάζει τα σημαντικότερα επιτεύγματα και ανακαλύψεις στον χώρο της επιστήμης.

Σημαντικότερη όλων εφέτος κρίνεται η διαπίστωση ότι τα απολιθώματα ενός ανθρωποειδούς ηλικίας 4,4 εκατ. ετών (τα οποία είχαν εντοπιστεί πριν από μερικά χρόνια) ανήκουν σε έναν από τους λεγόμενους «χαμένους κρίκους» στην εξέλιξη του ανθρώπου.
Το ον αυτό, που ήταν.. θηλυκό, ονομάστηκε «Αρντι» (αρδιπίθηκος) και είναι κατά 1 εκατ. έτη προγενέστερο από την περίφημη Λούσι, τον αυστραλοπίθηκο που θεωρείται ως σήμερα ο παλαιότερος (γνωστός) συγγενής του ανθρώπου. Οπως προέκυψε από τη μελέτη των απολιθωμάτων, η Αρντι είχε ύψος 1,2 μέτρα και βάρος γύρω στα 54 κιλά. Περπατούσε στα δύο πόδια και είχε την ικανότητα να αναρριχάται στα δέντρα.
Τα επόμενα εννέα επιτεύγματα που επέλεξαν οι συντάκτες του «Science», τα οποία δεν αφορούν μόνο δημοσιεύσεις της συγκεκριμένης επιθε ώρησης αλλά όλων των σημαντικών επιστημονικών εντύπων στον κόσμο, είναι:

Τα μυστηριώδη πάλσαρ: Το διαστημικό τηλεσκόπιο ακτινών «Fermi» της ΝΑSΑ εντόπισε έναν άγνωστο ως σήμερα τύπο άστρων πάλσαρ (ταχέως περιστρεφόμενων άστρων νετρονίων με μεγάλο μαγνητισμό).

Το ελιξίριο της ζωής: Στη Νήσο του Πάσχα ανακαλύφτηκε η ουσία ραπαμυκίνη η οποία, σύμφωνα με τους επιστήμονες, πιθανόν είναι να αποτελεί το ελιξίριο της νεότητας. Οπως προέκυψε από πειράματα σε ποντίκια, η ουσία μπορεί επεκτείνει τη διάρκεια ζωής των πειραματόζωων ως και κατά 40%. Η ανακάλυψη αυτή ήταν ιδιαιτέρως σημαντική, δεδομένου ότι η θεραπεία ξεκίνησε όταν τα πειραματόζωα ήταν ήδη «μεσήλικες».

Το «μαγικό» γραφένιο: Πριν απόλίγα χρόνια ανακαλύφτηκε έναάκρως αγώγιμο υλικό, το γραφένιο,και από τότε έρχονται στο φως συ-νεχώς νέες εντυπωσιακές ιδιότητέςτου. Το 2009 άρχισε η αξιοποίησητου υλικού σε πειραματικές ηλε-κτρονικές συσκευές.

Το μόριο κατά της ξηρασίας: Αποκωδικοποιήθηκε η δομή ενός μορίου που βοηθάει τα φυτά να επιβιώσουν στην ξηρασία. Η εξέλιξη ανοίγει τον δρόμο στην ανάπτυξη νέων μεθόδων προστασίας των καλλιεργειών από την ξηρασία.

Το «λεπτομερές» λέιζερ: Στο Εθνικό Εργαστήριο SLΑC των ΗΠΑ δημιουργήθηκε το πρώτο λέιζερ ακτινών Χ που μπορεί να απεικονίζει με πρωτοφανή λεπτομέρεια τις χημικές αντιδράσεις ενώ αυτές λαμβάνουν χώρα.

Νέες γονιδιακές θεραπείες: Η ανάπτυξη νέων γονιδιακών θεραπειών για μια σειρά από παθήσεις, όπως για μια θανατηφόρο νόσο του εγκεφάλου, για μια μορφή κληρονομικής τύφλωσης, καθώς και για μια σοβαρή διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος.

Μαγνητικά μονόπολα: Η ανακάλυψη για πρώτη φορά μαγνητικών μονοπόλων σε κρυσταλλικά υλικά, τα οποία έχουν μόνο έναν μαγνητικό πόλο.

Νερό στη Σελήνη: Η πτώση μιας βολίδας και ενός ερευνητικού σκάφους σε έναν κρατήρα της Σελήνης αποκάλυψε στο υπέδαφος πλούσια κοιτάσματα νερού σε παγωμένη μορφή. Μια ανακάλυψη που ανοίγει τον δρόμο για τη δημιουργία επανδρωμένων βάσεων.

Η αναβάθμιση του «Ηubble»: Το παλαιότερο διαστημικό τηλεσκόπιο, το «Ηubble», δέχτηκε εφέτος άλλη μία αναβάθμιση. Τα νέα όργανα που τοποθετήθηκαν και ειδικά οι πολύ ισχυρές και προηγμένες τεχνολογικά κάμερες έχουν αποτέλεσμα το τηλεσκόπιο να καταγράφει ολοένα πιο εντυπωσιακές εικόνες από τα βάθη του Σύμπαντος.

Από greece-salonika

Τέσσερα από τα δέκα μεγαλύτερα επιτεύγμετα για τη χρονιά που φεύγει, συμπεριλαμβανομένου και του μεγαλύτερου, ανήκουν στις τάξεις της βιολοαγίας. Αυτό από μόνο του λέει πολλά σε όσους προσπαθούν να υποβαθμίσουν τον τομέα.

Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2009

Δίκταμο, το ερωτικό

Το Δίκταμο (Origanum dictamnus) είναι ένα ενδημικό φυτό που συναντάται στην Κρήτη και χρησιμοποιείται ως ρόφημα. Το όνομα προέρχεται από το όρος Δίκτη (Λασιθιώτικα) όπου αφθονεί. Οι ντόπιοι το αποκαλούν "έρωντα" αναφερόμενοι στις ελαφρές αφροδισιακές τους ιδιότητες. Το μικρό αυτό φυτό με το καλυμμένο χνούδι φύλλο εκτιμήθηκε από τον 1ο κιόλας αιώνα χάρη στην ικανότητα του να απαλύνει τους πόνους του στομάχου και στην ιδιότητα του να βοηθά την πέψη. Αναγνωρίστηκε ως αντιμικροβιακό, αντισηπτικό και επουλωτικό φυτό. Στη Μινωική Κρήτη και την Αρχαία Ελλάδα ήταν ένα από τα σπουδαιότερα φαρμακευτικά φυτά. Ο Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε κατά των παθήσεων του στομάχου και του πεπτικού συστήματος, στους ρευματισμούς, τα αρθριτικά, ως επουλωτικό, εμμηναγωγό, τονωτικό και αντισπασμωδικό.



Συνταγή:
Αναλογία 1 gr δίκταμο με 100 gr νερό. Βράζουμε το νερό και προσθέτουμε το δίκταμο. Το αφήνουμε 7-10 λεπτά εκτός φωτιάς και στραγγίζουμε. Μπορούμε να προσθέσουμε μέλι ή ζάχαρη. Kαταπραΰνει πονοκεφάλους και νευραλγίες.

Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου 2009

Προσωρινή απαγόρευση του κυνηγιού αποφάσισε το ΣτΕ

Σε αναστολή της υπουργικής απόφασης και κατά συνέπεια στην προσωρινή απαγόρευση του κυνηγιού μέχρι να εκδοθεί οριστική απόφαση επί της αίτησης που έχει καταθέσει η Ζωοφιλική Οικολογική Ένωση Ελλάδος, προχώρησε το 5ο τμήμα του Συμβουλίου Επικρατείας.

Οι δικαστές εκτιμούν ότι θα επέλθει βλάβη στην άγρια πανίδα από τη σημαντική μείωση των πληθυσμών των θηραματων που δε θα μπορεί να επανορθωθεί. Η Ένωση ζητά να ακυρωθεί ως αντισυνταγματική η υπουργική απόφαση που έχει καθορίσει την κυνηγετική περίοδο από τις 20 Αυγούστου 2009 μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2010.

Από Ελευθεροτυπία

Παρασκευή 11 Δεκεμβρίου 2009

Δαρβίνος: 200 χρόνια από την γέννηση του

Το Τμήμα Βιολογίας, υπό την Αιγίδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο εορτασμού του έτους Δαρβίνου, διοργανώνει εκδήλωση με θέμα: «Δαρβίνος, 200 χρόνια μετά: ο άνθρωπος, η κοινωνία και η εξέλιξη» στην αίθουσα τελετών ΑΠΘ, Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου και ώρα 5 μ.μ.



Κυριακή 6 Δεκεμβρίου 2009

Μείωση της βιοποικιλότητας μπορεί να αυξήσει τα λοιμώδη νοσήματα στους ανθρώπους

Η εξαφάνιση φυτικών και ζωικών ειδών μπορεί να συνδεθεί με το άδειασμα των μουσείων από τις συλλογές τους, ή με το πέταγμα ενός δυνητικού αποθέματος φαρμάκων στα σκουπίδια ή με την μετατροπή κάθε τοπικής κουζίνας σε χάμπουργκερ από τα McDonald's.

Αλλά η μείωση των ειδών και των ενδιαιτημάτων τους πιθανώς να μη κάνει απλώς τον κόσμο βαρετό. Μία νέα έρευνα προτείνει ότι μπορεί να μας βάλει σε κίνδυνο για να κολλήσουμε κάποια άσχημη ασθένεια.

¨Καταστροφή του ενδιαιτήματος και μείωση της βιοποικιλότητας" - οδηγούμενη από την αντικατάσταση των αυτοχθόνων ειδών από ξενικά, από την αποψίλωση, από την αστικοποίηση, και άλλες περιβαλλοντικές αλλαγές - "μπορεί να αυξήσει τη συχνότητα και την κατανομή λοιμωδών νοσημάτων στους ανθρώπους" γράφουν ο Joe Roman του Πανεπιστημίου του Βέρμοντ και η επιστήμονας της ΕΡΑ, Μontira Pongsiri, καθώς και επτά άλλοι συγγραφείς στο BioScience.



Οι ασθένειες γίνονται παγκόσμιες

"Πολλές νέες ασθένειες εμφανίζονται και άλλες που ήταν κάποτε τοπικές γίνονται τώρα παγκόσμιες" λέει ο Roman. "Ασθένειες όπως ο Ιός του Δυτικού Νείλου εξαπλώθηκε ανά τον κόσμο πολύ γρήγορα".

Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει ένα σύνολο νέων ασθενειών. Πριν από 10.000 περίπου χρόνια ο άνθρωπος επινόησε τη γεωργία. Η μετακίνηση αυτή από το κυνήγι στην γεωργία είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μόνιμων καταλυμάτων, εξημέρωση των ζώων και αλλαγές στη διατροφή. Έφερε επίσης, νέες λοιμώδεις ασθένειες, ένα γεγονός που οι επιστήμονες καλούν "επιδημιολογική μετάβαση".

Μία ακόμη τέτοιου είδους μετάβαση εμφανίστηκε κατά τη βιομηχανική εποχή. Οι λοιμώδεις ασθένειες μειώθηκαν σε πολλές περιοχές, ενώ ο καρκίνος, οι αλλεργίες και τα γενετήσια προβλήματα αυξήθηκαν πολύ.

Τώρα όπως φαίνεται ζούμε μία νέα επιδημιολογική μετάβαση. Ένα σύνολο νέων ασθενειών, όπως ο Ιός του Δυτικού Νείλου, έχουν εμφανιστεί. Άλλες λοιμώδεις ασθένειες που πιστεύονταν ότι ήταν σε ύφεση, όπως η μαλάρια, έχουν επανεμφανιστεί και εξαπλωθεί.

"Το άρθρο μας είναι το πρώτο που συνδέει την παρούσα επιδημιολογική μετάβαση" λέει η Pongsiri "με την αλλαγή της βιοποικιλότητας, την μείωση και την εξαφάνιση".

"Υπάρχει κόσμος που δουλεύει σε αυτό με ατομικές ασθένειες, αλλά κανείς δεν έβαλε όλες τις εργασίες μαζί να τις συγκρίνει", λέει ο Roman. Το 2006 αυτός και η Pongsiri συγκέντρωσαν ένα γκρουπ επιστημόνων και πολιτικών αναλυτών με εξειδίκευση σε ένα εύρος νέων ασθενειών που παρατηρούνται. Από αυτή τη συγκέντρωση προέκυψε η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο BioScience.

"Αναλύσαμε όλες τις μελέτες και δείξαμε ότι η εμφάνιση ή η επανεμφάνιση πολλών ασθενειών συσχετίζεται με τη μείωση της βιοποικιλότητας" λέει η Pongsiri.

