Κυριακή 27 Νοεμβρίου 2011

Ταξιδιάρικα πουλιά...όλο εκπλήξεις

Η δακτυλίωση των πτηνών είναι μία τεχνική που χρησιμοποιείται ευρέως για τη μελέτη τους. Με αυτήν, τοποθετείται ένα διακριτικό (συνήθως καλείται δαχτυλίδι) σε ένα σημείο στο σώμα του πουλιού, ώστε αυτό αφενός να μην επηρεάζει την επιβίωση του ζώου, αλλά και να είναι διακριτό σε πιθανή επαναπαρατήρηση του πτηνού. Συχνά για τα μικρόπουλα και τα μικρόσωμα γενικά πουλιά χρησιμοποιούνται δαχτυλίδια στο πόδι, τα οποίο με κάποιο κωδικό που φέρουν μπορεί να γίνει ανάκτηση δεδομένων σχετικά με το πού δακτυλιώθηκε αυτό το πουλί, πότε, τι ηλικία και τι βάρος είχε τότε και άλλα πολλά.

Μία πολύ σημαντική χρήση τη δακτυλίωσης των πουλιών είναι η μελέτη της μεταναστευτικής συμπεριφοράς τους. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως η πρώτη τεκμηρίωση της μετανάστευσης μεγάλων αποστάσεων ήρθε το 1822 όταν στη Γερμανία παρατηρήθηκαν πελαργοί που έφεραν τμήματα από βέλη στο σώμα τους, βέλη όμως που ανιχνεύονταν μόνο σε φυλές της Αφρικής.

Μία πολύ ενδιαφέρουσα πληροφορία που μπορεί να ανακτήσει κανείς μελετώντας το αρχείο των διακτυλιώσεων είναι η μακροβιότητα των πουλιών. Αν για παράδειγμα δακτυλιωθεί ένας νεοσσός κάποιου είδους και εν συνεχεία αν κατά τύχη επαναβρεθεί μετά από μερικά χρόνια (ζωντανός ή νεκρός) με σιγουριά μπορούμε να πούμε ότι το είδος αυτό έχει τη δυνατότητα να ζήσει τουλάχιστον τόσα χρόνια. Φυσικά και η τιμή αυτή δεν μπορεί να είναι απόλυτη, αποτελεί όμως μια πολύ αξιόλογη εκτίμηση.

Από το αρχείο της EURING, του Ευρωπαϊκού οργανισμού συντονισμού της δακτυλίωσης στην Ευρώπη, μπορεί κανείς να βρει δεδομένα μακροβιότητας για τα περισσότερα είδη πουλιών που απαντούν στην Ευρώπη. Ακολουθούν κάποια παραδείγματα, όπου πατώντας στο όνομα του πουλιού μπορείτε να δείτε την εικόνα του.

Το σπουργίτι (Passer domesticus) λοιπόν, έχει βρεθεί να ζει μέχρι 19 χρόνια και 9 μήνες, ενώ η δεκαοκτούρα (Streptopelia decaocto) 17 χρόνια και 8 μήνες. Ο κοκκινολαίμης (Erithacus rubecula) που κάθε χειμώνα μας παίρνει τα αυτιά στα πάρκα με τα τιτιβίσματά του ζει τουλάχιστον 19 χρόνια, ενώ το αηδόνι (Luscinia megarhynchos) περίπου 11. Ένα άλλο πολύ κοινό πουλί των πόλεων, η κουρούνα (Corvus corone), ζει και αυτή περίπου 19 χρόνια, ενώ κάποια αρπακτικά όπως η γερακίνα (Buteo buteo) και ο χρυσαετός (Aquila chrysaetos) ζουν 29 και 32 χρόνια αντίστοιχα.

