Η φύση μήπως είναι μια ψευδαίσθηση;

Χθες διάβαζα στο Έθνος ότι το Τεχνικό Επιμελητήριο, επιστήμονες αλλά και υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ζητούν τον τριπλασιασμό των έργων κατασκευής φραγμάτων στη χώρα μας, ώστε να αυξηθεί η παραγωγή υδροηλεκτρικής ισχύος και να διασφαλιστούν οι απαραίτητες ποσότητες νερού για άρδευση και να καταργηθούν σταδιακά οι γεωτρήσεις. Αμέσως μου ήρθε στο μυαλό μία εκδρομή στον Έβρο πριν από ένα μήνα. Αυτό δεν έχει να κάνει άμεσα με τα φράγματα, αλλά έμμεσα. Συγκεκριμένα, καθώς βρισκόμασταν στο Δέλτα του Έβρου πληροφορηθήκαμε πως ότι βλέπουμε γύρω μας, ότι αποτελεί το τοπίο της περιοχής και συχνά το αποκαλούμε φύση, δεν είναι η φύση αυτούσια, αλλά το αποτέλεσμα της ανθρωπογενούς επέμβασης στη φύση, δηλαδή κάτι ψεγάδια από αυτήν. Ο άνθρωπος διαμορφώνει λοιπόν το τοπίο κάπως, και η φύση ανταπεξέρχεται και προσαρμόζεται σε αυτή τη διαμόρφωση.

Για παράδειγμα τα ποτάμια (για να επιστρέψουμε και στα φράγματα). Δεν νομίζω πως υπάρχει κάποιο «παρθένο» ποτάμι στην Ελλάδα, όλα φέρουν κάποιας μορφής τροποποίηση από το ανθρώπινο χέρι, φράγματα, εγκυβωτισμοί κοίτεων, αποψιλώσεις παραποτάμιων δασών και χίλια δυο άλλα. Είναι σαν να ζούμε μέσα σε μία ψευδαίσθηση, όπου όλα όσα καλούμε φύση είναι άλλα λιγότερο και άλλα περισσότερο τροποποιημένα. Εξαίρεση αποτελούν τα ονομαζόμενα «παρθένα δάση» που είναι βέβαια αυστηρώς προστατευμένα (αν και όχι πάντα επιτυχώς, βλέπε Αμαζόνιος).

Όλα τα παραπάνω αποτελούν απλά έναν προβληματισμό, και όχι μία άποψη περί διωγμού του ανθρώπου από τα τεκταινόμενα Ο άνθρωπος υπάρχει, και για να επιβιώσει πρέπει να κάνει τροποποιήσεις στο περιβάλλον του. Το θέμα είναι ότι μάλλον έχουν χαθεί πλέον τα όρια και νομίζουμε ότι όλα μας ανήκουν και έχουμε το δικαίωμα να τα κάνουμε ότι θέλουμε. Έτσι, θα τριπλασιάζουμε συνεχώς τα φράγματά μας, δεν θα σταματάμε όμως να κάνουμε γεωτρήσεις και να καίμε λιθάνθρακα. Και όταν μελλοντικά θα μιλάμε στα παιδιά για τη φύση θα εννοούμε άλλη από αυτήν που γνωρίσαμε εμείς, άλλη από αυτήν που γνωρίσανε οι πατεράδες μας και άλλη από αυτήν που πραγματικά είναι η φύση.