"Κοιτάξαμε καλά αυτό το πρόβλημα για να πούμε ότι δεν ισχύει μόνο για μια μελέτη" λέει και συμπληρώνει, "κάτι συμβαίνει σε παγκόσμιο επίπεδο".

Από κουνούπι και ποντίκια

Μία από τις μελέτες που εξετάστηκαν ήταν μία έρευνα του 2006 στο Περού. Ήταν η πρώτη που κατέγραψε ότι η μεταφορά της μαλάρια μπορεί να αυξηθεί με την αποψίλωση. Παρόλο που οι μηχανισμοί είναι περίπλοκοι και όχι πλήρως καταγεγραμμένοι, φαίνεται ότι η μείωση της δομικής ποικιλότητας που παρέχεται από τα δέντρα προκαλεί προκαλεί αύξηση στην πυκνότητα των κουνουπιών Anopheles darlingi, έναν δυνητικό μεταδότη της μαλάρια καθώς και αύξηση του ρυθμού τσιμπημάτων.

Αν σκεφτεί κανείς και την ασθένεια Lyme ή μπορελίωση, είναι μία ασθένεια που οι άνθρωποι τον κολλούν από τσιμπούρια μολυσμένα με ένα βακτήριο, το Borrelia burgdorferi. Τα τσιμπούρια από την άλλη, συνήθως παίρνουν αυτό το βακτήρια τρεφόμενοι από μικρά θηλαστικά - κυρίως ένα είδος ποντικού.


"Ιστορικά, η ασθένεια Lyme ήταν μάλλον σπάνια, επειδή υπήρχε ένα μεγάλο εύρος θηλαστικών, από τα πούμα μέχρι τις κοινότητες των τρωκτικών" λέει ο Roman. Τα τσιμπούρια τρέφονται με διαφορετικά είδη, και εφόσον κάποια είναι φτωχοί ξενιστές για το βακτήριο μόνο ένας μικρός αριθμός τσιμπουριών μπορούσε να κουβαλήσει το βακτήριο στους ανθρώπους. Αλλά ο κατακερματισμός και η μείωση των δασών έχει οδηγήσει σε μεγάλες μειώσεις στους αριθμούς των θηλαστικών, και τα συγκεκριμένα ποντίκια που αναφέρθηκαν προηγουμένως φαίνεται να ευδοκιμούν σε φτωχά από είδη μέρη, όπως είναι τα μικρά τεμάχια δασών.

"Στην πραγματικότητα αυτά τα ποντίκια φαίνεται πως είναι τα πιο κατάλληλα ζώα για φορείς του βακτηρίου της ασθένειας Lyme στην βορειοανατολική Αμερική" λέει η Pongsiri. "Επομένως, όσο περισσότερα τέτοιου είδους ποντίκια υπάρχουν στα δάση, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να μολυνθούν πολλά τσιμπούρια και κατά συνέπεια και άνθρωποι".

"Με άλλα λόγια, αν ανησυχείτε μήπως αρρωστείσετε από την ασθένεια Lyme, μια ιδέα είναι να φοράτε μακριά παντελόνια, αλλά μια καλύτερη ιδέα είναι να ενταχθείτε στην επιτροπή διαχείρισης της περιοχής σας γιατί "η προστασία μεγάλων ζωνών δάσους σε γειτνίαση με κατοικημένες περιοχές μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης της ασθένειας Lyme" όπως σημειώνεται στο άρθρο του BioScience.

Οικο-επιδημιολογία?

Είναι φρέσκο το να σκεφτόμαστε την βιοποικιλότητα - και επομένως διαχείριση ειδών και περιοχών - σαν ολοκλήρωμα της δημόσιας υγείας. Μέχρι πρόσφατα κανένας επιδημιολόγος δεν πλαισίωνε ερωτήσεις για την πρόληψη λοιμωδών ασθενειών του ανθρώπου με όρους όπως για παράδειγμα η δομή του ενδιαιτήματος, η προώθηση της γενετικής ποικιλότητας των ειδών, ή η προστασία των θηρευτικών ειδών ως ρυθμιστές του οικοσυστήματος. Οι ανθρώπινες ασθένειες, σκέφτεται το συμβατικό μυαλό, κατανοούνται και αντιμετωπίζονται καλύτερα μελετώντας τους ανθρώπους.

"Τώρα έγινε η αρχή για να έρθουν οι επιδημιολογία και η οικολογία μαζί" λέει η Pongsiri.

"Δεν λέμε ότι η απώλεια της βιοποικιλότητας είναι η κύρια μεταδοτική δύναμη για την εμφάνιση αυτών των ασθενειών" λέει ο Roman, "αλλά φαίνεται να παίζουν έναν σπουδαίο ρόλο".

"Μπορεί να καταφέρουμε να μειώσουμε ή να αποσβέσουμε αυτές τις ασθένειες διαχειρίζοντας την βιοποικιλότητα από το γενετικό επίπεδο έως αυτό του ενδιαιτήματος" λέει η Pongsiri.

"Το ένα τρίτο των ειδών των πουλιών και το ένα τέταρτο των θηλαστικών βρίσκονται σε κίνδυνο εξαφάνισης" λέει ο Roman, "και μία τεράστια ποσότητα ενδιαιτημάτων που καταστρέφονται, μαζί με την κλιματική αλλαγή. Θα έπρεπε να αναμένουμε να δούμε τις επιπτώσεις αυτών των αλλαγών να συμβαίνουν τώρα στους ανθρώπους - και αυτό γίνεται".

"Η στάνταρ θέση υπέρ της προστασίας της βιοποικιλότητας είναι ότι υπάρχουν φάρμακα έξω στη φύση και δεν θέλουμε να καταστραφεί ένα δάσος όπου μπορεί να κρύβει την θεραπεία για τον καρκίνο" συμπληρώνει, "και αυτό είναι αλήθεια - αλλά δεν νομίζω ότι αυτό είναι τόσο συγκλονιστικό όσο η θέση ότι εάν αποψιλώσεις το δάσος εσύ ή τα παιδιά σου είστε πιο επιρρεπής σε λοιμώδεις ασθένειες".

Πηγή: ScienceDaily

Τρίτη 1 Δεκεμβρίου 2009

Φάλαινες: οδηγός πλοήγησης!

Πώς προσανατολίζονται τα κητώδη κατά τη μετανάστευσή τους; Ένας από τους τρόπους που χρησιμοποιούν είναι μέσω του ήχου. Οι φάλαινες με δόντια, όπως τα δελφίνια και οι όρκες, χρησιμοποιούν τον ηχοεντοπισμό ένα ιδιαίτερο αισθητήριο σύστημα που βασίζεται στην ακοή. Τα ζώα εκπέμπουν ηχητικά κύματα που ταξιδεύουν με μεγάλη ταχύτητα στο νερό και περιμένουν την αντανάκλασή τους από τα αντικείμενα, η οποία στη συνέχεια αναλύεται στον εγκέφαλό τους και μπορούν έτσι να προσανατολιστούν. Αντίθετα, οι φάλαινες με μπαλένες χρησιμοποιούν χαμηλής συχνότητας ήχους που μεταδίδονται σε μεγάλες αποστάσεις ενώ έχουν κι ακουστικές αναμνήσεις, παρόμοιες με τις δικές μας οπτικές, και μπορούν να αναγνωρίσουν μονοπάτια και τοπογραφικά στοιχεία κατά το ταξίδι τους.


Ένα άλλος τρόπος προσανατολισμού είναι το μαγνητικό πεδίο της γης. Έχει αποδειχθεί ότι τα θαλάσσια θηλαστικά αντιλαμβάνονται το μαγνητικό πεδίο της γης και τις μαγνητικές γραμμές μέσω ενός «βιομαγνήτη», όπως ονομάζεται, στην ίριδα των ματιών τους. Τέλος, τα κητώδη χρησιμοποιούν και την όραση τους για να προσανατολιστούν. Έχουν παρατηρηθεί άτομα φαλαινών που στέκονται κάθετα στο επίπεδο της θάλασσας με το κεφάλι τους στον αέρα και περιστρέφονται ώστε να δουν την απόστασή τους από την ακτή. Εκτός από αυτούς τους τρόπους, η κοινωνική συμπεριφορά και επικοινωνία των κητωδών ίσως τα βοηθάει να διεκπεραιώσουν τα μεγάλα ταξίδια τους. Παρόλα αυτά όμως δεν είναι γνωστοί πλήρως οι μηχανισμοί που επιτρέπουν τον προσανατολισμό των ζώων αυτών κατά τη μετανάστευση.

Πέμπτη 26 Νοεμβρίου 2009

Η απαρχή της ζώης: Παραγωγή μορίων RNA στο νερό

Ένα βασικό ερώτημα για την απαρχή των βιολογικών μορίων όπως το RNA και το DNA, είναι το πως συνάχθηκαν αρχικά δισεκατομμύρια χρόνια πριν από απλούς προδρόμους. Ερευνητές στην Ιταλία έχουν αναδομήσει ένα από μέχρι τώρα νεότερα εξελικτικά βήματα: παρήγαγαν μακριές αλυσίδες RNA από δομικές μονάδες χρησιμοποιώντας απλά ζεστό νερό.

Αρκετοί ερευνητές πιστεύουν ότι το RNA είναι πρώτα βιολογικά μόρια, αρχαιότερο από το DNA και τις πρωτεΐνες, πάντως έχει υπάρξει μικρή πρόοδος στην παραγωγή RNA από "προβιωτικά" μόρια που πιθανώς υπήρχαν στην πρωτόγονη γη, δισεκατομμύρια χρόνια πριν.


Τώρα, ο Ernesto Di Mauro και οι συνεργάτες του βρήκαν ότι τα αρχαία μόρια που καλούνται κυκλικά νουκλεοτίδια μπορούν σε συνενωθούν στο νερό και να σχηματίσουν πολυμερή με πάνω από 100 νουκλεοτίδια μήκος σε νερό από 40 έως 90 βαθμών Κελσίου - παρόμοια θερμοκρασία με αυτήν που επικρατούσε στην αρχέγονη γη.

Τα κυκλικά νουκλεοτίδια, όπως το κυκλικό-AMP, είναι πολύ όμοια με τα νουκλεοτίδια που συνθέτουν τα κομμάτια του DNA και του RNA (Α, Τ, G και C), με την διαφορά ότι έχουν έναν παραπάνω χημικό δεσμό και υιοθετούν μία δακτυλιοειδή δομή. Αυτός ο παραπάνω χημικός δεσμός κάνει τα κυκλικά νουκλεοτίδια πιο αντιδραστικά και για αυτό μπορούν συνενώνονται σε μακριές αλυσίδες με έναν ικανοποιητικό ρυθμό (περίπου 200 ώρες για να σχηματιστεί αλυσίδα 100 νουκλεοτιδίων).

Το εύρημα αυτό είναι συναρπαστικό καθώς τα κυκλικά νουκλεοτίδια μπορούν να σχηματιστούν εύκολα από απλά χημικά όπως η φορμαλδεύδη, καθιστώντας τα έτσι ως ευλογοφανή προβιωτικά συστατικά παρόντα κατά τους αρχέγονους χρόνους. Συνεπώς, αυτή η μελέτη μπορεί να αποκαλύψει πως δημιουργήθηκαν τα πρώτα κομμάτια της γενετικής πληροφορίας.

Πηγή ScienceDaily

Τρίτη 17 Νοεμβρίου 2009

Μαστογραφία: Τί 40 τί... 50!

Επιστημονικός «πόλεμος» έχει ξεσπάσει στις ΗΠΑ μετά την ανακοίνωση νέων κατευθυντήριων γραμμών για τον προληπτικό έλεγχο καρκίνου του μαστού. Οι νέες οδηγίες τάσσονται υπέρ της έναρξης προληπτικής μαστογραφίας μετά την ηλικία των 50 ετών, αντί των 40 που ισχύει σήμερα.

Οι νέες οδηγίες, εκδόθηκαν από την Ομάδα Εργασίας Προληπτικού Ελέγχου των ΗΠΑ, η οποία διατείνεται πως η εν λόγω ενέργεια θα μειώσει κάθετα τον αριθμό των μαστογραφιών στις ΗΠΑ και θα απαλλάξει τις γυναίκες από την ανησυχία που προκαλούν οι ψευδείς «συναγερμοί». Επιπλέον, θα μειώσει και το κόστος των εξετάσεων.

Ωστόσο, ειδικοί επιστήμονες δηλώνουν πως η αλλαγή αυτή σημαίνει ότι περισσότερες γυναίκες θα καταλήξουν από καρκίνο του μαστού.

