Τετάρτη 30 Δεκεμβρίου 2009

Έμμεσος κίνδυνος για τα πουλιά από το κυνήγι σε ελληνικούς υγροτόπους

Και σε παλαιότερα άρθρα είχαμε αναφέρει το πρόβλημα του δηλητηριασμού πουλιών από μόλυβδο που λαμβάνουν τρεφόμενοι με σκάγια κυνηγών (δείτε εδώ και εδώ). Είχαμε αναφερθεί και τότε σε έλλειψη δεδομένων από τους ελληνικούς υγροτόπους, ένα κενό που εν μέρει έχει πλέον καλυφθεί από μία μελέτη των Kazantzidis and Karmiris 2009.

Συνοπτικά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι στο 10,6% των ατόμων από όλα τα είδη που μελετήθηκαν βρέθηκε ότι είχαν μολυβδένιους σβόλους στα στομάχια τους, με τα υψηλότερα ποσοστά να απαντούν στην ψαλίδα (Anas acuta, 26,7%), στη βαλτόπαπια (Aythya nyroca, 25%), ακολουθούμενα από τα γκισάρια (Aythya ferina) και τους βουβόκυκνους (Cygnus olor) από 20% αντίστοιχα.


Όσον αφορά στο ποσοστό των ατόμων που είχαν καταναλώσει μόλυβδο ανά υγρότοπο, παρατηρείται κυριαρχία του Δέλτα του Έβρου (14,7%), ενώ ακολουθεί το Δέλτα του Αξιού και του Αλιάκμονα (13,5%) και η λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου (11,1%). Ανάλογα με τον υγρότοπο μεταβαλλόταν και ο μέσος αριθμός σβόλων ανά στομάχι, με επικράτηση του Δέλτα Αξιού και Αλιάκμονα (4,4 σβόλοι/στομάχι) και ακολουθούν το Δέλτα του Έβρου και η λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου (2,1 και 1,7 σβόλοι/στομάχι αντίστοιχα).

Ένα λογικό, αλλά και πολύ σημαντικό συμπέρασμα που προκύπτει από την έρευνα αυτή είναι η στατιστικά σημαντική συσχέτιση της κατανάλωσης μολύβδου από τα πουλιά σε σχέση με τον αριθμό των κυνηγών σε κάθε περιοχή. Βέβαια, υπάρχουν και άλλοι λόγοι που την επηρεάζουν, όπως για παράδειγμα ο τρόπος τροφοληψίας των ειδών, αλλά και το υπόστρωμα στο οποίο τρέφονται.

Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι εκτός από τα είδη που ζημιώνονται άμεσα καταναλώνοντας τους σβώλους μπορεί να αντιμετωπίσουν προβλήματα και άλλα είδη που τρέφονται με τα πρώτα, όπως τα αρπακτικά. Επιπλέον, συμπατρικά είδη μπορεί επίσης να κινδυνεύουν από την δηλητηρίαση με μόλυβδο, ειδικά η κοκκινόχηνα (Branta ruficollis) και η νανόχηνα (Anser erythropus).

Η ευκολότερη και ρεαλιστικότερη λύση είναι πολύ απλή. Αντικατάσταση των σκαγιών μολύβδου με άλλα μη τοξικά, κάτι που γίνεται σε ΗΠΑ, Καναδά, Δανία και άλλες χώρες, και φέρνει αποτελέσματα.

Πηγή: Kazantzidis S. and I. Karmiris, 2009, Lead shot ingestion by waterfowl in Greek wetlands, 11th International Congress on the Zoogeography and Ecology of Greece and Adjcent Regions.

Δείτε επίσης
Έμμεσα προβλήματα από το κυνήγι
Ανησυχία για το μόλυβδο από σκάγια στο κρέας θηραμάτων

