Τι θα συμβεί στα πρωτεύοντα;

Σήμερα υπάρχουν σχεδόν 250 διαφορετικά είδη πρωτευόντων σε ολόκληρο τον κόσμο, αλλά τα περισσότερα ζουν σε επισφαλείς συνθήκες. Έχει υπολογιστεί ότι πάνω από 50% αυτών των ειδών βρίσκεται σε ενδεχόμενο κίνδυνο, από άποψη διατήρησης, και ένας 20% σήμερα θεωρείται ότι απειλείται άμεσα με εξαφάνιση. Αν και στη δεκαετία που πέρασε ανακοινώθηκε η ανακάλυψη μερικών νέων ειδών πρωτευόντων, έχουμε καταγράψει την εξαφάνιση ενός πρωτεύοντος – του υποείδους Precolobus badius waldroni. Μερικοί υπολογισμοί προτείνουν ότι ένα 20% τω ειδών πρωτευόντων θα εξαφανιστεί κάποια στιγμή μέσα στον 21^ο αιώνα.

Τι έχει προκαλέσει αυτόν τον κίνδυνο στα ζώντα σήμερα πρωτεύοντα; Ένας μεγάλος παράγοντας είναι η καταστροφή των εγχώριων ενδιαιτημάτων. Αυτός είναι ένας ιδιαίτερος κίνδυνος για τα πρωτεύοντα που ζουν στα τροπικά βροχερά δάση, τα οποία καταστρέφονται διαμέσου της έντονης και συστηματικής εκχέρσωσης. Άλλα είδη, όπως είναι οι γορίλες των όρεων, των οποίων το ενδιαίτημα έχει μειωθεί λόγω της εντατικής γεωργίας ώστε να ικανοποιηθούν οι τροφικές ανάγκες του αυξανόμενου τοπικού πληθυσμού, απειλούνται σοβαρά με εξαφάνιση. Προς τα τέλος του 20^ο αιώνα, υπολογίστηκε ότι υπάρχουν λιγότεροι από 400 γορίλες των όρεων.


Το κυνήγι από τους ανθρώπους είναι μία άλλη απειλή για την επιβίωση των πρωτευόντων. Εκτός από το γεγονός ότι αποτελούν πηγή τροφής, τα πρωτεύοντα κυνηγιούνται σε πολλά μέρη του κόσμου για να χρησιμοποιηθούν ως δόλωμα για άλλα ζώα, για πώληση τμημάτων του σώματός τους ως στολίδια και επειδή θεωρούνται ως επιβλαβή ζώα για τις αγροτικές καλλιέργειες. Μια άλλη απειλή για τα πρωτεύοντα είναι η σύλληψη ζωντανών ζώων για πώληση, αν και οι διεθνείς προσπάθειες έχουν μειώσει αυτήν την απαίτηση σε κάποιο βαθμό. Η αιχμαλωσία νεαρών πρωτευόντων αποτελεί ένα ιδιαίτερο πρόβλημα, επειδή οι μητέρες πυροβολούνται στη διάρκεια της σύλληψης. Η υλοτόμηση είναι μια άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα που η οποία έχει θέσει σε κίνδυνο πολλά είδη πρωτευόντων, καθώς η απώλεια ενδιαιτήματος συνεισφέρει σημαντικά στο να απειλούνται πολλά πρωτεύοντα.

Τι θα μπορούσε να γίνει; Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη λύση – πρέπει να εφαρμοστεί μια σειρά προσπαθειών διατήρησης της πανίδας σε διεθνές επίπεδο. Ο Strier αναφέρει μερικές γενικές στρατηγικές στις οποίες περιλαμβάνονται τα αναπτυσσόμενα οικονομικά κίνητρα για τη διατήρηση, η αυξανόμενη ενημέρωση του κοινού για τα ενδεχόμενα προβλήματα και ο αυξανόμενος ρόλος των μη-κυβερνητικών οργανώσεων Οι μη-κυβερνητικές οργανώσεις έχουν παράσχει τη ευκαιρία αλληλεπίδρασης και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των ερευνητών που ασχολούνται με τη διατήρηση των πρωτευόντων και εκείνων που χαράσσουν πολιτική.

Άλλες προσεγγίσεις για τη διατήρηση των πρωτευόντων περιλαμβάνουν την ανάπτυξη προστατευμένων πάρκων και δρυμών, την ανάπτυξη λιγότερο επιβλαβών γεωργικών πρακτικών, καθώς και διασταύρωση απειλούμενων ειδών πρωτευόντων που βρίσκονται σε αιχμαλωσία. Οι Chapman και Peres δίνουν έμφαση στο ρόλο που μπορούν να παίξουν επιστήμονες σε τέτοιες προσπάθειες διατήρησης. Όλες αυτές οι προσπάθειες και άλλες ακόμη, είναι αναγκαίες, εάν επιθυμούμε να σώσουμε αυτούς τους αξιόλογους συγγενείς μας.

Από το βιβλίο του John H. Relethford Το ανθρώπινο είδος - Εισαγωγή στην βιολογική ανθρωπολογία, μετάφραση επιμέλεια ελληνικής έκδοσης Σωτήρης Μανώλης, Εκδόσεις Παρισιανού, σελίδα 241.