Οι νέες οδηγίες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε στατιστικά μοντέλα ανεπτυγμένα σε ηλεκτρονικό υπολογιστή από έξι ανεξάρτητες ερευνητικές ομάδες στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

Τα μοντέλα προέβλεψαν ότι η εξέταση γυναικών 50-69 ετών κάθε δύο χρόνια θα εντόπιζε σχεδόν ισάριθμα περιστατικά καρκίνου του μαστού (81%) και παράλληλα θα οδηγούσε στο ήμισυ των ψευδών θετικών αποτελεσμάτων.

«Αν και η USPSTF αναγνωρίζει ότι το όφελος του προληπτικού ελέγχου είναι ισοδύναμο για τις γυναίκες ηλικίας 40-49 ετών και τις γυναίκες 50-59 ετών, η συχνότητα και οι συνέπειες του καρκίνου του μαστού διαφέρουν στις δύο ηλικιακές ομάδες» δηλώνουν ειδικοί από της USPSTF.

Οι προηγούμενες συστάσεις που είχε εκδώσει η ομάδα το 2002 συνιστούσαν μαστογραφία ρουτίνας κάθε δεύτερο χρόνο για όλες τις γυναίκες άνω των 40.

Ο καθηγητής ακτινολογίας στην Ιατρική Σχολή του Harvard Ντάνιελ Κόπανς, εξηγεί πως «είναι επιστημονικά αβάσιμες και θα καταδικάσουν τις γυναίκες ηλικίας 40-49 ετών σε περισσότερους θανάτους από καρκίνο του μαστού».

«Εκτιμώ πως εάν δεν προβούν σε προληπτικό έλεγχο όλες οι γυναίκες σε ηλικία 40 ετών θα χαθεί η ευκαιρία να σώσουμε ζωές», λέει η δρ Ελίζαμπεθ Φόντθαμ πρύτανης στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου της Λουϊζιάνα.

Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία (ACS) δήλωσε ότι θα αγνοήσει τις νέες οδηγίες. «Η ACS θα συνεχίσει να συνιστά σε γυναίκες μέσου κινδύνου να ξεκινούν τον έλεγχο σε ηλικία 40 ετών και να εξετάζονται κάθε χρόνο» δήλωσε ο δρ Λεν Λίφχτενφελντ.

«Οι νέες αυτές οδηγίες δείχνουν να αντανακλούν μια συνειδητή απόφαση για ορθολογισμό στην περίθαλψη» εξηγεί η δρ Κάρολ Λι, πρόεδρος της Επιτροπής Απεικόνισης Μαστού του Αμερικανικού Κολεγίου Ακτινολογίας.

Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση Annals of Internal Medicine.


Πηγή: Τα Νέα

Σάββατο 14 Νοεμβρίου 2009

Ιχνηλάτιση της εξελικτικής ιστορίας ενός σπάνιου πιθήκου

Ένας από τους πιο σπάνιους αφρικανικούς πιθήκους είναι πιθανό να έχει διασταυρωθεί με μπαμπουίνους στο παρελθόν σύμφωνα με μία νέα γενετική έρευνα.

Ο μεγάλος αυτός πίθηκος, που ονομάζεται Rungwecebus kipunji, ή kipunji για συντομία, βρέθηκε το 2003 και το 2006 ανακαλύφθηκε ότι άνηκε σε ένα ξεχωριστό γένος, κάτι που έχει να συμβεί στην πρωτευοντολογία από το 1923. Ο ντροπαλός αυτός κάτοικος των δέντρων, με το μαύρο πρόσωπο και την μακριά καφέ γούνα κατοικεί σε δύο κομμάτια δάσους στην Τανζανία με συνολική έκταση 18 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Οι επιστήμονες δεν είναι σίγουροι για το πότε οι μπαμπουίνοι, που περιλαμβάνουν διάφορα είδη του γένους Papio, απέκλιναν από το Rungwecebus. Πάντως, τα δύο δεν μοιάζουν, με τους μπαμπουίνους να έχουν μία πλατιά και μακριά μύτη που δεν βρίσκεται στα kipunjii, και οι αρσενικοί μπαμπουίνοι συνήθως έχουν πολύ μεγαλύτερο βάρος σώματος, φτάνοντας περίπου τα 30 κιλά, ενώ οι αρσενικοί kipunjii ζυγίζουν περίπου 15 κιλά.

Μία ομάδα ερευνητών από το National Evolutionary Synthesis Center in Durham, N.C. προχώρησε σε γενετικές αναλύσεις περιττωμάτων και δειγμάτων ιστού που συλλέχθηκαν και από τους δύο πληθυσμούς των kipunjii, αυτού από τα νότια highlands της Τανζανίας και και του γειτονικού από βουνά Udzungwa.


Στα δείγματα από τα νότια highlands βρήκαν μέρη όμοια με αυτά των μπαμπουίνων, προτείνοντας σύμφωνα με τους ερευνητές ότι διασταυρώθηκαν κάποια στιγμή μετά την απόκλισής τους.

"Πολύ πίσω στην εξελικτική ιστορία του πληθυσμού υπήρξε τουλάχιστον μία στιγμή όπου συνέβη δια-γονιμοποίηση με τους μπαμπουίνους" λέει ο Tim Davenport του Wildlife Conservation Society.

Τα δείγματα από τα βουνά Udzungwa δεν έδειξαν καθόλου ίχνη DNA μπαμπουίνων.

Από τη στιγμή που οι ερευνητές μελέτησαν μόνο το μιτοχονδριακό DN, το οποίο κληρονομείται στους νεοσσούς από τις μητέρες τους, γνωρίζουν ότι οι σεξουαλικές σχέσεις πρέπει να ενός αρσενικού kipunjii και ενός θηλυκού μπαμπουίνου. Όσον αφορά στο πως βρέθηκαν τα ζώα αυτά για να διασταυρωθούν δεν είναι εξακριβωμένο Τα kipunjii κυρίως κρύβονται στα δέντρα ενώ οι μπαμπουίνοι είναι εδαφόβιοι.

"Προς το παρών λέμε ιστορίες για το τι συνέβη σε κάποιο σημείο της εξελικτικής ιστορίας" λέει ο Roberts. "Οι μπαμπουίνοι μπαίνουν στα δάση για να τραφούν, να αποφύγουν θηρευτές και να κοιμηθούν και οι kipunji κατεβαίνουν στο έδαφος και έχουν παρατηρηθεί και εκτός δασών".

Οι ερευνητές ψάχνουν αν το DNA των μπαμπουίνων έχει δώσει κάποιο πλεονέκτημα στους kipunjii, και θα μπορούσε να εξηγηθεί γιατί υπάρχουν 1000 πίθηκοι στο νότια highlands (ο πληθυσμός με DNA μπαμπουίνων) και μόνο 100 στα βουνά Udzungwa.

"Έχουμε δύο ξεχωριστούς πληθυσμούς που είναι ελαφρώς γενετικά διαφορετικοί, συνεπώς μέχρι να μάθουμε περισσότερο είναι πολύ σημαντικό να τους προστατέψουμε και τους δύο. Μπορεί αυτές οι γενετικές διαφορές να είναι ένα εμπόδιο στην επιβίωσή τους στο μέλλον".

Από LiveScience

Τρίτη 10 Νοεμβρίου 2009

Το σμήνος


Τσουνάμι καταστρέφει τις πόλεις της βόρειας Ευρώπης, φονικές μέδουσες ερημώνουν τις παραλίες της Αυστραλίας, μολυσμένα καβούρια -φορείς μιας ανίατης ασθένειας- κατακλύζουν το υδροδοτικό σύστημα της Νέας Υόρκης αποδεκατίζοντας τον πληθυσμό, εκατομμύρια τερατώδη σκουλήκια αποσταθεροποιούν το βυθό στις ακτές της Νορβηγίας, φάλαινες επιτίθενται σε πλοία και τα βυθίζουν. Η ανθρωπότητα δέχεται μια συντονισμένη και μαζική επίθεση. Η βασική διαχωριστική γραμμή μεταξύ ανθρώπων και ζώων έχει χαθεί: τα ζώα έχουν αποκτήσει ξαφνικά συνείδηση του εαυτού τους και στρέφονται εναντίον του ανθρώπινου είδους με σκοπό την εξόντωσή του. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Μήπως υπάρχει κάποιος σκοτεινός νους που οργανώνει και συντονίζει τον εφιάλτη; Οι επιστήμονες αναγκάζονται να παραδεχτούν ότι ο άνθρωπος γνωρίζει τελικά για τον πλανήτη Γη πολύ λιγότερα πράγματα απ' όσα γνωρίζει για το Διάστημα.

Ένα εκπληκτικό οικολογικό θρίλερ, που πούλησε στη Γερμανία μέσα σε τρία χρόνια πάνω από 2.000.000 αντίτυπα.

Απόσπασμα από το βιβλίο

"...Αντικατοπτρίζει την ανθρώπινη οπτική. Όταν τα πολλά παρακλάδια κάποιου γένους ζώων εξαφανίζονται και επιβιώνει ένα, τείνουμε να το εκλαμβάνουμε ως τον κυρίαρχο κλάδο. Γιατί; Μόνο επειδή αυτό - ακόμα- ζει. Και ποιος μας λέει ότι δεν βλέπουμε μια ασήμαντη παραφυάδα που απλώς τα καταφέρνει μέχρι στιγμής καλύτερα από τις άλλες; Εμείς οι άνθρωποι είμαστε το μοναδικό εναπομείναν είδος ενός κάποτε θαλερού θάμνου της εξέλιξης. Τα κατάλοιπα μιας ανάπτυξης που τα άλλα παρακλάδια της ξεράθηκαν, οι τελευταίοι επιζώντες ενός πειράματος ονόματι Homo: Homo Australopithecus: εξέλιπεν. Homo habilis: εξέλιπεν. Homo sapiens neanderthalensis: εξέλιπεν. Homo sapiens sapiens: διασώζεται. Έχουμε προσώρας επικρατήσει στον πλανήτη, αλλά προσοχή! - Οι νεόπλουτοι της εξέλιξης δεν πρέπει να συγχέουν την κυριαρχία με την εγγενή υπεροχή και τη μακροπρόθεσμη επιβίωση. Θα μπορούσαμε να εξαφανιστούμε γρηγορότερα απ' όσο θα θέλαμε..."

Πέμπτη 5 Νοεμβρίου 2009

Μεταναστεύσεις φαλαινών: Το μεγαλύτερο ταξίδι στη γη

Η γκρίζα φάλαινα (Eschrichitius robustus) έχει τη μεγαλύτερη μεταναστευτική διαδρομή από κάθε άλλο θηλαστικό απόστασης 18.000 χιλιομέτρων. Στα τέλη Μαïου με αρχές Σεπτεμβρίου ξεκινούν από την βόρεια Βερίγγεια θάλασσα προς τα Αλεούτια νησιά κι από κει κατά μήκος του κόλπου της Αλάσκας ταξιδεύουν προς την Καλιφόρνια και το Μεξικό. Γενικά, πρώτα ξεκινούν το ταξίδι αυτό τα θηλυκά και φτάνουν στο κόλπο της Καλιφόρνιας στα τέλη Φεβρουαρίου όπου γεννούν όσα κυοφορούν ή ζευγαρώνουν με τα αρσενικά όσα δεν κυοφορούν. Μετά τη γέννηση των μικρών στα τέλη Μαρτίου ξεκινά η μετανάστευση προς τα βόρεια με τελευταία τα θηλυκά που έχουν μικρά.

Για ποιο λόγο όμως μεταναστεύουν τα κητώδη δεν είναι τελείως εξακριβωμένο. Έχουν διατυπωθεί πολλές υποθέσεις και θεωρίες για τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν οι ετήσιες μεταναστεύσεις των φαλαινών, καμία όμως δεν εξηγεί με ακρίβεια τις μετακινήσεις όλων των ειδών κητωδών. Η πρώτη υπόθεση, η υπόθεση Brodie (Brodie, 1975), είναι η πιο διάσημη από όλες και προτείνει ότι τα κητώδη εξοικονομούν ενέργεια για τη μετακίνησή τους στα τροπικά νερά όπου επικρατούν καλύτερες συνθήκες τόσο ως προς την θερμοκρασία του νερού το χειμώνα όταν η θερμοκρασία στους πόλους φτάνει στα χαμηλότερα επίπεδα, όσο και ως προς την αφθονία της λείας των φαλαινών που το χειμώνα επίσης μειώνεται στα νερά των πόλων.