Τρίτη 29 Δεκεμβρίου 2009

Γκι: το πνεύμα το Χριστουγέννων


Ο ιξός (Viscum album) είναι ενδημικό φυτό της Ευρώπης και της Νοτιοδυτικής Ασίας. Είναι γνωστός και σαν γκι (gui) για να ξεχωρίζει από τα άλλα είδη του γένους. Τα άνθη του είναι δυσδιάκριτα κιτρινοπράσινα και ο καρπός του είναι λευκός ή κίτρινος. Είναι το μαγικό βοτάνι των Γαλατών Δρυίδων (βλέπε Αστερίξ) που το έκοβαν με χρυσό δρεπάνι και παρασκεύαζαν το μαγικό τους φίλτρο ή ανατάραζαν τα νερά της ιερής δεξαμενής. Είναι το αγαπημένο βότανο των μαγισσών του μεσαίωνα για τα ξόρκια τους. Είναι το μαγικό κλωνάρι των ερωτευμένων, που θεωρούν ότι αν φιληθούν κάτω από τα κλαδιά του, θα είναι για πάντα μαζί και αγαπημένοι. Αλλού , το κρεμάνε στις πόρτες των σπιτιών τους για να φέρει καλοτυχία και να διώχνει τη γρουσουζιά. Αναφέρεται σε αρχαία κείμενα Ιατρών της αρχαιότητας όπως ό Γαληνός, ο Διοσκουρίδης, ο Θεόφραστος, ο Παράκελσος και ο Πλίνιος, ως θαυματουργό φάρμακο κατά της επιληψίας, σαν υποτασικό, αγγειοδιασταλτικό, για θεραπεία αποστημάτων, και ένα σωρό άλλες ασθένειες και παθήσεις.

Χρησιμοποιείται στη βοτανοθεραπεία για την αντιμετώπιση πονοκεφάλων, ημικρανιών και διάφορων κρίσεων (νευρώσεις, υστερίες), δύσπνοιας, θολώματος των ματιών βόμβων, άσθματος, ως χαλαρωτικό σε νευρική ταχυκαρδία, κατά της υπέρτασης και της αρτηριοσκλήρωσης, για την θεραπεία προβλημάτων του κυκλοφορικού και του αναπνευστικού συστήματος όπως και για όγκους ακόμη και κακοήθεις καθώς φαίνεται ότι σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Βοηθά επίσης σε περιπτώσεις εμμηνόπαυσης, σε νεφρίτιδες αλλά και σε καταστάσεις επιληψίας.


Συνταγή: Απλά στολίστε το σπίτι σας με γκι και ου τις μέρες των γιορτών, θα αλλάξει η διάθεσή σας

Πέμπτη 24 Δεκεμβρίου 2009

Χαρτογράφηση της ταχύτητας της κλιματικής αλλαγής για διαφορετικά ενδιαιτήματα

Από τα σκαθάρια στα θυσσανόποδα, από τους λαγούς έως μέχρι στρουθιόμορφα πουλιά, πολλά είδη είναι ήδη σε κίνηση ως απάντηση στα κλιματικά μεταβαλλόμενα καθεστώτα. Αλλά πόσα γρήγορα πρέπει τα ίδια - αλλά και τα ενδιαιτήματά τους - να μετακινηθούν ώστε να συμβαδίζουν με την κλιματική αλλαγή στον ερχόμενο αιώνα; Σε μία νέα μελέτη, μία ομάδα ερευνητών, συμπεριλαμβανομένου του Dr. Healy Hamilton από το California Academy of Sciences έχουν υπολογίσει ότι κατά μέσο όρο τα οικοσυστήματα πρέπει να κινηθούν κατά 0,42 χιλιόμετρα το χρόνο για να συμβαδίσουν με τη συνεχώς μεταβαλλόμενη θερμοκρασία του πλανήτη.

Τα ορεινά οικοσυστήματα θα είναι δυνατό να κινηθούν πιο αργά, καθώς μία μετρίου μεγέθους μετακίνηση προς τα πάνω ή κάτω σε μία πλαγιά έχει ως αποτέλεσμα μεγάλες αλλαγές στη θερμοκρασία. Παρόλα αυτά, πιο επίπεδα οικοσυστήματα, όπως τα πλημμυρισμένα λιβάδια, μανγκρόβια και έρημη, θα πρέπει να μετακινηθούν πολύ πιο γρήγορα για να παραμείνουν σε ευνοϊκές ζώνες - μερικές φορές περισσότερο και από ένα χιλιόμετρο ανά χρόνο. Η ομάδα των ερευνητών, που περιελάμβανε άτομα από το Carnegie Institute of Science, το Climate Center και U.C Berkeley θα δημοσιεύσουν τα αποτελέσματά τους στο τεύχος Δεκεμβρίου του περιοδικού Nature.