Το ρεκόρ μακροζωίας το κατέχει ο Μύχος του Ατλαντικού (Puffinus puffinus) που παρατηρήθηκε από δακτυλιωτή όντας ακόμα ζωντανός στα 51 του χρόνια. Στον αντίποδα, μικρό προσδόκιμο ζωής έχουν κάποια άλλα είδη, όπως η καμπίσια πέρδικα (Perdix perdix) και ο χρυσοβασιλίσκος (Regulus regulus) με 5 χρόνια.

Μία ακόμη πολύ ενδιαφέρουσα πτυχή της μεταναστευτικής συμπεριφοράς που φανερώνεται από τις δακτυλιώσεις είναι η ταχύτητα με την οποία μπορεί να μετακινείται κάποιο πουλί. Από το Ελληνικό Κέντρο Δακτυλίωσης Πουλίων (Ε.Κ.Δ.Π.) αυτή τη φορά διαβάζουμε για ένα μαυροσκούφη (Sylvia atricapilla) που μέσα σε μία εβδομάδα ταξίδεψε από τη Νορβηγία στη Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Λέσβο. Έτσι κάλυψε 2.875 χλμ, ταξιδεύοντας κάθε μέρα κατά μέσο όρο 411 χλμ! Μία κιτρινοσουσουράδα (Motacilla flava) ξεκίνησε το ταξίδι της από τη Νιγηρία και σε 8 ημέρες βρέθηκε στο Κολυμβάρι Χανίων, καλύπτοντας 322 χλμ κάθε μέρα.

Ακόμα, πολύ εντυπωσιακές είναι και οι απόλυτες αποστάσεις που έχουν βρεθεί να διανύουν διάφορα πουλιά που εντοπίστηκαν στην Ελλάδα, με κορυφαία επίδοση αυτή ενός πελαργού (Ciconia ciconia) που δακτυλιώθηκε στην Καρδίτσα και επανευρέθηκε στο Δυτικό Ακρωτήριο της Νοτίου Αφρικής (7.884 χλμ). Πολλά είδη παπιών που δακτυλιώθηκαν στη Σιβηρία έχουν βρεθεί σε λίμνες τις Ελλάδας, έχοντας διανύσει δηλαδή συνολικά 4 με 5.000 χλμ!

Βέβαια, τέτοιου είδους στοιχεία προκύπτουν πλέον και με πιο σύγχρονα μέσα, όπως η τοποθέτηση πομπών στα ζώα και η παρακολούθηση της κάθε τους κίνησης μέσω δορυφόρου. Τέτοιες μέθοδοι δεν συνίστανται για μακροχρόνιες μελέτες, καθώς οι πομποί έχουν μία ημερομηνία λήξης, ενώ είναι και πολύ ακριβότεροι από τη μελέτη με τα δαχτυλίδια. Αφήστε που η δακτυλίωση πουλιών είναι μία πολύ ευχάριστη, "ρομαντική" και μερακλήδικη διαδικασία για τους λάτρεις των πτηνών.

Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 2011

Κλέφτες πιγκουίνοι

Υπάρχουν αρκετοί που θεωρούν τις σχέσεις που υπάρχουν σε μια βιοκοινότητα να αποτελούν τη βάση για μια πιο ηθική ζωή, την οποία πρέπει να υιοθετήσει ο άνθρωπος στην δική του κοινωνία. Έτσι, δεν θα υπάρχουν πράξεις όπως το κλέψιξο, οι πόλεμοι, η εξαπάτηση γενικότερα. Αυτό φυσικά είναι τέραστια παρεξήγηση. Τίποτα από αυτά δεν ισχύει στο ζωϊκό βασίλειο. Αντίθετα, πολλά είναι τα παραδέιγματα που μας δείχνουν ότι η εξαπάτηση αποτελεί ένα πολύ βασικό κομμάτι της συμπεριφοράς σε πολλά είδη ζώων. Για του λόγου το αληθές δείτε το απολαυστικό βίντεο:


LinkWithin

Related Posts with Thumbnails