Η δεύτερη θεωρία αφορά στην εξελικτική ιστορία των λόγων της μετανάστευσης και αναφέρεται με τον όρο evolutionary “tradition”(Evans, 1985). Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή οι μεταναστεύσεις των φαλαινών είναι υποτυπώδες κατάλοιπο της παλαιάς εποχής όταν οι ήπειροι ήταν κοντά η μία στην άλλη. Κάτι τέτοιο όμως αξιώνει ότι δεν πρέπει να υπήρχε κάποια ισχυρή εξελικτική πίεση που να ευνόησε την αναπαραγωγή των θαλάσσιων αυτών θηλαστικών στα τροπικά νερά, πράγμα που δεν ισχύει καθώς υπάρχουν πολλά παραδείγματα ειδών φαλαινών που δεν μεταναστεύον κάθε χρόνο όπως η καμπουροφάλαινα.

Επόμενη είναι η υπόθεση της αναζήτησης τροφής (Payne, 1995)σύμφωνα με την οποία οι φάλαινες μειώνουν την περίοδο χωρίς να τραφούν με το να μετακινούνται το χειμώνα στα μεσαία γεωγραφικά πλάτη όπου το πλαγκτόν αφθονεί προτού φτάσουν στις περιοχές αναπαραγωγής. Κι αυτή όμως η θεωρία τείνει να απορριφθεί καθώς υπάρχουν παρατηρήσεις φαλαινών που περνούν το χειμώνα στους πόλους.

Η τελευταία θεωρία ονομάζεται θεωρία της επιβίωσης των νεογέννητων και είναι αποδεκτή περισσότερο από όλες τις παραπάνω (Corkeron, Connor, 1999). Η συγκεκριμένη υπόθεση προτείνει ότι το μητρικό ένστικτο και το ένστικτο επιβίωσης του είδους οδηγεί στην μετανάστευση. Αυτό όμως σημαίνει πως η θεωρία αφορά μόνο στα θηλυκά του είδους και λιγότερα στα αρσενικά. Οι θηλυκές φάλαινες έχουν το κίνητρο για μετανάστευση, τα αρσενικά όμως ακολουθούν για να αυξήσουν τις πιθανότητες του ζευγαρώματος. Όπως έχει αποδειχτεί (Eberhardt and Norris 1964, Pacheco 1998) τα νεογνά είναι σε άμεσο κίνδυνο τις πρώτες μέρες της γέννησής τους ιδίως αν βρίσκονται ακόμη κοντά στο τόπο γέννησής τους. Αυτό όμως δεν εξηγεί το λόγο που οι φάλαινες δεν γεννούν στα ψηλά γεωγραφικά πλάτη. Οι λόγοι που εξηγούν την παραπάνω παρατήρηση συνοψίζονται στις ακόλουθες φράσεις: 1) «θερμοκανονικότητα» (thermoregulation) των νεογνών, 2) ύπαρξη ήρεμων νερών στον ισημερινό, και 3) αποφυγή της θήρευσης από όρκες. Αρχικά, η ανάπτυξη των νεογνών επιτυγχάνεται ευκολότερα στα ζεστά νερά του ισημερινού στα οποία δεν χρειάζεται να δαπανήσουν επιπρόσθετη ενέργεια για να διατηρήσουν την θερμοκρασία του σώματός τους όπως θα συνέβαινε στα πολικά νερά. Επομένως, η υπόθεση της «θερμοκανονικότητας» είναι μία προέκταση της υπόθεσης Brodie. Επιπλέον, η υπόθεση των ήρεμων νερών αφορά στην ικανότητα κολύμβησης των μικρών φαλαινών μετά τη γέννησή τους. Έχει παρατηρηθεί ότι θηλυκές καμπουροφάλαινες στην Καραϊβική προτιμούν νερά κοραλλιογενών υφάλων τα οποία παρέχουν ένα ασφαλές περιβάλλον στα μικρά τους για κολύμπι (Whitehead και Moore,1982). Ακόμη, η κολύμβηση σε ήρεμα νερά εξοικονομεί ενεργειακό κόστος σε σχέση με τη κολύμβηση σε δυνατά ρεύματα. Τέλος, ο κίνδυνος θήρευσης των μικρών από φάλαινες δολοφόνους αφορά στα υψηλά γεωγραφικά πλάτη στα οποία οι όρκες αφθονούν (Corkeron, Connor, 1999). Κάτι τέτοιο είναι ίσως το πιο μεγάλο κίνητρο για μετανάστευση των φαλαινών στα τροπικά νερά. Οι όρκες, παρόλο που υπάρχουν ορισμένα περιστατικά, δεν ακολουθούν τις μεγαλόσωμες φάλαινες με μπαλένες κατά τα μεταναστευτικά τους ταξίδια. Αυτό εξηγείται από την θεωρία ότι δεν συμφέρει ενεργειακά τις φάλαινες δολοφόνους ένα τόσο μεγάλο ταξίδι, αντίθετα οι φάλαινες με μπαλένες που είναι ζώα με μεγαλύτερο μέγεθος επωφελούνται από αυτήν την μετακίνηση τα χαμηλά γεωγραφικά πλάτη, ενώ επίσης οι δίαιτα των φαλαινών δολοφόνων στηρίζεται περισσότερο στα πτερυγιόποδα από ότι στα κητώδη (Baird et al, 1992). Είναι φανερό, λοιπόν, ότι η τελευταία υπόθεση για τους λόγους της μετανάστευσης εξηγεί σχεδόν πλήρως τις περιπτώσεις μετανάστευσης των είδών των κητωδών.

Τρίτη 3 Νοεμβρίου 2009

Αιολική ενέργεια εναντίον πανίδας

Η νέα πρόκληση που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα είναι το θέμα της ενέργειας. Έτσι έχουν αναπυχθεί πολλοί τρόποι, όπως η εκμετάλλευση της ηλιακής και της γεωθερμικής ενέργειας, για να λυθεί το πρόβλημα της μείωσης αποθεμάτων πετρελαίου, αλλά και γενικότερη της ρύπανσης (και όχι μόνο) που προκαλόυν οι συμβατικές μέθοδοι παραγωγής ενέργειας. Μία πολύ δημοφιλής μέθοδος για την παραγωγή "πράσινης ενέργειας" είναι ηεκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας. Παντού γύρω από αυτήν την ενέργεια ακούγονται πλεονεκτήματα και κάποιοι ονειρεύονται μία Ελλάδα με ανεμογεννήτριες παντού, ειδικά στα νησιά. Βέβαια, αυτοί είναι κυρίως οι επιχειρηματιές που ασχολούνται με τις ανεμογεννήτριες.

Αρκέτοι ερευνητές και οικολογικές οργανώσεις έχουν εντούτοις εκφράσει την ανησυχία τους για την ζημιά που έχουν οι ανεμογεννήτριες σε πουλιά αλλά και νυχτερίδες, κατά κύριο λόγο. Τα ζώα αυτά επειδή πετούν συχνά χτυπούν με τα πτερύγια των συσκευών και είτε πεθαίνουν είτε τραυματίζονται πολύ άσχημα. Συγκεκριμένα για της νυχτερίδες, θανατώνονται λόγω της αλλαγής στην πίεση του αέρα που προκαλείται από τις τουρμπίνες (BBC News).

Συνεπώς, όταν βάζεις ανεμογεννήτριες σε μέρη που δεν πρέπει έχεις ένα αποτέλσμα σαν το παρακάτω, που είναι από την Κρήτη:



Οι απώλειες σε γύπες είναι κάτι που γενικά δεν είναι ανεκτό. Αποτελούν ένα ευαίσθητο τμήμα της ορνιθοπανίδας μας. Προβλήματα πιθανώς να προκύψουν και για τους μαυρόγυπες της Δαδιάς (WWF). Το παραπάνω βίντεο αποτελεί ένα ακλόνητο στοιχεία που ίσως αφυπνήσει όσους αδειοδοτούν τα αιολικά πάρκα μη λαμβάνοντας υπόψιν τους μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων ως θα όφειλαν.

Σάββατο 31 Οκτωβρίου 2009

Breathing earth


To breathing earth είναι μια πολύ ωραία προσομοίωση με βάση στατιστικά στοιχεία του τι γίνεται κάθε στιγμή στον κόσμο. Συγκεκριμένα, ποσφέρει στοιχεία γι τον πληθυσμό μιας χώρας, αλλά και τον ρυθμό γεννήσεων και θανάτων καθώς ακόμα και κάθε πόσο εκπέμπει η κάθε χώρα 1000 τόνους CO2.

Έτσι, βλέπουμε πως στη χώρα μας ένας άνθρωπος γεννιέται κάθε 5,1 λεπτά ενώ πεθαίνει κάθε 4,7 λεπτά. Συνεπώς ο πληθυσμός μειώνεται. Ακόμα, κάθε 4,8 λεπτά εκπέμπονται από την Ελλάδα 1000 τόνοι CO2, ενώ κατά μέσο όρο ένας πολίτης εκπέμπει 10,28 τόνους CO2 το χρόνο.

Στο Τσαντ, της Αφρικής, από την άλλη ο μέσος πολίτης εκπέμπει 0,01 τόνους διοξειδίου του άνθρακα κάθε χρόνο, ενώ ο μέσος Αμερικάνος 19,66 τόνους και ο μέσος Καναδός 17,86.

Τα υπόλοιπα σας αφηνω να τα εξερευνήσεται μόνοι σας στο http://breathingearth.net/

Πέμπτη 29 Οκτωβρίου 2009

Καρκίνος του μαστού

Με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα πρόληψης του καρκίνου του μαστού ας αναλογιστούμε όλες τους κινδύνους και την ανάγκη πρόληψης αφού μας αφορά όλες. Κάθε χρόνο στη χώρα μας εντοπίζονται περίπου 4.500 νέα περιστατικά, ενώ υπολογίζεται ότι 1 στις 8 γυναίκες παγκοσμίως θα παρουσιάσει καρκίνο μαστού σε κάποια φάση της ζωής της. Ωστόσο, οι μέθοδοι διάγνωσης και θεραπείας έχουν εξελιχθεί τόσο, ώστε να είναι δυνατή η διάγνωση της νόσου σε πρώιμο στάδιο, τότε που μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία.

Εσείς το 'πιάσατε;

http://www.breastcancerhellas.gr/files/Aytoe3etasi.pdf

Πληροφορίες: www.breastcancerhellas.gr

Τρίτη 27 Οκτωβρίου 2009

Ζώντας σε θερμοκήπιο: ο θερμαινόμενος πλανήτης μας

Οι αποδείξεις έχουν συσσωρευθεί από χρόνια και μερικοί επιστήμονες έχουν ήδη κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου. Ο περισσότερος κόσμος όμως, μόλις πρόσφατα άρχισε να μαθαίνει για το φαινόμενο αυτό.

Το διοξείδιο του άνθρακα, ένα φυσικό συστατικό της ατμόσφαιρας, δημιουργεί θέρμανση της επιφάνειας της γης, ένα φαινόμενο που είναι γνωστό ως θερμοκηπιακή επίδραση. Καθώς το φως του ήλιου φτάνει στον πλανήτη μας, το μεγαλύτερο μέρος της ηλιακής ενέργειας - περίπου το 70% - απορροφάται από τη γη. Από την ενέργεια που απορροφάται, ένα μέρος αντανακλάται με τη μορφή θερμής υπέρυθρης ακτινοβολίας Το διοξείδιο του άνθρακα παγιδεύει μέρος αυτής της ενέργειας, θερμαίνοντας τη γη όπως το τζάμι ενός θερμοκηπίου. Έχει υπολογιστεί ότι χωρίς τη θερμοκηπιακή επίδραση, η γη θα ήταν περίπου 10 C πιο ψυχρή.

Οι ζωντανοί οργανισμοί, τόσο οι χερσαίοι όσο και οι θαλάσσιοι, συμβάλλουν στην απελευθέρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Τα φυτά δεσμεύουν το διοξείδιο του άνθρακα με την φωτοσύνθεση και τα φυτά και τα ζώα, το απελευθερώνουν με την αναπνοή. Η ζωή πάνω στον πλανήτη απορροφά τόσο διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα όσο απελευθερώνει. Ο άνθρωπος όμως εδώ και χρόνια αυξάνει συνεχώς την ποσότητα του στην ατμόσφαιρα με τις καύσεις τεραστίων ποσοτήτων ορυκτών καυσίμων. Αυτά τα καύσιμα, το πετρέλαιο και ο άνθρακας, δεν είναι τίποτα άλλο παρά τα απολιθωμένα υπολείμματα αρχέγονων δασών. Εμείς ελευθερώνουμε την ενέργειά τους και τα μετατρέπουμε σε διοξείδιο του άνθρακα όταν οδηγούμε τα αυτοκίνητά μας. Ακόμη, κόβουμε τα τροπικά δάση που δεσμεύουν ένα πολύ μεγάλο μέρος του διοξειδίου, τα καίμε και ελευθερώνουμε ακόμη περισσότερο με αυτή τη διεργασία.