"Μία από τις πιο ισχυρές διαστάσεις αυτής της σειράς δεδομένων είναι ότι μας επιτρέπουν πως οι τωρινές προστατευμένες περιοχές θα αντιδράσουν καθώς εμείς προσπαθούμε να διαχειριστούμε τη βιοποικιλότητα σε ένα πλαίσιο μεταβαλλόμενων κλιματικών συνθηκών", λέει ο Hamilton. "Όταν παρατηρούμε τον "χρόνο διαμονής" για τις προστατευμένες περιοχές, τον χρόνο δηλαδή θα χρειαστεί υπό τις παρούσες κλιματικές συνθήκες για να μετακινηθεί όλη η περιοχή εκτός του προηγούμενου εύρους της, μόνο το 8% των προστατευμένων περιοχών έχουν "χρόνους διαμονής" πάνω από 100 χρόνια. Αν θέλουμε να βελτιώσουμε αυτά τα νούμερα, πρέπει να μειώσουμε τις εκπομπές άνθρακα, και να δράσουμε γρήγορα για να προς την επέκταση και την ένωση του δικτύου των προστατευμένων περιοχών".


Η ομάδα υπολόγισε ότι την ταχύτητα της κλιματικής αλλαγής συνδυάζοντας δεδομένα από την τωρινή κατάσταση του κλίματος με αποτελέσματα από προβλέψεις για τον επόμενο αιώνα. Οι υπολογισμοί τους βασίζονται σε μία μεσαίου επιπέδου προβλεπόμενη εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου στον επόμενο αιώνα. Κάτω από αυτά τα επίπεδα εκπομπών η ταχύτητα των κλιματικών αλλαγών προβλέπεται να είναι η μικρότερη στα τροπικά και υποτροπικά δάση κωνοφόρων (0,08 χιλιόμετρα ανά χρόνο), εύκρατα κωνοφόρα δάση (0.11 χιλιόμετρα ανά χρόνο) και πoολίβαδα και θαμνότοπους (0,11 χιλιόμετρα το χρόνο). Από την άλλη, η ταχύτητα αναμένεται να είναι η μέγιστη σε πιο επίπεδες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των ερήμων και των ξερών θαμνότοπων (0,71 χιλιόμετρα ανά χρόνο) τα μανγκρόβια (0.95 χιλιόμετρα το χρόνο) και τα πλημμυρισμένα ποολίβαδα και τις σαβάνες (1.26 χιλιόμετρα το χρόνο).

Η ευπάθεια αυτών των βιωμάτων δεν εξαρτάται μόνο από τη μέση ταχύτητα της κλιματικής αλλαγής που βιώνουν, αλλά επίσης και από το μέγεθος των προστατευμένων περιοχών στις οποίες βρίσκονται. Για παράδειγμα, ενώ η ταχύτητα της κλιματικής αλλαγής θα είναι μεγάλη στις ερήμους, αυτή η απειλεί μειώνεται από το γεγονός ότι οι προστατευμένες περιοχές τείνουν να είναι μεγάλες στις ερήμους. Από την άλλη, το μικρό μέγεθος και το κατακερματισμένο τοπίο των περισσότερων προστατευμένων περιοχών στα εύκρατα πλατύφυλλα δάση και δασικά ενδιαιτήματα της Μεσογείου τα καθιστούν πολύ ευάλωτα.

Τι σημαίνει αυτό για τα σκαθάρια τα θυσσανόποδα αλλά και τις άλλες ομάδες ειδών; Οι ερευνητές σημειώνουν ότι ο δείκτης τους υπολογίζει ταχύτητες και "χρόνους διαμονής¨ για κλίματα και όχι είδη. Συγκεκριμένα είδη που έχουν πλατιά ανοχή για ένα εύρος θερμοκρασιών μπορεί να προσαρμοστούν σε ένα μέρος ενώ γύρω τους η θερμοκρασία μεταβάλλεται Παρόλα αυτά, για είδη που μπορούν να ανεχθούν μόνο ένα στενό εύρος θερμοκρασιών,οι εκτιμήσεις της ταχύτητας είναι μία κοντινή προσέγγιση των ταχυτήτων μετανάστευσης που πρέπει να αποκτήσουν ώστε να αποφύγουν την εξαφάνιση. Σχεδόν το ένα τρίτο των ενδιαιτημάτων που συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη έχουν ταχύτητες υψηλότερες από την πιο οπτιμιστική εκτίμηση για την ταχύτητα μετανάστευσης των φυτών, που σημαίνει ότι τα φυτά σε πολλές περιοχές δεν θα μπορέσουν να συμβαδίσουν με το μεταβαλλόμενο κλίμα. Ακόμα πιο προβληματικό είναι το γεγονός ότι τα φυσικά ενδιαιτήματα έχουν κατακερματισθεί από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, με συνέπεια πολλά είδη να μην έχουν που να πάνε, άσχετα από το ρυθμό της μετανάστευσής τους.

