Δευτέρα 2 Φεβρουαρίου 2009

Έκδοση της ΠΕΒ για το έτος Δαρβίνου

Ιανουάριος 2009

Το 2009 συμπληρώνονται 200 χρόνια από τη γέννηση του Κάρολου Δαρβίνου (1809 -1882), και 150 χρόνια από τη δημοσίευση του βιβλίου του “Η Καταγωγή των Ειδών”. Με αφορμή τη διπλή αυτή επέτειο πραγματοποιείται πληθώρα εκδηλώσεων σε όλο τον κόσμο και στην χώρα μας* προς τιμή της μεγαλύτερης επιστημονικής προσωπικότητας του 19ου αιώνα που με τη δημοσίευση των θεωριών του, συγκλόνισε όλη την ανθρωπότητα.


Ο Δαρβίνος χάρη στην εξαιρετική παρατηρητικότητά του, την ακόρεστη περιέργεια του για τα φαινόμενα του έμβιου κόσμου και την εξαιρετικά συνθετική σκέψη του, κατόρθωσε να ανατρέψει με αδιάσειστα επιχειρήματα την επικρατούσα, ως τότε, πεποίθηση για τη σταθερότητα των ειδών και το πρόσφατο της δημιουργίας του κόσμου. Η θεωρία για την εξέλιξη των ειδών αν και η γνωστότερη δεν είναι η μοναδική απ’ όσες επεξεργάστηκε και διετύπωσε ο Δαρβίνος. Στην πνευματική παρακαταθήκη που μας παρέδωσε, η θεωρία της Εξέλιξης πλαισιώνεται από ένα σύνολο θεωριών όπως της Βαθμιαίας Μεταβολής των ειδών, της Φυσικής Επιλογής, της Ειδογένεσης, που δεν αποδεικνύουν μόνο την ορθότητα της θεωρίας της Εξέλιξης, αλλά προτείνουν και ένα πρότυπο με τον οποίο συμβαίνει. Στην προσπάθειά του αυτή προσέθεσε νέες έννοιες Φυσική Επιλογή, Πληθυσμιακή σκέψη, Τυχαιότητα κ.α.) που απουσίαζαν (εν μέρει ή εξ ολοκλήρου) από τη φιλοσοφία της επιστήμης και αποδείχτηκαν θεμελιακές όχι μόνο για την ανάπτυξη της Βιολογίας αλλά και όλων των θετικών επιστημών.


Για τους λόγους αυτούς οι θεωρίες του αποτέλεσαν κορυφαίους σταθμούς στην ανθρώπινη διανόηση, ενώ στο
χώρο της Βιολογίας εξακολουθούν να καρποφορούν. Αυτό συνέβη στο τέλος της δεκαετίας του 1950, οπότε τα νέα δεδομένα (πληθυσμιακή γενετική, ανακάλυψη της δομής και της λειτουργίας του DNA, κατανόηση των μηχανισμών παραγωγής γενετικής ποικιλομορφίας κ.α.) επαλήθευσαν την ορθότητα των θεωριών του και σαν αποτέλεσμα επέδρασαν καταλυτικά στο σύγχρονο οικοδόμημα της Βιολογίας και τη φιλοσοφίας της.


Η ανακάλυψη της εξελικτικής συγγένειας των οργανισμών και του συνεχούς «διαλόγου» που διεξάγουν με το περιβάλλον τους, έδρασε καταλυτικά στους προσανατολισμούς της έρευνας για την κατανόηση των βιολογικών φαινομένων και των εφαρμογών τους, επιδρώντας άμεσα και στις ανθρωπιστικές επιστήμες αλλά και στην οικονομία και στις παραγωγικές δραστηριότητες. Η θεωρία της εξέλιξης βοήθησε καθοριστικά στην ανάπτυξη των βιοεπιστημών, όπως η συστηματική και η μοριακή βιολογία και η γενετική, η εκρηκτική ανάπτυξη των οποίων «ανταπέδωσε» απαντήσεις στα πιο αινιγματικά ερωτήματα της εξελικτικής θεωρίας.



Τα πολυπληθή παραδείγματα της ευρύτατης χρήσης των όρων Εξέλιξη, Φυσική Επιλογή, Μεταλλαγή, Προσαρμογή, Αγώνας για την Επιβίωση κ.α. επιβεβαιώνουν το βαθμό με τον οποίο η εξελικτική σκέψη έχει διαποτίσει τη νόησή μας, την αντίληψή μας, την καθημερινότητα και το γεγονός ότι ο άνθρωπος έπαψε να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του και τον κόσμο που τον περιβάλλει σαν κάτι στατικό και αμετάβλητο από το Νοέμβριο 1859, ημερομηνία δημοσίευσης του βιβλίου του.