Το διοξείδιο του άνθρακα έχει αυξηθεί κατά 25% από το 1850 και ο πλανήτης μπορεί να συνεχίσει να θερμαίνεται, ένα φαινόμενο που είναι γνωστό ως παγκόσμια θέρμανση. Το πόσο πολύ μπορεί να θερμανθεί και ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες αυτής της θέρμανσης, είναι κάτι που έχει προκαλέσει πολλή συζήτηση. Κατά τη διάρκεια του εικοστού αιώνα έχει συμβεί μια αύξηση της τάξης των 0,5 C, αλλά μερικοί προβλέπουν μια αύξηση 2 C μέχρι 4 C ατά τον επόμενο αιώνα. Η άνοδος της θερμοκρασίας θα προκαλέσει αυξημένη εξάτμιση νερού από τους ωκεανούς, αυξημένες βροχοπτώσεις, τυφώνες και άλλα φαινόμενα. Μερικές περιοχές θα γίνουν ξηρότερες και άλλες υγρότερες από πριν. Οι επιστήμονες φοβούνται πως οι πάγοι στους πόλους θα αρχίσουν να λιώνουν και ότι το επίπεδο της θάλασσας θα ανεβεί και θα πλημμυρίσει παράκτιες περιοχές. Για το ποια έκταση θα έχει και με ποια ταχύτητα θα εξελιχθεί το φαινόμενο, οι επιστήμονες έχουν διαφορετικές απόψεις. Οι προβλέψεις κυμαίνονται από 0,3 έως 1,5 μέτρα μέχρι το 2030. Αν και αυτό δεν είναι σίγουρο, μερικές χώρες έχουν αρχίσει να σχεδιάζουν μέτρα για την αντιμετώπιση της ανόδου της στάθμης του νερού. Μεγάλες εκτάσεις της Φλώριδας και της Ολλανδίας θα καλυφθούν από νερό και μερικά νησιωτικά κράτη, όπως οι Μαλβίδες και τα Κιριμπάτι, θα εξαφανιστούν εντελώς.

Και άλλα αέρια επίσης ενισχύουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Ένα είναι το μεθάνιο, που κανονικά ελευθερώνεται στους ορυζώνες και τα έλη. Υπεύθυνοι είναι ακόμη οι χλωροφθοράνθρακες (CFCs) που χρησιμοποιούνται στα σπρέι Οι χλωροφθοράνθρακες συμμετέχουν επίσης και σε μια άλλη προοδευτική καταστροφή: την σταδιακή καταστροφή του στρώματος του όζοντος της ατμόσφαιρας. Αυτό το φυσικό στρώματα του αερίου όζοντος προστατεύει τη ζωή από την υπεριώδη ακτινοβολία, που είναι βλαβερή γιατί προκαλεί γενετικές μεταλλάξεις και καρκίνο. Ακόμη, η καταστροφή του όζοντος δεν επιτρέπει την περίσσεια θερμότητας να απομακρυνθεί από τη γη και έτσι ενισχύει τη θερμοκηπιακή επίδραση Στις μέρες μας, μια "τρύπα του όζοντος" εμφανίζεται κάθε χρόνο, πάνω από την Αρκτική και την Ανταρκτική. Η καταστροφή φαίνεται να πλανάται πάνω από τη γη, εκτός αν σταματήσουμε να αυξάνουμε την ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.




Castro P., M. E. Huber, 1999, Θαλάσσια Βιολογία, Επιμέλια ελληνικής έκδοσης Θ. Κούκουρας, Ε. Βουλτσιάδου, εκδόσεις University Studio Press.

Σάββατο 24 Οκτωβρίου 2009

Έγιναν "στάχτη" τα αντικαπνιστικά μέτρα


Σε «ναυάγιο» οδηγούνται και κάποια βήματα που έγιναν σε εργασιακούς χώρους, κυρίως του ιδιωτικού τομέα. Οι δήμοι έχουν σταματήσει να δίνουν άδειες σε καταστηματάρχες, ενώ δεν υπάρχουν υπηρεσίες και μηχανισμοί ελέγχου τήρησης των μέτρων.

Οι καταγγελίες προς το «1142» φτάνουν τις 2.500, αλλά κανείς δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα με επάρκεια. Η προεκλογική περίοδος και η χαλάρωση των μέτρων τήρησης του αντικαπνιστικού νόμου έδωσαν τη «χαριστική βολή» στα φιλόδοξα μέτρα.

Η υπουργός Υγείας, Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, έχει αναθέσει σε υπηρεσιακούς παράγοντες την αξιολόγηση των μέτρων. Η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας δεν βλέπει αρνητικά την προσπάθεια, αφήνοντας ανοικτό ακόμη και το ενδεχόμενο πλήρους απαγόρευσης του καπνίσματος σε όλους τους δημόσιους χώρους.

Θεωρεί, όμως, ότι τα μέτρα της προηγούμενης κυβέρνησης δεν μπορούν να εφαρμοστούν. Είναι «άδειο πουκάμισο», όπως χαρακτηριστικά σημειώνει η κ. Ξενογιαννακοπούλου.

Τη χαλάρωση των αντικαπνιστικών μέτρων παραδέχεται και ο πρόεδρος της Εθνικής Συντονιστικής Επιτροπής για το Κάπνισμα, καθηγητής Παναγιώτης Μπεχράκης. Μιλώντας στο «Εθνος», ο καθηγητής τόνισε ότι θα ενημερώσει τη νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας και εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι θα συμπαρασταθεί στην προσπάθεια:

«Η επιτροπή θα συναντηθεί με την υπουργό, ενώ τον επόμενο μήνα θα πραγματοποιηθεί και το συνέδριο του Ευρωπαϊκού Δικτύου για την Πρόληψη του Καπνίσματος και θα υπάρξει επαρκής πληροφόρηση».

Ευαισθητοποίηση

Την ώρα που τα αντικαπνιστικά μέτρα καρκινοβατούν, μεγάλος αριθμός καπνιστών ευαισθητοποιούνται σχετικά με την ανάγκη να διακόψουν την επικίνδυνη συνήθεια.

Οι ειδικοί έχουν καταγράψει αύξηση κατά 25% στη ζήτηση υπηρεσιών των ιατρείων διακοπής καπνίσματος, τα οποία λειτουργούν σε δημόσια νοσοκομεία.

Τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας δείχνουν, επίσης, ότι ένας στους δέκα καπνιστές επέδειξε ενδιαφέρον να διακόψει τη συνήθεια, μετά την εφαρμογή των μέτρων. Το εύρημα αυτό ενισχύει την εκτίμηση ότι η εκστρατεία μπορεί να έχει αποτέλεσμα.

Η κοινή γνώμη είναι έτοιμη να δεχτεί τα μέτρα, όπως δείχνει μελέτη του καθηγητή, Ιωάννη Τούντα, σε περισσότερους από 4.000 καπνιστές και μη. Το 95% των μη καπνιστών θεωρούν ότι τα μέτρα στα εστιατόρια και τα κέντρα διασκέδασης είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Ακόμη και οι καπνιστές του δείγματος τα θεωρούν θετικά, σε ποσοστό 62%.

ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΕΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟ ΤΟΜΕΑ

Σε χώρους αναψυχής γίνονται οι τρεις στις πέντε παραβάσεις

Τρεις στις πέντε παραβάσεις του αντικαπνιστικού νόμου γίνονται σε εστιατόρια, καφετέριες και κέντρα διασκέδασης.

Δεύτερος στη λίστα των παραβατών είναι ο δημόσιος τομέας, καθώς οι καταγγελίες για κάπνισμα σε υπηρεσίες, εφορίες, ακόμη και σε νοσοκομεία πέφτουν «βροχή». Τα συμπεράσματα προκύπτουν από τα στατιστικά στοιχεία από τη λειτουργία της Γραμμής Ενημέρωσης και Υποστήριξης για το Κάπνισμα (1142) του υπουργείου Υγείας.

Από την πρώτη μέρα εφαρμογής των μέτρων (1η Ιουλίου) έως τις 21 Οκτωβρίου το 1142 δέχτηκε 119.126 κλήσεις. Η συντριπτική πλειοψηφία αφορούσε παροχή πληροφοριών και βοήθειας, καθώς οι καταγγελίες ήταν μόνο 2.479.

Από αυτές, το 59% αφορούν μη εφαρμογή του νόμου σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, 16% εργασιακούς χώρους δημόσιου τομέα, 13% ταξί και σταθμούς και μόλις το 12% εργασιακούς χώρους του ιδιωτικού τομέα. Οι περισσότερες καταγγελίες αφορούσαν την Αττική (1.341), την κεντρική Μακεδονία (357), την Κρήτη (119) και την Πελοπόννησο (117).

ΤΕΡΑΣΤΙΕΣ ΟΙ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΚΑΠΝΟΥ ΣΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗΣ

Ενα 4ωρο σε κλαμπ ίσον συμβίωση με καπνιστή για 1 μήνα!

Σε τεράστιες ποσότητες καπνού εκτίθενται πελάτες και εργαζόμενοι σε κέντρα διασκέδασης. Η τετράωρη έκθεση στο περιβάλλον ενός «κλαμπ» ισοδυναμεί με συμβίωση με καπνιστή για έναν μήνα. Η μέση έκθεση των εργαζομένων σε μπαρ είναι τριπλάσια ή πολλαπλάσια της έκθεσης λόγω της συμβίωσης με καπνιστή.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η έκθεση στο «παθητικό κάπνισμα» εξακολουθεί να είναι μια σημαντική αιτία αύξησης της νοσηρότητας και της θνησιμότητας. Στον καπνό του τσιγάρου έχουν ανιχνευθεί, ως αέρια ή μικροσκοπικά σωματίδια, 4.000 διαφορετικές ουσίες, μεταξύ των οποίων 250 γνωστές καρκινογόνοι ουσίες.

Το κάπνισμα προκαλεί τουλάχιστον 25 απειλητικές για τη ζωή ασθένειες ή ομάδες ασθενειών και αποτελεί μείζονα παράγοντα κινδύνου σε οκτώ από τις 16 κύριες αιτίες θανάτου σε ανθρώπους άνω των 65 ετών. Σε έναν 25χρονο, η κατανάλωση ενός πακέτου τσιγάρων την ημέρα μειώνει τον προσδόκιμο χρόνο ζωής κατά 4,6 έτη, ενώ σε έναν καπνιστή δύο πακέτων η μείωση είναι 8,3 έτη.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΟΣ

Πηγή: Έθνος, 24-10-2009,
http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11424&subid=2&pubid=7438848

Τρίτη 20 Οκτωβρίου 2009

Fast food nation


Απόσπασμα από το βιβλίο

Οι κτηνοτρόφοι και οι καουμπόις αποτελούσαν πάντα τα βασικά σύμβολα της αμρεικανικής Δύσης...Σήμερα, κινδυνεύουν πιο πολύ να χρεοκοπήσουν οι κτηνοτρόφοι που εργάζονται σκληρά, εκείνοι τους οποίους εξιδανικεύουν οι μύθοι των καουμπόις. Χωρίς να απολαμβάνουν ούτε ένα μικρό μέρος της προσοχής που δίνεται στη διάστικτη κουκουβάγια, οι ανεξάρτητοι κτηνοτρόφοι των Ηνωμένων Πολιτειών έχουν γίενι πραγματικά ένα είδος υπό εξαφάνιση. Στις μέρες μας, οι κτηνοτρόφοι αντιμετωπίζουν μια σειρά από οικονομικά προβλήματα: αυξήσεις στις τιμές της γης, στασιμότητα στις τιμές του κρέατος, υπερπροσφορά γελαδιών, αυξημένες εισαγωγές ζωντανών ζώων από τον Καναδά και το Μεξικό, πιέσεις από εταιρείες οικιστικής ανάπτυξης, φόρους κληρονομιάς, φόβους του κοινού για κινδύνους από το μοσχαρίσιο κρέας. Πέρα απ'όλα αυτά, η ανάπτυξη των αλυσίδων φαστ φουντ ωθεί τη βιομηχανί παραγωγής κρέατος προς την ενοποίηση. Η Μακντόναλντ'ς είναι ο μεγαλύτερος αγοραστής βοδινού στη χώρα. Το 1968, η Μακντόναλντ'ς αγόραζε βοδινό κυμά από 175 τοπικούς προμηθευτές. Μερικά χρόνια αργότερα, θέλοντας να πετύχει μεγαλύτερη ομοιομορφία στα προιόντα της, η εταιρεία μείωσε τον αριθμό προμηθευτών κρέατος σε πέντε. Τα τελευταία είκοσι χρόνια, η βιομηχανία κρέατος, όπως και η βιομηχανία της τηγανιτής πατάτας, μεταμορφώθηκε από συγχωνεύσεις και εξαγορές. Σήμερα, πολλοί κτηνοτρόφοι υποστηρίζουν ότι μερικές μεγάλες εταιρείες ασκούν ασφυκτική πίεση στην αγορά, καταφεύγοντας σε αθέμιτες μεθόδους για να ρίξουν την τιμή των βοοειδών. Ο θυμός κατά των μεγάλων εταιρειών παραγωγής κρέατος μεγαλώνει, και υπάρχει κίνδυνος να ξεσπάσει ένας νέος πόλεμος των κτηνοτρόφων που θ ακαθορίσει την κοινωνική και οικονομική δομή της αγροτικής Δύσης.