Τα αποτελέσματα της ομάδας όχι μόνο υπογραμμίζουν τη σημασία της μείωσης των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου - αλλά επιπλέον προσφέρουν δεδομένα για όσους ασχολούνται με τη διαχείριση περιοχών, οι οποίοι πρέπει τώρα να ετοιμαστούν για τις συνέπειες τις κλιματικής αλλαγής.

Πηγή: ScienceDaily



Χρόνια πολλά και Καλά Χριστούγεννα σε όλους

Κυριακή 20 Δεκεμβρίου 2009

Τα κορυφαία επιτεύγματα του 2009

Oπως κάθε χρόνο έτσι και εφέτος η έγκυρη επιστημονική επιθεώρηση «Science» παρουσιάζει τα σημαντικότερα επιτεύγματα και ανακαλύψεις στον χώρο της επιστήμης.

Σημαντικότερη όλων εφέτος κρίνεται η διαπίστωση ότι τα απολιθώματα ενός ανθρωποειδούς ηλικίας 4,4 εκατ. ετών (τα οποία είχαν εντοπιστεί πριν από μερικά χρόνια) ανήκουν σε έναν από τους λεγόμενους «χαμένους κρίκους» στην εξέλιξη του ανθρώπου.
Το ον αυτό, που ήταν.. θηλυκό, ονομάστηκε «Αρντι» (αρδιπίθηκος) και είναι κατά 1 εκατ. έτη προγενέστερο από την περίφημη Λούσι, τον αυστραλοπίθηκο που θεωρείται ως σήμερα ο παλαιότερος (γνωστός) συγγενής του ανθρώπου. Οπως προέκυψε από τη μελέτη των απολιθωμάτων, η Αρντι είχε ύψος 1,2 μέτρα και βάρος γύρω στα 54 κιλά. Περπατούσε στα δύο πόδια και είχε την ικανότητα να αναρριχάται στα δέντρα.
Τα επόμενα εννέα επιτεύγματα που επέλεξαν οι συντάκτες του «Science», τα οποία δεν αφορούν μόνο δημοσιεύσεις της συγκεκριμένης επιθε ώρησης αλλά όλων των σημαντικών επιστημονικών εντύπων στον κόσμο, είναι:

Τα μυστηριώδη πάλσαρ: Το διαστημικό τηλεσκόπιο ακτινών «Fermi» της ΝΑSΑ εντόπισε έναν άγνωστο ως σήμερα τύπο άστρων πάλσαρ (ταχέως περιστρεφόμενων άστρων νετρονίων με μεγάλο μαγνητισμό).

Το ελιξίριο της ζωής: Στη Νήσο του Πάσχα ανακαλύφτηκε η ουσία ραπαμυκίνη η οποία, σύμφωνα με τους επιστήμονες, πιθανόν είναι να αποτελεί το ελιξίριο της νεότητας. Οπως προέκυψε από πειράματα σε ποντίκια, η ουσία μπορεί επεκτείνει τη διάρκεια ζωής των πειραματόζωων ως και κατά 40%. Η ανακάλυψη αυτή ήταν ιδιαιτέρως σημαντική, δεδομένου ότι η θεραπεία ξεκίνησε όταν τα πειραματόζωα ήταν ήδη «μεσήλικες».

Το «μαγικό» γραφένιο: Πριν απόλίγα χρόνια ανακαλύφτηκε έναάκρως αγώγιμο υλικό, το γραφένιο,και από τότε έρχονται στο φως συ-νεχώς νέες εντυπωσιακές ιδιότητέςτου. Το 2009 άρχισε η αξιοποίησητου υλικού σε πειραματικές ηλε-κτρονικές συσκευές.

Το μόριο κατά της ξηρασίας: Αποκωδικοποιήθηκε η δομή ενός μορίου που βοηθάει τα φυτά να επιβιώσουν στην ξηρασία. Η εξέλιξη ανοίγει τον δρόμο στην ανάπτυξη νέων μεθόδων προστασίας των καλλιεργειών από την ξηρασία.

Το «λεπτομερές» λέιζερ: Στο Εθνικό Εργαστήριο SLΑC των ΗΠΑ δημιουργήθηκε το πρώτο λέιζερ ακτινών Χ που μπορεί να απεικονίζει με πρωτοφανή λεπτομέρεια τις χημικές αντιδράσεις ενώ αυτές λαμβάνουν χώρα.

