Το πλατώνι της Ρόδου

Το πλατώνι (Dama dama), που ανήκει στην οικογένεια των ελαφιών (Cervidae), είναι ένα χαρακτηριστικό ζώο που στον ελλαδικό χώρο υπάρχει μόνο στη Ρόδο. Απαντά σε πολλές χώρες, στο συντρυπτικό ποσοστό των οποίων έχει εισαχθεί. Ιθαγενές θεωρείται σίγουρα μόνο στην Τουρκία, ενώ για τον πληθυσμό της Ρόδου εικάζεται πως ταξίδεψε με ανθρώπους από την Τουρκία στο νησί πριν από αρκετές χιλιάδες χρόνια (10.000?).

Ο πληθυσμός του στη Ρόδο δεν έχει μελετηθεί αρκετά, αλλά υπολογίζεται πλέον σε 400-800 άτομα, ενώ το ευχάριστο είναι ότι υπάρχουν σημάδια ανάκαμψής του. Όπως είναι γνωστό όμως, το καλοκαίρι που μας πέρασε εμφανίστηκε μία μεγάλη φωτιά στη Ρόδο. Το WWF μελέτησε τις επιπτώσεις της πυρκαγιάς αυτής και κυκλοφόρησε μία πολύ καλή αναφορά. Ας δούμε μέσω αυτής τις επιπτώσεις της πυρκαγιάς στον πληθυσμό του πλατωνιού:


Επιπτώσεις στα πλατόνια

Η διασπορά των πλατονιών στο νησί μετά από τις μεγάλες πυρκαγιές του 1987 και του 1992, δείχνει ότι οι φωτιές δεν τα επηρέασαν σημαντικά. Ωστόσο, αυτό δε σημαίνει ότι οι πυρκαγιές δεν επηρεάζουν καθόλου τα ελαφοειδή, καθώς κατά τη διάρκειά τους μεγάλος αριθμός ζώων εγκλωβίζονται και καίγονται.

Παρατηρήθηκε ότι μετά από την φωτιά, τα πλατόνια ξαναεμφανίζονται στα ίδια μέρη σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα. Για παράδειγμα, δέκα χρόνια μετά τη πυρκαγιά του 1992 όπου κάηκαν 80.000 στρέμματα στη νότια Ρόδο, τα πλατόνια όχι μόνο επέστρεψαν στην περιοχή που ζούσαν πριν, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις επέκτειναν το ενδιαίτημά τους μέσα στην καμένη περιοχή και πέρα από τα εδαφικά όρια τα οποία χρησιμοποιούσαν μέχρι το 1988.


Οι εξηγήσεις αυτής της συμπεριφοράς είναι πολλές: μία απ’ αυτές έχει σχέση με το καταφύγιο που μπορούν να βρουν πολύ εύκολα τα ελάφια, από τον πρώτο κιόλας χρόνο μετά την πυρκαγιά, μέσα σε λόχμες ή και συστάδες δένδρων αρκετών στρεμμάτων, που παρέμειναν άθικτες από την πυρκαγιά. Άλλη εξήγηση είναι η πλούσια ποώδης και θαμνώδης βλάστηση που εμφανίζεται το πρώτο κυρίως φθινόπωρο και αποτελεί εκτός από καταφύγιο, πλούσια τροφή για τα φυτοφάγα ζώα. Επίσης, σημαντικό είναι το γεγονός ότι μέσα στη καμένη έκταση βρίσκονται οι ρεματιές, οι πηγές καθώς και οι γνώριμοι για τα ελάφια τόποι στους οποίους συνήθιζαν να ποτίζονται, να ξεκουράζονται και να διαβιούν. Όσο και νααλλάζει η εικόνα μιας περιοχής μετά από μια πυρκαγιά η συνήθεια μιας διαδρομής προς τους τόπους πόσης, διατροφής, ξεκούρασης σίγουρα παραμένει στα ζώα.

Η εικόνα της φωτιάς του Ιουλίου 2008 σε αντίθεση με τις προηγούμενες πυρκαγιές δείχνει ότι υπάρχουν πολλές άκαυτες μεγάλες ομάδες δέντρων και νησίδες δάσους σε ένα μωσαϊκό μοτίβο άκαυτου-καμένου, με αποτέλεσμα μετά τις πρώτες βροχές ο βιότοπος των πλατονιών σε αυτές τις θέσεις να βελτιωθεί με την εμφάνιση περισσότερων μικρών ανοιγμάτων (Εικόνα 7). Τέτοιες περιοχές αναμένεται να συγκεντρώσουν τον μεγαλύτερο αριθμό των ζώων της περιοχής και γι’ αυτό χρήζουν ιδιαίτερης προστασίας από όχληση.

Την αναφορά μπορείτε να τη βρείτε στο http://www.wwf.gr/images/fire_report_rhodes.pdf