Μέσα από την επαναστατική έρευνα και τα μάτια του Eric Schlosser ζούμε στο παρασκήνιο των εστιατορίων με τους εξαντλημένους και χαμηλά αμειβόμενους έφηβους εργαζόμενους· στις εργοστασιακές φάρμες όπου καλλιεργούνται οι πατάτες με τον ίδιο σχεδόν τρόπο που τρέφονται τα μοσχαράκια, αλλά και στα σφαγεία που διευθύνονται από εταιρείες συσκευασίας κολοσσούς.
Η βιομηχανία fast food που "τρέφει και τρέφεται από τη νέα γενιά" έχει εισχωρήσει στη ζωή μας με τον πιο ύπουλο τρόπο μέσα από προκλητικές γεύσεις, με καταστροφικές συνέπειες για την υγεία μας, οδηγώντας στην εξαθλίωση μία ολόκληρη γενιά...
H oμότιτλη ταινία κυκλοφορεί στους κινηματογράφους από τη Rosebud.

Σάββατο 17 Οκτωβρίου 2009

Δώστε τα δάση πίσω στον τοπικό πληθυσμό για να τα σώσετε

Δώστε τα δάση πίσω στους ανθρώπους που ζουν σε αυτά - και τα δέντρα θα ρουφήξουν το διοξείδιο του άνθρακα για εσάς. Πάνω απ' όλα κρατήστε τα δάση μακρυά από τα χέρια των κυβερνήσεων. Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας μελέτης που ασχολήθηκε με την μοίρα 80 δασών σε όλων τον κόσμο για μια περίοδο 15 ετών.

Τα περισσότερα τροπικά δάση - από τα λοφώδη δάση των Ιμαλαΐων έως τη ζούγκλα της Μαδαγασκάρης - ελέγχονται από τοπικές και εθνικές κυβερνήσεις. Οι κοινότητες των δασών κατέχουν και διαχειρίζονται λίγο πάνω από το ένα δέκατο. Έχουν μία φήμη για να αχρηστεύουν τα δέντρα - να τα κόβουν για ξυλεία ή να τα καίνε για να εξοικονομούν καλλιεργήσιμη γη. Στην πραγματικότητα το αντίθετο είναι η αλήθεια, σύμφωνα με τον Ashwini Chhatre του University of Illinois στην Urbana-Champaign.

Στην πρώτη μελέτη αυτού του είδους Chhatre και ο Arun Agrawal του University of Michigan στο Ann Arbor, συνέκριναν την κυριότητα δασών με δεδομένα από την καθήλωση του άνθρακα, το οποίο υπολογίζεται με βάση το μέγεθος και τον αριθμό των δέντρων. Εκτάριο το εκτάριο, βρήκαν ότι τα τροπικά δάση κάτω από τοπικό έλεγχο δέσμευαν περισσότερο άνθρακα απ' ότι δάση που ελέγχονταν από κυβερνήσεις. Υπάρχουν εξαιρέσεις, λέει ο Chhatre, "αλλά τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι μπορεί να αυξηθεί η δέσμευση του άνθρακα απλώς μεταφέροντας την ιδιοκτησία των δασών από τις κυβερνήσεις στις κοινότητες".


Ένας λόγος μπορεί να είναι το ότι οι ντόπιοι προστατεύουν καλύτερα τα δάση όταν τα κατέχουν, επειδή έχουν μακροπρόθεσμο ενδιαφέρον για την επιβίωση του δάσους. Από την άλλη οι κυβερνήσεις, όποιες και αν είναι οι προθέσεις τους, συχνά αδειοδοτούν καταστρεπτική υλοτόμηση ή ευθύνονται για την λεγόμενη "ελευθερία για όλους" όπου ο καθένας ότι μπορεί να πάρει ότι μπορεί επειδή κανείς δεν πιστεύει ότι το δάσος θα αντέξει.

Οι συγγραφείς επίσης προτείνουν ότι οι ντόπιοι καλύτερη δουλειά στην διαχείριση βοσκοτόπων, παράκτιους ψαρότοπους και αποθέματα νερού. Αμφισβητούν ότι τα ευρήματά τους αντιτίθενται στην μακροπρόθεσμη περιβαλλοντική ιδέα, που καλείται "η τραγωδία των λαών", η οποία λέει ότι τα φυσικά αποθέματα που αφήνονται σε τοπικό έλεγχο αχρηστεύονται Στην πραγματικότητα, λέει ο Agrawal, "οι κοινότητες είναι απολύτως ικανές να διαχειρίζονται τα αποθέματα αειφορικά".

Η έρευνα αμφισβητεί τα σχέδια των Ηνωμένων Εθνών να χρηματοδοτούν κυβερνήσεις για την προστασία των δασών. Η συνάντηση για την Κλιματική Αλλαγή στην Κοπεγχάγη τον Δεκέμβριο είναι πιθανό να συμφωνήσει σε ένα σχέδιο που λέγεται Μειωμένες εκπομπές από αποψίλωση και υποβάθμιση δασών (Reduced Emissions from Deforestation and Forest Degradation, REDD). "Υπάρχει έντονος φόβος ότι το REDD θα οδηγήσει σε μη κατοχή δασών από ντόπιες κοινότητες" λέει ο Chhatre.

Ο Simon Counsell του Rainforest Foundation UK λέει ότι δεν εκπλήσσεται από τα ευρήματα "Στη Βραζιλία αλλά και αλλού, ξέρουμε ότι τα πιο ανθεκτικά δάση είναι σε ντόπιες ρεζέρβες, όπως το Kayapo στον ανατολικό Αμαζόνιο - η μεγαλύτερη προστατευμένη περιοχή στον κόσμο".

Από NewScientist

Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2009

Τα ελικοπτεράκια διψούν στην Μεσόγειο


Το ένα πέμπτο από τα ελικοπτεράκια (Ανισόπτερα και Ζυγόπτερα) απειλούνται με εξαφάνιση σε τοπικό επίπεδο, λόγω της αυξημένης έλλειψης γλυκών νερών σύμφωνα με την Κόκκινη Λίστα των απειλούμενων ειδών της IUCN.

Η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του ενδιαιτήματος, λόγω του τρόπου που διαχειρίζεται η γη, επίσης επηρεάζουν τα έντομα.

Η εκτίμηση 163 ειδών από ελικοπτεράκια έδειξε ότι τα 5 είναι Κρίσιμα Κινδυνεύοντα, 13 Κινδυνεύοντα, άλλα 13 Τρωτά, 27 είναι Σχεδόν Απειλούμενα, 96 Ελάχιστης Ανησυχίας ενώ για 6 υπάρχει έλλειψη δεδομένων, που σημαίνει ότι δεν υπάρχει η απαραίτητη πληροφορία για να κατατάξουμε, αλλά μπορεί να βρίσκονται σε κίνδυνο.

"Είναι πιθανόν η κατάσταση να χειροτερέψει γι αυτά τα μοναδικά είδη καθώς η κλιματική αλλαγή και οι αυξημένες απαιτήσεις για νερό θα προκαλούν βαριές απώλειες", λέει ο
Jean Pierre Boudot του ειδικού γκρουπ της IUCN για τα ελικοπτεράκια και συγγραφέας της έκθεσης. "Ελαττωμένα επίπεδα ατμοσφαιρικής κατακρήμνισης και παρατεταμένη ανομβρία θα οδηγήσουν σε υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων όπου ζει το μεγαλύτερο μέρος αυτών των εντόμων".

Τέσσερα είδη θεωρούνται ήδη εξαφανισμένα στην Μεσόγειο, συμπεριλαμβάνοντας τα
Little Whisp (Agriocnemis exilis), Common Pond Damsel (Ceriagrion glabrum), Phantom Flutterer (Rhyothemis semihyalina) και Darting Cruiser (Phyllomacromia africana).

Τα ελικοπτεράκια γενικά θεωρούνται καλοί δείκτες της ποιότητας του νερού. Κύριες απειλές για το 67% των ειδών αυτών είναι η υποβάθμιση του ενδιαιτήματος και η ρύπανση. Το Spotted Darter (Sympetrum depressiusculum), που ήταν συχνό στην Μεσόγειο τώρα κατατάσσεται ως Τρωτό και μειώνεται λόγω της εντατικοποίησης των αγροτικών μεθόδων στις καλλιέργειες ρυζιού

14% των ειδών μπορούν να βρεθούν μόνο σε οικοσυστήματα γλυκού νερού της Μεσογείου, που είναι μερικά από τα πιο πλούσια και απειλούμενα ενδιαιτήματα, μεταξύ των οποίων 9 κατατάσσονται ως Κινδυνεύοντα ή Τρωτά. Σύμφωνα με την έκθεση, ο μεγαλύτερος αριθμός ενδημικών ελικοπτέρων βρίσκονται στα νότια και δυτικά της Μεσογείου, με περιοχές στο
Maghreb και τον Λίβανο τοπικά hotspot ενδημισμού.

Το μεγαλύτερο μέρος των απειλούμενων ειδών συγκεντρώνονται στον Λίβανο, την ανατολική Τουρκία και Βαλκάνια, βορειοανατολική Αλγερία και βόρεια Τυνησία. Το Glittering Demoiselle (Calopteryx exul) για παράδειγμα, κατατάσσεται ως Κινδυνεύων και μειώνεται. Κατοικεί τα υδάτινα ενδιαιτήματα του Maghreb, του οποίου τα υδάτινα ενδιαιτήματα είναι κάτω από ισχυρή πίεση λόγω της ¨τιθάσευσης" των νερών για ανθρώπινη χρήση, της ρύπανσης των νερών, της άρδευσης και την ανομβρίας.


Μακρυπρόθεσμες συντονισμένες δράσεις απαιτούνται σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο και τα αποτελέσματα αυτής της έκθεσης υπογραμμίζουν την ευθύνη των μεσογειακών χωρών για την προστασία των πληθυσμών. Παρόλο που για κάποια είδη λαμβάνονται διαχειριστικά μέτρα προστασίας χάρη σε διεθνείς νόμους, άλλα δεν προστατεύονται καθόλου παρά την αυξημένη πιθανότητα εξαφάνισής τους.

"Η επιλογή και προστασία τόπων-κλειδιά είναι απαραίτητη για να εξασφαλίσουμε την επιβίωση αυτών των ειδών" λέει η Annabelle Cuttelod, συγγραφέας της έκθεσης. "Οι οικολογικές τους απαιτήσεις πρέπει να ληφθούν υπόψη κατά τον σχεδιασμό και την διαχείριση της χρήσης του νερού, ειδικά για αγροτικούς σκοπούς ή αναπτυξιακά έργα"

Από IUCN

Πέμπτη 8 Οκτωβρίου 2009

Μια διαφορετική θεωρία για την εξέλιξη του ανθρώπου

Η εξέλιξη του ανθρώπου είναι ένα θέμα που πάντα συναρπάζει πολύ κόσμο και έχει απασχολήσει κατά κόρον την επιστημονική κοινότητα. Οι γνώσεις μας πάνω στο θέμα δεν είναι πολλές και τα παζλ φτιάχνεται σιγά σιγά με ένα κομμάτι κάθε φορά. Το τελευταίο σπουδαίο κομμάτι εξηγήθηκε πριν λίγο καιρό με την περιγραφή του απολιθωμένου σκελετού του αρδιπίθηκου (Ardipithecus ramidus) που φιλοξενήθηκε στο περιοδικό Science. Λόγω αυτής της έλλειψης σιγουριάς για την εξελικτική πορεία των προγόνων μας έχει δοθεί το κατάλληλο έδαφος για την ανάπτυξη πολλών θεωριών γύρω από αυτήν. Άλλες κινούνται στα πλαίσια της επιστημονικής φαντασίας και γελοιότητας ενώ άλλες υποστηρίζονται από πλήθος στοιχείων και είναι αυτές που παραμένουν στο προσκήνιο.