Νέες γονιδιακές θεραπείες: Η ανάπτυξη νέων γονιδιακών θεραπειών για μια σειρά από παθήσεις, όπως για μια θανατηφόρο νόσο του εγκεφάλου, για μια μορφή κληρονομικής τύφλωσης, καθώς και για μια σοβαρή διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος.

Μαγνητικά μονόπολα: Η ανακάλυψη για πρώτη φορά μαγνητικών μονοπόλων σε κρυσταλλικά υλικά, τα οποία έχουν μόνο έναν μαγνητικό πόλο.

Νερό στη Σελήνη: Η πτώση μιας βολίδας και ενός ερευνητικού σκάφους σε έναν κρατήρα της Σελήνης αποκάλυψε στο υπέδαφος πλούσια κοιτάσματα νερού σε παγωμένη μορφή. Μια ανακάλυψη που ανοίγει τον δρόμο για τη δημιουργία επανδρωμένων βάσεων.

Η αναβάθμιση του «Ηubble»: Το παλαιότερο διαστημικό τηλεσκόπιο, το «Ηubble», δέχτηκε εφέτος άλλη μία αναβάθμιση. Τα νέα όργανα που τοποθετήθηκαν και ειδικά οι πολύ ισχυρές και προηγμένες τεχνολογικά κάμερες έχουν αποτέλεσμα το τηλεσκόπιο να καταγράφει ολοένα πιο εντυπωσιακές εικόνες από τα βάθη του Σύμπαντος.

Από greece-salonika

Τέσσερα από τα δέκα μεγαλύτερα επιτεύγμετα για τη χρονιά που φεύγει, συμπεριλαμβανομένου και του μεγαλύτερου, ανήκουν στις τάξεις της βιολοαγίας. Αυτό από μόνο του λέει πολλά σε όσους προσπαθούν να υποβαθμίσουν τον τομέα.

Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου 2009

Δίκταμο, το ερωτικό

Το Δίκταμο (Origanum dictamnus) είναι ένα ενδημικό φυτό που συναντάται στην Κρήτη και χρησιμοποιείται ως ρόφημα. Το όνομα προέρχεται από το όρος Δίκτη (Λασιθιώτικα) όπου αφθονεί. Οι ντόπιοι το αποκαλούν "έρωντα" αναφερόμενοι στις ελαφρές αφροδισιακές τους ιδιότητες. Το μικρό αυτό φυτό με το καλυμμένο χνούδι φύλλο εκτιμήθηκε από τον 1ο κιόλας αιώνα χάρη στην ικανότητα του να απαλύνει τους πόνους του στομάχου και στην ιδιότητα του να βοηθά την πέψη. Αναγνωρίστηκε ως αντιμικροβιακό, αντισηπτικό και επουλωτικό φυτό. Στη Μινωική Κρήτη και την Αρχαία Ελλάδα ήταν ένα από τα σπουδαιότερα φαρμακευτικά φυτά. Ο Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε κατά των παθήσεων του στομάχου και του πεπτικού συστήματος, στους ρευματισμούς, τα αρθριτικά, ως επουλωτικό, εμμηναγωγό, τονωτικό και αντισπασμωδικό.



Συνταγή:
Αναλογία 1 gr δίκταμο με 100 gr νερό. Βράζουμε το νερό και προσθέτουμε το δίκταμο. Το αφήνουμε 7-10 λεπτά εκτός φωτιάς και στραγγίζουμε. Μπορούμε να προσθέσουμε μέλι ή ζάχαρη. Kαταπραΰνει πονοκεφάλους και νευραλγίες.

Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου 2009

Προσωρινή απαγόρευση του κυνηγιού αποφάσισε το ΣτΕ

Σε αναστολή της υπουργικής απόφασης και κατά συνέπεια στην προσωρινή απαγόρευση του κυνηγιού μέχρι να εκδοθεί οριστική απόφαση επί της αίτησης που έχει καταθέσει η Ζωοφιλική Οικολογική Ένωση Ελλάδος, προχώρησε το 5ο τμήμα του Συμβουλίου Επικρατείας.

Οι δικαστές εκτιμούν ότι θα επέλθει βλάβη στην άγρια πανίδα από τη σημαντική μείωση των πληθυσμών των θηραματων που δε θα μπορεί να επανορθωθεί. Η Ένωση ζητά να ακυρωθεί ως αντισυνταγματική η υπουργική απόφαση που έχει καθορίσει την κυνηγετική περίοδο από τις 20 Αυγούστου 2009 μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2010.