Αν η θεωρία της εξέλιξης δεν είχε ενοχλήσει αμφισβητώντας με τόσο ριζικό και ακαταμάχητο τρόπο την ιδέα της σταθερότητας των ειδών και συνακόλουθα την απόπειρα ερμηνείας των φαινομένων του εμβίου κόσμου με μη ελέγξιμες επιστημονικά υποθέσεις, θα ήταν ακατανόητο 150 χρόνια, μετά την πρώτη διατύπωσή της εξακολουθεί να βρίσκεται, για «λογαριασμό» όλων των θετικών επιστημών, στην πρώτη γραμμή της ορθολογικής ερμηνείας του κόσμου που μας περιβάλλει.




Η δυναμική της θεωρίας της εξέλιξης επηρέασε την ανάπτυξη όλων των Βιοεπιστημών και την έρευνα, με χρήσιμα εννοιολογικά εργαλεία . Συνεπώς η υπεράσπιση της σημασίας της στην επιστήμη και δη στην εκπαίδευση πρέπει να αναγνωριστεί σαν ένα πολύτιμο πνευματικό δημιούργημα.



Εξέλιξη αποτελεί την ενοποιητική θεωρία της βιολογίας, είναι ο χρυσός μίτος που συνδέει τη Μοριακή Βιολογία με την Οικολογία, τη Γενετική με τη Συστηματική, τη Βιολογία κυττάρου με τη Βιοχημεία και πολύ περισσότερο είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο εξυφαίνονται τα πλέγματα των σχέσεων μεταξύ όλων των βιολογικών πεδίων, από το μόριο ως τον οργανισμό και τη Βιόσφαιρα.



Χωρίς αυτήν δεν μπορεί να κατανοηθεί πώς από ένα «άθροισμα» χημικών συστατικών μπόρεσε να αναδυθεί ένα κύτταρο και πώς από μια αλληλουχία νουκλεοτιδίων μπόρεσε να εδραιωθεί ένα γονίδιο.


Χωρίς τη διδασκαλία της Εξέλιξης ο μαθητής, ο αυριανός πολίτης, κινδυνεύει να μην αντιληφθεί ποτέ τον κόσμο που τον περιβάλλει ως αυτό που πράγματι είναι: Ένας κόσμος συνεχών και ραγδαίων μεταβολών και συνάμα προκλήσεων για προσαρμογή, ένας κόσμος στον οποίο οι συλλογικές ή προσωπικές στάσεις και επιλογές μπορούν και επηρεάζουν το μέλλον της ζωής στον πλανήτη.


Χωρίς τη γνώση της «λογικής» της Εξέλιξης είναι αδύνατη η κατανόηση της δημιουργίας νέων ποικιλιών παθογόνων μικροοργανισμών, η απειλητική διάδοσή τους, η αποφυγή της άσκοπης χρήσης αντιβιοτικών, οι λόγοι για τους οποίους απειλούνται με εξαφάνιση πολυάριθμα φυτικά και ζωικά είδη, το γιατι είναι απαραίτητη η διατήρησή τους, το πώς δημιουργήθηκαν και γιατί είναι εξαντλήσιμα τα ορυκτά καύσιμα, το πώς απέκτησε η γήινη ατμόσφαιρα τη σύνθεσή της και πως επηρεάζεται ιστορικά από την ανθρώπινη δραστηριότητα.


Σήμερα, στην επέτειο της γέννησης του Κάρολου Δαρβίνου η κοινότητα των Βιολόγων και των Βιοεπιστημόνων έχει ιδιαίτερους λόγους να τιμά την κορυφαία επιστημονική προσωπικότητα που προσέφερε την ενοποιητική θεωρία της επιστήμης της και προσδιόρισε την ιδιοπροσωπία της, ως επιστήμη της ζωής.




Το Διοικητικό Συμβούλιο

της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων



ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ ΔΑΡΒΙΝΟΥ (2009)

23/1 ΠΕΒ σε συνεργασία με Ράλλειο Σχολή και Νομαρχία Πειραιά

3/2, 10/2, 17/2, 24/2 Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (Πληροφορίες Κολίσης, 210-7273759)

13/2 Διημερίδα Ημερίδα Βιολογίας της ΠΕΒ σε συνεργασία με Δήμο και Νομαρχία Χαλκίδας (Πληροφορίες http://biochalkis.wordpress.com/)

5/3 Εταιρεία Σπουδών, Σχολή Μωραΐτη (Πληροφορίες Β. Κρεμμυδάς,

210-3639979)

30/4 ΜΙΘΕ- Παν/μιο Αθηνών (Πληροφορίες sharalambous@pasteur.gr)

7/-8/11 Σχολή Γείτονα (Πληροφορίες Μ. Καμπουράκης, nagrefhe@otenet.gr)

13-14/11 ΠΕΒ σε συνεργασία με Παν/μιο Κρήτης (Ηράκλειο)

(πληροφορίες zouros@biology.uoc.gr)


ΠΕΒ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

LinkWithin

Related Posts with Thumbnails