Μία θεωρία που βρίσκεται κάπου στη μέση αυτών των δύο άκρων είναι η θεωρία που πρεσβεύει ότι οι πρόγονοί μας πέρασαν μία υδρόβια φάση (Aquatic Ape Hypothesis, AAH) κατά την οποία ανέπτυξαν κάποια από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους, που τους κάνουν να ξεχωρίζουν από τους κοντινότερους συγγενείς τους (χιμπαντζήδες, μπονόμπο, γορίλες, ουρακοτάνγκους και γίββονες). Την περίοδο αυτή (που δεν είναι σαφώς οριοθετημένη χρονικά) οι πρόγονοί μας δραστηριοποιούνταν και τρέφονταν σε γλυκά, αλμυρά ή υφάλμυρα νερά. Η υδροβίωση έχει υποστηρίξει αρκετά από τα "μοναδικά" ανατομικά στοιχεία μας, όπως η δίποδη βάδιση, η έλλειψη πυκνού τριχώματος, η ανάγκη του εγκεφάλου για στοιχεία που βρίθουν στην θάλασσα (όπως το ιώδιο). Όλα αυτά ακούγονται αρκετά ενδιαφέροντα και η εξήγησή τους είναι λογική, αλλά υπάρχει πλήρης απουσία απολιθωμάτων που να υποστηρίζουν μία τέτοια θεωρία.

Όπως είναι φυσικό βέβαια, όσο ελκυστική και αν φαίνεται μία τέτοια εξήγηση, έχει κριτικαριστεί έντονα, και ουσιαστικά έχει απορριφθεί από τους παλαιοντολόγους αν και συμφωνούν ότι κάποια από οι πρόγονοί μας μπορεί να περνούσαν κάποιο χρόνο κολυμπώντας και τρέφοντας σε ποτάμια και λίμνες όπως και οι σύγχρονοι άνθρωποι.

Αν και ακόμα οι γνώσεις και τα στοιχεία γύρω από την εξέλιξη του ανθρώπου δεν είναι τόσα όσα θα ήθελαν οι επιστήμονες, έχει γίνει μεγάλη πρόοδος με το πέρας του χρόνου και σκιαγραφείται σιγά σιγά μία πιο πλήρης εικόνα. Φυσικά, πάντα θα υπάρχουν αντιρρήσεις και διαφορετικές υποθέσεις, καθώς η εξέλιξη μας είναι κάτι που δεν μπορούμε να το δούμε να συμβαίνει αλλά βγαίνει ως συμπέρασμα με βάση παρατηρήσεις απολιθωμάτων και όχι μόνο.

Για μια πιο πλήρη εικόνα γύρω από την Aquatic Ape hypothesis δείτε τα παρακάτω
Aquatic Ape Theory


Ντέσμοντ Μόρρις, 2007, Ο γυμνός πίθηκος: Μελέτη για το ζώο-άνθρωπος, εκδόσεις Κέδρος

Ντέσμοντ Μόρρις, 2006, Η γυναίκα γυμνή, εκδόσεις Διόπτρα

Τετάρτη 7 Οκτωβρίου 2009

Πανευρωπαϊκή Γιορτή των Πουλιών 2009

Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία σας προσκαλεί στη μεγαλύτερη εκδήλωση παρατήρησης πουλιών της Ευρώπης!


Όσοι και όσες θα ήθελαν να γνωρίσουν από κοντά το μαγικό κόσμο και το θαύμα της μετανάστευσης των άγριων πουλιών έχουν την ευκαιρία να γιορτάσουν μαζί με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία την «Πανευρωπαϊκή Γιορτή των Πουλιών» το Σαββατοκύριακο 10 & 11 Οκτωβρίου σε διάφορες περιοχές σε όλη την Ελλάδα.

Εξορμήσεις για παρατήρηση πουλιών, περιβαλλοντικά παιχνίδια και άλλες δραστηριότητες θα προσφέρουν σε μικρούς και μεγάλους την ευκαιρία να περάσουν μια συναρπαστική ημέρα στη φύση και, παράλληλα, να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους για τη φύση και τα πουλιά του τόπου μας.

Η Πανευρωπαϊκή Γιορτή των Πουλιών είναι ετήσιο γεγονός που λαμβάνει χώρα σε 30 περίπου ευρωπαϊκές χώρες και συντονίζεται από την παγκόσμια ομοσπονδία BirdLife International. Τις εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν στη χώρα μας τις διοργανώνει και συντονίζει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία με τη συνεργασία Δήμων, τοπικών φορέων και οργανώσεων. Η συμμετοχή είναι ελεύθερη και το πρόγραμμα των εκδηλώσεων έχει ως εξής:


Αττική: Πάρκο Περιβαλλοντικής Ευαισθητοποίησης «Αντώνης Τρίτσης», Ίλιον Ημέρα: Κυριακή 11/10
Ώρα: 11:00 -14:00

Αττική: Υγρότοπος Βραυρώνας (αφήνετε τα οχήματά σας στο χώρο στάθμευσης του Αρχαιολογικού Μουσείου και ακολουθείτε το δρόμο προς τη θάλασσα) Ημέρα: Κυριακή 11/10
Ώρα: 11:00 -14:00

Μακεδονία: Λιμνοθάλασσα Επανoμής (μετά το κάμπινγκ Ε.Ο.Τ.) Ημέρα: Σάββατο 10/10
Ώρες: 10:00 – 13:30

Μακεδονία: Λίμνη Βόλβη (Παραλίμνιο Πάρκο Μεγάλης Βόλβης) Ημέρα: Κυριακή 11/10
Ώρες: 10:00 – 13:30

Μακεδονία: Λιμνοθάλασσα Νέας Αγαθούπολης Πιερίας (Παρατηρητήριο) Ημέρα: Κυριακή 11/10
Ώρες: 10:00 – 13:30

Μακεδονία: Υγρότοπος Άγρα – Βρυτών – Νησίου Πέλλας (Κέντρο Ενημέρωσης) Ημέρα: Κυριακή 11/10
Ώρες: 10:00 – 13:30

Μακεδονία: Υγρότοπος Κερκίνης Ανατολικό ανάχωμα μεταξύ Μεγαλοχωρίου-Λιμνοχωρίου Ημέρα: Κυριακή 11/10
Ώρα: 10:00 – 14:00

Κοτύχι - Στροφυλιά: Λιμνοθάλασσα Πρόκοπος Ημέρα: Κυριακή 11/10
Ώρα: 10:00 – 13:00

Κοτύχι - Στροφυλιά: Λιμνοθάλασσα Κοτύχι Ημέρα: Κυριακή 11/10
Ώρα: 10:00 – 13:00

Δέλτα Έβρου: Κέντρο Πληροφόρησης Λουτρά Τραϊνούπολης Ημέρα: Παρασκευή 09/10
Ώρα: 09:00 – 13:00

Δαδιά Σουφλίου: Οικοτουριστικό Κέντρο Βιοτόπου Δαδιάς Ημέρα: Σάββατο 10/10
Ώρα: 09:00 – 19:00

Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία

Πέμπτη 1 Οκτωβρίου 2009

Υπερπληθυσμός ή υπερκατανάλωση

Υπάρχει ένας διαχεόμενος μύθος ότι οι προσπάθειες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και άλλων περιβαλλοντικών κινδύνων δεν θα έχουν κανένα αποτέλεσμα εκτός και αν «κάνουμε κάτι» για την αύξηση του πληθυσμού. Ακόμα και έμπειροι αναλυτές μιλούν για την απειλή της εκθετικής αύξησης του πληθυσμού. Αλλά δεν υπάρχει καμία εκθετική αύξηση. Στον περισσότερο κόσμο οι ρυθμοί γονιμότητας πέφτουν γρήγορα, και οι χώρες στις οποίες ο πληθυσμός συνεχίζει να αυξάνεται είναι αυτές που συνεισφέρουν το λιγότερο στην δύσκολη περιβαλλοντική μας κατάσταση.

Πίσω, στα τέλη του ’60, όταν ο Paul Ehrlich έγραφε το βιβλίο του «The population bomb» (Η πληθυσμιακή βόμβα) η γρήγορη πληθυσμιακή αύξηση ήταν η νούμερο 1 απειλή για το μέλλον του πλανήτη. Πολλοί πίστεψαν ότι ο αυστηρός έλεγχος των γεννήσεων θα μπορούσε να αποτρέψει την μέρα της κρίσης. Αλλά μετά από σκάνδαλα γύρω από τα Δρακόντεια μέτρα για ένα μόνο παιδί στην Ινδία και την Κίνα τέτοιες απόψεις έπεσαν σε ανυποληψία. Ακόμα, η πρόβλεψη του Ehrlich για εκατοντάδες εκατομμύρια θανάτους από λιμό γύρω στη δεκαετία του 80 ευτυχώς απέτυχε να γίνει πραγματικότητα



Τώρα, το δημογραφικό τέρας έχει ξανάρθει στο προσκήνιο. Ακόμα, τα επιχειρήματα δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Η πληθυσμιακή «βόμβα» αφοπλίζεται γρήγορα. Οι γυναίκες στον φτωχό κόσμο έχουν δραματικά λιγότερα παιδιά απ’ότι είχαν οι μητέρες τους – κυρίως λόγω επιλογής και όχι εξαναγκασμού. Πριν μισό αιώνα ο παγκόσμιος μέσος όρος των παιδιών μιας γυναίκας ήταν μεταξύ 5 και 6 παιδιά. Τώρα μία γυναίκα έχει 2.6. Παρατηρώντας αυτήν την μείωση είναι δύσκολο να δούμε τι μπορεί να καταφέρει αν κάνουμε κάτι παραπάνω για τον παγκόσμιο πληθυσμό.

Η μισός κόσμος τώρα έχει ένα ρυθμό γονιμότητας κάτω από το επίπεδο αντικατάστασης, που είναι υπολογίζοντας και τα κορίτσια που δεν φτάνουν την ενηλικίωση περίπου 2,3. Αυτό περιλαμβάνει την Ευρώπη, την ανατολική Ασία την Βόρεια Αμερική και την Καραϊβική Το αντίθετο συμβαίνει σε λίγες Μουσουλμανικές χώρες – εκτός του Ιράν με ρυθμό γονιμότητας 1,7 – και σε πολλά μέρη της Αφρικής. Αλλά είτε είναι πλούσια μια χώρα είτε φτωχή, σοσιαλιστική ή καπιταλιστική, Μουσουλμανική ή Καθολική, κοσμική ή ευλαβική, με σκληρό κυβερνητικό έλεγχο των γεννήσεων ή κανένα έλεγχο, οι περισσότερες χώρες λένε την ίδια ιστορία.


Αυτό δεν έχει ακόμα σταματήσει την πληθυσμιακή αύξηση. Βρίσκεται σε 6,8 δισεκατομμύρια και αυξάνεται κατά 75 εκατομμύρια κάθε χρόνο. Αυτό συμβαίνει κυρίως λόγω του τεράστιου αριθμού νεαρών γυναικών που γεννήθηκαν κατά την παγκόσμια «έκρηξη» των γεννήσεων του 20ου αιώνα, οι οποίες είναι ακόμα γόνιμες: μπορεί τυπικά να έχουν 2 παιδιά η καθεμία, αλλά αυτό είναι από μόνο του πολλά μωρά. Σύντομα πάντως, αν οι ρυθμοί γονιμότητας συνεχίσουν να μειώνονται κάθε γενιά γυναικών θα είναι μικρότερη από την προηγούμενη.

Φυσικά, οι ρυθμοί γονιμότητας μπορεί να μη συνεχίσουν να μειώνονται, αλλά μέχρι σήμερα τα στοιχεία από χώρες που έχουν ρίξει τους ρυθμούς τους στα επίπεδα αντικατάστασης δείχνουν ότι δεν μένουν σε αυτά αλλά συνεχίζουν να μειώνονται. Η αιτία αυτού του γεγονότος μπορεί να έχει να κάνει με την αλλαγή της θέσης που έχει η γυναίκα στην κοινωνία. Όταν οι άντρες παίρνουν έναν μεγαλύτερο ρόλο στην ανάθρεψη των παιδιών και η πολιτεία μεσολαβεί στο να βοηθήσει τις εργαζόμενες μητέρες, οι ρυθμοί γονιμότητας μένουν κοντά σε αυτούς της αντικατάστασης. Όταν δεν συμβαίνουν τα παραπάνω, τότε υπερβολικά μικροί ρυθμοί γονιμότητας ακολουθούν.