Από Ελευθεροτυπία

Παρασκευή 11 Δεκεμβρίου 2009

Δαρβίνος: 200 χρόνια από την γέννηση του

Το Τμήμα Βιολογίας, υπό την Αιγίδα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο εορτασμού του έτους Δαρβίνου, διοργανώνει εκδήλωση με θέμα: «Δαρβίνος, 200 χρόνια μετά: ο άνθρωπος, η κοινωνία και η εξέλιξη» στην αίθουσα τελετών ΑΠΘ, Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου και ώρα 5 μ.μ.



Κυριακή 6 Δεκεμβρίου 2009

Μείωση της βιοποικιλότητας μπορεί να αυξήσει τα λοιμώδη νοσήματα στους ανθρώπους

Η εξαφάνιση φυτικών και ζωικών ειδών μπορεί να συνδεθεί με το άδειασμα των μουσείων από τις συλλογές τους, ή με το πέταγμα ενός δυνητικού αποθέματος φαρμάκων στα σκουπίδια ή με την μετατροπή κάθε τοπικής κουζίνας σε χάμπουργκερ από τα McDonald's.

Αλλά η μείωση των ειδών και των ενδιαιτημάτων τους πιθανώς να μη κάνει απλώς τον κόσμο βαρετό. Μία νέα έρευνα προτείνει ότι μπορεί να μας βάλει σε κίνδυνο για να κολλήσουμε κάποια άσχημη ασθένεια.

¨Καταστροφή του ενδιαιτήματος και μείωση της βιοποικιλότητας" - οδηγούμενη από την αντικατάσταση των αυτοχθόνων ειδών από ξενικά, από την αποψίλωση, από την αστικοποίηση, και άλλες περιβαλλοντικές αλλαγές - "μπορεί να αυξήσει τη συχνότητα και την κατανομή λοιμωδών νοσημάτων στους ανθρώπους" γράφουν ο Joe Roman του Πανεπιστημίου του Βέρμοντ και η επιστήμονας της ΕΡΑ, Μontira Pongsiri, καθώς και επτά άλλοι συγγραφείς στο BioScience.



Οι ασθένειες γίνονται παγκόσμιες

"Πολλές νέες ασθένειες εμφανίζονται και άλλες που ήταν κάποτε τοπικές γίνονται τώρα παγκόσμιες" λέει ο Roman. "Ασθένειες όπως ο Ιός του Δυτικού Νείλου εξαπλώθηκε ανά τον κόσμο πολύ γρήγορα".

Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει ένα σύνολο νέων ασθενειών. Πριν από 10.000 περίπου χρόνια ο άνθρωπος επινόησε τη γεωργία. Η μετακίνηση αυτή από το κυνήγι στην γεωργία είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μόνιμων καταλυμάτων, εξημέρωση των ζώων και αλλαγές στη διατροφή. Έφερε επίσης, νέες λοιμώδεις ασθένειες, ένα γεγονός που οι επιστήμονες καλούν "επιδημιολογική μετάβαση".

Μία ακόμη τέτοιου είδους μετάβαση εμφανίστηκε κατά τη βιομηχανική εποχή. Οι λοιμώδεις ασθένειες μειώθηκαν σε πολλές περιοχές, ενώ ο καρκίνος, οι αλλεργίες και τα γενετήσια προβλήματα αυξήθηκαν πολύ.

Τώρα όπως φαίνεται ζούμε μία νέα επιδημιολογική μετάβαση. Ένα σύνολο νέων ασθενειών, όπως ο Ιός του Δυτικού Νείλου, έχουν εμφανιστεί. Άλλες λοιμώδεις ασθένειες που πιστεύονταν ότι ήταν σε ύφεση, όπως η μαλάρια, έχουν επανεμφανιστεί και εξαπλωθεί.

"Το άρθρο μας είναι το πρώτο που συνδέει την παρούσα επιδημιολογική μετάβαση" λέει η Pongsiri "με την αλλαγή της βιοποικιλότητας, την μείωση και την εξαφάνιση".

"Υπάρχει κόσμος που δουλεύει σε αυτό με ατομικές ασθένειες, αλλά κανείς δεν έβαλε όλες τις εργασίες μαζί να τις συγκρίνει", λέει ο Roman. Το 2006 αυτός και η Pongsiri συγκέντρωσαν ένα γκρουπ επιστημόνων και πολιτικών αναλυτών με εξειδίκευση σε ένα εύρος νέων ασθενειών που παρατηρούνται. Από αυτή τη συγκέντρωση προέκυψε η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο BioScience.