Ακόμα και αν η πληθυσμός της γης σταθεροποιηθεί σύντομα και αρχίζει να μειώνεται αυτό δεν θα λύσει τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Το βασικό ζήτημα δεν είναι ο υπερπληθυσμός αλλά ο υπερκαταναλωτισμός – κυρίως στις πλούσιες χώρες που έχουν από καιρό σταματήσει να προσθέτουν ουσιαστικά νούμερα στους πληθυσμούς τους.

Πάρτε μία μέτρηση: τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Ο Stephen Pacala, διευθυντής στο Princeton Environmental Institute υπολόγισε ότι μισό δισεκατομμύριο των πλουσίων του κόσμου, περίπου δηλαδή 7% του πληθυσμού της γης, είναι υπεύθυνοι για το 50% των παγκόσμιων εκπομπών. Από την άλλη, το 50% των φτωχών της γης είναι υπεύθυνοι για το 7% των εκπομπών. Ένας Αμερικανός ή Ευρωπαίος είναι συχνά υπεύθυνος για περισσότερες εκπομπές απ’ότι ένα χωριό Αφρικανών.

Κάθε φορά αυτοί από μας στον πλούσιο κόσμο που μιλάμε για πάρα πολλά μωρά στην Αφρική ή στην Ινδία, αρνούμαστε την δική μας ενοχή. Είναι τα παγκόσμια πρότυπα κατανάλωσης που πρέπει να διορθώσουμε και όχι τις αναπαραγωγικές συνήθειες.

Από NewScientist
Μπορείτε να δείτε ολόκληρο αφιέρωμα του NewScientist στο θέμα εδώ


Το άρθρο αυτό έρχεται για να μας "βάλει λίγο στη θέση μας", καθώς έχει αρκετή δόση αλήθειας και ευθυνών. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι το πρόβλημα του υπερπληθυσμού δεν είναι έντονο και υπαρκτό, και ότι το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για αυτό έχουν οι "αναπτυσσόμενες" χώρες. Για παράδειγμα το ότι η Κίνα του 1,5 δισεκατομμυρίου έχει γίνει ένας πολύ μεγάλος ρυπαντής δεν μπορεί κανείς να το προσπεράσει. Αλλά επίσης κανείς δεν μπορεί να πει στην Κίνα να μην αναπτυχθεί, δεν έχει το ηθικό δικαίωμα όταν ο ίδιος αναπτύχθηκε με άλλους όρους από αυτούς που ζητάει από την Κίνα. Ο καθένας πρέπει να αναλογιστεί τις ευθύνες του, και αυτές σίγουρα είναι πολλές...

Απαξίωση των Φορέων Διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών της Ελλάδας


ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ



ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Τετάρτη, 30/09/2009

«Απαξίωση των Φορέων Διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών της Ελλάδας»

Σε μια εποχή που η προστασία του περιβάλλοντος κατέχει πρωτεύοντα ρόλο στην πολιτική ατζέντα της χώρας μας, οι προστατευόμενες περιοχές της χώρας μας και οι Φορείς Διαχείρισης τους, δυστυχώς, εγκαταλείπονται στην τύχη τους.

Ο Πανελλαδικός Σύλλογος Εργαζομένων στους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών καταγγέλλει τον εμπαιγμό και την αδιαφορία της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΧΩΔΕ να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη συνέχιση της λειτουργίας των Φορέων Διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών της χώρας μας.

Από τον Απρίλιο του 2009 ως ακόμη και σήμερα, ο αρμόδιος υφυπουργός ΠΕΧΩΔΕ διαβεβαίωνε τους εργαζόμενους στους Φορείς Διαχείρισης ότι θα εξασφαλίσει την παράταση των εποχικών συμβάσεων εργασίας τους, που λήγουν στις 31/12/09.

«Παρά το θεωρητικά ειλικρινές και ιδιαίτερο ενδιαφέρον του υφυπουργού να μη χαθεί η τεχνογνωσία που έχει αποκτηθεί από τους εργαζόμενους στη διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών, από 01/01/2010 οι Φορείς Διαχείρισης θα παραμείνουν χωρίς προσωπικό και αυτό πρακτικά θα έχει ως αποτέλεσμα να μπει λουκέτο στους φορείς» επισημαίνει ο πρόεδρος του Πανελλαδικού Συλλόγου Εργαζομένων στους Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών «Ελληνική Φύση», Βασίλης Κουρούτος.

Πλέον, οι προστατευόμενες περιοχές και το έμπειρο προσωπικό τους που εργάζονται, κάτω από αντίξοες συνθήκες, με μεράκι και πάθος για να προστατέψουν τη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά της χώρας μας, περιμένουν να ανατείλουν καλύτερες ημέρες μετά τις εκλογές.

«Ας ελπίσουμε ότι οι θετικές εξαγγελίες όλων των πολιτικών κομμάτων για την προστασία του περιβάλλοντος δε θα μείνουν απλώς προεκλογικές υποσχέσεις», υπογραμμίζει ο κ. Βασίλης Κουρούτος.


Τηλέφωνα επικοινωνίας: Κουρούτος Βασίλης 6945373088,
Παπαδράγκα Λία 6974896714

Κυριακή 27 Σεπτεμβρίου 2009

"Χαμένος κρίκος" στην εξέλιξη των πτηνών

Έχουμε καιρό να δημοσιεύσουμε, λόγω φόρτου εργασίας. Για να επανέλθουμε σε "κανονικούς ρυθμούς" ας κάνουμε μία αναδημοσιέυση πρώτα, για ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα...την εξέλιξη των πτηνών. Γίνεται πολύς λόγος γύρω από το θέμα, αν και από πολλούς θεωρείται και μάλλον είναι τελειωμένο, και κάθε καινούργιο δεδομένο που έρχεται στην επιφάνεια είναι αρκετά ενδιαφέρον.



Φτερωτός δεινόσαυρος είναι ο «χαμένος κρίκος» στην εξέλιξη των πτηνών

Το απολίθωμα ενός δεινοσαύρου που έφερε πούπουλα στα άνω και κάτω άκρα ίσως είναι ο «χαμένος κρίκος» που επιβεβαιώνει ότι τα πτηνά κατάγονται από τα ερπετά, ανακοίνωσαν Κινέζοι παλαιοντολόγοι.

Το παράξενο πλάσμα, με την ονομασία Anchiornis huxlei, θεωρούνταν μέχρι σήμερα πρωτόγονο πτηνό. Βασισμένοι σε λίγα απολιθωμένα οστά, οι επιστήμονες νόμιζαν ότι έζησε παράλληλα με τον Archaeoptetyx, το πρώτο επιβεβαιωμένο πτηνό, το οποίο εξαφανίστηκε πριν από περίπου 150 εκατομμύρια χρόνια.

Το νέο, σχεδόν πλήρες απολίθωμα από την ανατολική Κίνα δείχνει τελικά ότι το A.huxlei έζησε πολύ νωρίτερα από τον Archaeoptetyx και παρουσίαζε ανατομικά χαρακτηριστικά τόσο των πουλιών όσο και των δεινόσαυρων, αναφέρει στο περιοδικό Nature o Ζινγκ Ζου, γνωστός Κινέζος κυνηγός απολιθωμάτων.

Σύμφωνα με τη μελέτη του Ζινγκ, το A.huxlei έφερε πτίλα όχι μόνο στα άνω άκρα αλλά και στην ουρά και τα πίσω πόδια. Δεν είναι σαφές ότι μπορούσε να πετάξει, τα δυνατά πίσω πόδια του όμως υποδηλώνουν ότι ήταν καλό στο τρέξιμο, αναφέρει το πρακτορείο Reuters.

Ορισμένοι παλαιοντολόγοι πιστεύουν σήμερα ότι τα πτηνά εξελίχθηκαν από παρόμοιους δεινόσαυρους με πτίλα και στα τέσσερα άκρα, ενώ άλλοι διαφωνούν με αυτή την εκτίμηση.

Κάποιοι ειδικοί αμφισβητούν μάλιστα τη θεωρία για την καταγωγή των πτηνών από τους δεινόσαυρους, με το επιχείρημα ότι οι φτερωτοί δεινόσαυροι εμφανίζονται πολύ αργά στο αρχείο των απολιθωμάτων και άρα δεν μπορεί να είναι πρόγονοι των σύγχρονων πτηνών.

Όμως η νέα έρευνα χρονολογεί τον A.huxlei στα τέλη της Ιουρασικής περιόδου, πριν από 161 έως 151 εκατ. χρόνια πριν, δηλαδή πολύ νωρίτερα από τον Archaeopteryx.

Ο Δρ Ζινγκ θεωρεί ότι ο φτερωτός δεινόσαυρος είναι μέλος της οικογένειας των Troodontidae, μιας κατηγορίας δεινόσαυρων που συνδέεται στενά με τα πτηνά.

Newsroom ΔΟΛ

Πηγή in.gr

Σάββατο 5 Σεπτεμβρίου 2009

Εξαπάτηση στην φύση - Το φαινόμενο του πληροφοριακού παρασιτισμού

Σε ένα προηγούμενο άρθρο είχαμε ασχοληθεί με την ικανότητα για "ομιλία" σε άλλα ζώα εκτός από τον άνθρωπο, και κυρίως με το παράδειγμα κάποιων εδαφόβιων σκίουρων της Αμερικής (δες εδώ). Κάποια άλλα ζώα μπορεί να μην είναι τόσο ικανά στην ομιλία, αλλά έχουν αναπτύξει ιδιαίτερες δεξιότητες που μπορούν να αποτελέσουν μεγάλο πλεονέκτημα για την επιβίωσή τους.


Κοινός σκίουρος (Sciurus vulgaris)

Συγκεκριμένα, μία τέτοια δεξιότητα είναι να μπορούν τα άτομα ενός είδος να αναγνωρίζουν τα καλέσματα συναγερμού ενός άλλου είδους (συχνά καλείται πληροφοριακός παρασιτισμός). Με τον τρόπο αυτό καταφέρνουν να μειώνουν τον ημερήσιο χρόνο που ξοδεύεται για την επιτήρηση του χώρου για θηρευτές επιτυγχάνοντας έτσι την αύξηση της δυνητικής ημερήσιας πρόληψης ενέργειας. Βέβαια, για να συμβεί κάτι τέτοιο τα εμπλεκόμενα είδη πρέπει να μοιράζονται κάποιους κοινούς θηρευτές. Τέτοιου είδους αλληλεπιδράσεις και αναγνωρίσεις καλεσμάτων συναγερμού από άλλα είδη είναι αρκετά συχνές κατά κύριο λόγο ανάμεσα στην κλάση των πτηνών, αλλά και στην τάξη των πρωτευόντων.

Ετεροειδικές αναγνωρίσεις, από την άλλη, σπάνια έχουν αναφερθεί μεταξύ πτηνών και θηλαστικών. Σε περιοχές όμως που ζουν συμπατρικά κοινοί σκίουροι (Sciurus vulgaris) και κίσσες (Garrulus glandarius) έχει βρεθεί ότι οι σκίουροι αναγνωρίζουν και εκμεταλλεύονται τα καλέσματα συναγερμού των κισσών. Και τα δύο αυτά ζώα θηρεύονται από ξεφτέρια (Accipiter nisus), σαίνια (Accipiter brevipes), διπλοσάινα (Accipiter gentilis), χουχουριστές (Strix aluco) και διάφορα κουνάβια (Martes sp.). Με τον τρόπο αυτό λοιπόν οι σκίουροι καταφέρνουν να ξοδεύουν λιγότερο χρόνο στην επαγρύπνηση και την επιτήρηση του χώρου και μπορούν συνεπώς να καταναλώνουν περισσότερο χρόνο σε άλλες δραστηριότητες, όπως η τροφοληψία και η αναπαραγωγή.


Κίσσα (Garrulus glandarius)

Η ικανότητα αυτή του κοινού σκίουρου επιβεβαιώνει ότι μπορεί να υπάρξει και πληροφοριακός παρασιτισμός μεταξύ διαφορετικών ομάδων ζώων όπως είναι τα θηλαστικά και τα πτηνά. Ακόμα, επιβεβαιώνει μία ακόμα περίπτωση που η επιβίωση και η εξέλιξη βασίζονται πάνω στην εξαπάτηση και την εκμετάλλευση άλλων ζώων, παρά στην αρμονική συνύπαρξη και αλληλοβοήθεια όπως υποστηρίζουν μερικοί.


Βιβλιογραφία: Randler C. 2006, Red squirrels (Sciurus vulgaris) respond to alarma calls of eurasian Jay (Garrulus glandarius), Ethology, 112:411-416

LinkWithin

Related Posts with Thumbnails