"Αναλύσαμε όλες τις μελέτες και δείξαμε ότι η εμφάνιση ή η επανεμφάνιση πολλών ασθενειών συσχετίζεται με τη μείωση της βιοποικιλότητας" λέει η Pongsiri.

"Κοιτάξαμε καλά αυτό το πρόβλημα για να πούμε ότι δεν ισχύει μόνο για μια μελέτη" λέει και συμπληρώνει, "κάτι συμβαίνει σε παγκόσμιο επίπεδο".

Από κουνούπι και ποντίκια

Μία από τις μελέτες που εξετάστηκαν ήταν μία έρευνα του 2006 στο Περού. Ήταν η πρώτη που κατέγραψε ότι η μεταφορά της μαλάρια μπορεί να αυξηθεί με την αποψίλωση. Παρόλο που οι μηχανισμοί είναι περίπλοκοι και όχι πλήρως καταγεγραμμένοι, φαίνεται ότι η μείωση της δομικής ποικιλότητας που παρέχεται από τα δέντρα προκαλεί προκαλεί αύξηση στην πυκνότητα των κουνουπιών Anopheles darlingi, έναν δυνητικό μεταδότη της μαλάρια καθώς και αύξηση του ρυθμού τσιμπημάτων.

Αν σκεφτεί κανείς και την ασθένεια Lyme ή μπορελίωση, είναι μία ασθένεια που οι άνθρωποι τον κολλούν από τσιμπούρια μολυσμένα με ένα βακτήριο, το Borrelia burgdorferi. Τα τσιμπούρια από την άλλη, συνήθως παίρνουν αυτό το βακτήρια τρεφόμενοι από μικρά θηλαστικά - κυρίως ένα είδος ποντικού.


"Ιστορικά, η ασθένεια Lyme ήταν μάλλον σπάνια, επειδή υπήρχε ένα μεγάλο εύρος θηλαστικών, από τα πούμα μέχρι τις κοινότητες των τρωκτικών" λέει ο Roman. Τα τσιμπούρια τρέφονται με διαφορετικά είδη, και εφόσον κάποια είναι φτωχοί ξενιστές για το βακτήριο μόνο ένας μικρός αριθμός τσιμπουριών μπορούσε να κουβαλήσει το βακτήριο στους ανθρώπους. Αλλά ο κατακερματισμός και η μείωση των δασών έχει οδηγήσει σε μεγάλες μειώσεις στους αριθμούς των θηλαστικών, και τα συγκεκριμένα ποντίκια που αναφέρθηκαν προηγουμένως φαίνεται να ευδοκιμούν σε φτωχά από είδη μέρη, όπως είναι τα μικρά τεμάχια δασών.

"Στην πραγματικότητα αυτά τα ποντίκια φαίνεται πως είναι τα πιο κατάλληλα ζώα για φορείς του βακτηρίου της ασθένειας Lyme στην βορειοανατολική Αμερική" λέει η Pongsiri. "Επομένως, όσο περισσότερα τέτοιου είδους ποντίκια υπάρχουν στα δάση, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να μολυνθούν πολλά τσιμπούρια και κατά συνέπεια και άνθρωποι".

"Με άλλα λόγια, αν ανησυχείτε μήπως αρρωστείσετε από την ασθένεια Lyme, μια ιδέα είναι να φοράτε μακριά παντελόνια, αλλά μια καλύτερη ιδέα είναι να ενταχθείτε στην επιτροπή διαχείρισης της περιοχής σας γιατί "η προστασία μεγάλων ζωνών δάσους σε γειτνίαση με κατοικημένες περιοχές μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης της ασθένειας Lyme" όπως σημειώνεται στο άρθρο του BioScience.

Οικο-επιδημιολογία?

Είναι φρέσκο το να σκεφτόμαστε την βιοποικιλότητα - και επομένως διαχείριση ειδών και περιοχών - σαν ολοκλήρωμα της δημόσιας υγείας. Μέχρι πρόσφατα κανένας επιδημιολόγος δεν πλαισίωνε ερωτήσεις για την πρόληψη λοιμωδών ασθενειών του ανθρώπου με όρους όπως για παράδειγμα η δομή του ενδιαιτήματος, η προώθηση της γενετικής ποικιλότητας των ειδών, ή η προστασία των θηρευτικών ειδών ως ρυθμιστές του οικοσυστήματος. Οι ανθρώπινες ασθένειες, σκέφτεται το συμβατικό μυαλό, κατανοούνται και αντιμετωπίζονται καλύτερα μελετώντας τους ανθρώπους.

"Τώρα έγινε η αρχή για να έρθουν οι επιδημιολογία και η οικολογία μαζί" λέει η Pongsiri.

"Δεν λέμε ότι η απώλεια της βιοποικιλότητας είναι η κύρια μεταδοτική δύναμη για την εμφάνιση αυτών των ασθενειών" λέει ο Roman, "αλλά φαίνεται να παίζουν έναν σπουδαίο ρόλο".

"Μπορεί να καταφέρουμε να μειώσουμε ή να αποσβέσουμε αυτές τις ασθένειες διαχειρίζοντας την βιοποικιλότητα από το γενετικό επίπεδο έως αυτό του ενδιαιτήματος" λέει η Pongsiri.

"Το ένα τρίτο των ειδών των πουλιών και το ένα τέταρτο των θηλαστικών βρίσκονται σε κίνδυνο εξαφάνισης" λέει ο Roman, "και μία τεράστια ποσότητα ενδιαιτημάτων που καταστρέφονται, μαζί με την κλιματική αλλαγή. Θα έπρεπε να αναμένουμε να δούμε τις επιπτώσεις αυτών των αλλαγών να συμβαίνουν τώρα στους ανθρώπους - και αυτό γίνεται".

"Η στάνταρ θέση υπέρ της προστασίας της βιοποικιλότητας είναι ότι υπάρχουν φάρμακα έξω στη φύση και δεν θέλουμε να καταστραφεί ένα δάσος όπου μπορεί να κρύβει την θεραπεία για τον καρκίνο" συμπληρώνει, "και αυτό είναι αλήθεια - αλλά δεν νομίζω ότι αυτό είναι τόσο συγκλονιστικό όσο η θέση ότι εάν αποψιλώσεις το δάσος εσύ ή τα παιδιά σου είστε πιο επιρρεπής σε λοιμώδεις ασθένειες".

Πηγή: ScienceDaily

Τρίτη 1 Δεκεμβρίου 2009

Φάλαινες: οδηγός πλοήγησης!

Πώς προσανατολίζονται τα κητώδη κατά τη μετανάστευσή τους; Ένας από τους τρόπους που χρησιμοποιούν είναι μέσω του ήχου. Οι φάλαινες με δόντια, όπως τα δελφίνια και οι όρκες, χρησιμοποιούν τον ηχοεντοπισμό ένα ιδιαίτερο αισθητήριο σύστημα που βασίζεται στην ακοή. Τα ζώα εκπέμπουν ηχητικά κύματα που ταξιδεύουν με μεγάλη ταχύτητα στο νερό και περιμένουν την αντανάκλασή τους από τα αντικείμενα, η οποία στη συνέχεια αναλύεται στον εγκέφαλό τους και μπορούν έτσι να προσανατολιστούν. Αντίθετα, οι φάλαινες με μπαλένες χρησιμοποιούν χαμηλής συχνότητας ήχους που μεταδίδονται σε μεγάλες αποστάσεις ενώ έχουν κι ακουστικές αναμνήσεις, παρόμοιες με τις δικές μας οπτικές, και μπορούν να αναγνωρίσουν μονοπάτια και τοπογραφικά στοιχεία κατά το ταξίδι τους.


Ένα άλλος τρόπος προσανατολισμού είναι το μαγνητικό πεδίο της γης. Έχει αποδειχθεί ότι τα θαλάσσια θηλαστικά αντιλαμβάνονται το μαγνητικό πεδίο της γης και τις μαγνητικές γραμμές μέσω ενός «βιομαγνήτη», όπως ονομάζεται, στην ίριδα των ματιών τους. Τέλος, τα κητώδη χρησιμοποιούν και την όραση τους για να προσανατολιστούν. Έχουν παρατηρηθεί άτομα φαλαινών που στέκονται κάθετα στο επίπεδο της θάλασσας με το κεφάλι τους στον αέρα και περιστρέφονται ώστε να δουν την απόστασή τους από την ακτή. Εκτός από αυτούς τους τρόπους, η κοινωνική συμπεριφορά και επικοινωνία των κητωδών ίσως τα βοηθάει να διεκπεραιώσουν τα μεγάλα ταξίδια τους. Παρόλα αυτά όμως δεν είναι γνωστοί πλήρως οι μηχανισμοί που επιτρέπουν τον προσανατολισμό των ζώων αυτών κατά τη μετανάστευση.

LinkWithin

Related Posts with Thumbnails