Εισβολή ξενικών ειδών - Το παράδειγμα των σκίουρων

Ο κόκκινος σκίουρος (Sciuris vulgaris)

Η εισβολή ξενικών ειδών σε διάφορα μέρη της γης είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο. Τα είδη αυτά τα μεταφέρει ο άνθρωπος είτε ακούσια είτε ηθελημένα. Μερικές φορές και ιδίως αν τα είδη αυτά δεν έχουν φυσικούς θηρευτές στην περιοχή που μεταφέρονται μπορούν να αυξηθούν με μεγάλο ρυθμό, αλλά και σε μεγάλους αριθμούς προκαλώντας έτσι προβλήματα στη γηγενή πανίδα και χλωρίδα της περιοχής, αλλά ακόμα και στον άνθρωπο. Έτσι, στην Αγγλία αντιμετωπίζουν ένα τέτοιο πρόβλημα με την εθελούσια μεταφορά του γκρι σκίουρου (Sciurus carolinensis) από την Αμερική στην Αγγλία γύρω στο 1870. Ο γκρι σκίουρος έχει εκτοπίσει το γηγενές είδος δεντρόβιου σκίουρου (Sciurus vulgaris), του σκίουρου δηλαδή που συναντά κανείς και στα δικά μας δάση.

Υπολογίζεται ότι όταν ο γκρι σκίουρος εμφανιστεί σε ένα δάσος μέσα σε λίγα χρόνια θα έχει εξαλείψει τον κόκκινο από την περιοχή. Η επικράτηση του γκρι σκίουρου γίνεται επειδή είναι πιο μεγαλόσωμος και αποκτά καλύτερη πρόσβαση σε τροφή αλλά και επειδή όταν ο κόκκινος σκίουρος είναι κάτω από πίεση δεν αναπαράγεται συχνά όπως κάνει ο γκρι. Τέλος, πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι ο γκρι σκίουρος κουβαλάει έναν θανατηφόρα ιό (Squirrel parapoxvirus) για τον οποίο όμως ο ίδιος έχει ανοσία. Ο κόκκινος σκίουρος από την άλλη πεθαίνει σε μεγάλα ποσοστά αν μολυνθεί από τον ιό.

Κόκκινος σκίουρος μολυσμένος από τον ιό Squirrel parapoxvirus

Έτσι, πλέον απομένουν στα δάση της Μεγάλης Βρετανίας περίπου 140.000 κόκκινοι σκίουροι (οι περισσότεροι εκ των οποίων στην Σκωτία), ενώ ο πληθυσμός των γκρι ξεπερνά τα 2.000.000 άτομα. Εκτός από την εκτόπιση του κόκκινου σκίουρου ο γκρι έχει βρεθεί ότι ευθύνεται για την καταστροφή των φωλιών πολλών μικρόπουλων που αναπαράγονται στην Αγγλία, αλλά και για τη θανάτωση πολλών δέντρων καθώς καταστρέφουν το φλοιό τους.

Ο γκρι σκίουρος (Sciurus carolinensis)

Το 2006 για την αντιμετώπιση του προβλήματος που ονομάζεται γκρι σκίουρος ξεκίνησε ένα πρόγραμμα αποδεκατισμού του με σκοπό μέσω της μείωσης του πληθυσμού του, αλλά και επιτυχούς αναπαραγωγής και επανεισαγωγής κόκκινων σκίουρων ο πληθυσμός τους να ανακάμψει. Ένα παρόμοιο πρόγραμμα το 1998 είχε φέρει κάποια αποτελέσματα.

Το όλο θέμα γενικά έχει ευαισθητοποιήσει του Άγγλους οι οποίο φαίνονται ενημερωμένοι γύρω από το θέμα και πρόθυμοι να βοηθήσουν ώστε να διασωθεί το γηγενές είδος σκίουρου. Έτσι, αρκετά χρήματα για δράσεις μαζεύονται από δωρεές και υλοποιούνται από εθελοντές. Βέβαια, αυτό δεν ήταν δύσκολο, καθώς μιλάμε για ένα συμπαθητικό ζωάκι που εύκολα μπορεί να τραβήξει την προσοχή απλού κόσμου και να τον ευαισθητοποιήσει. Παρόλα αυτά υπάρχουν πολλά ακόμη είδη που κινδυνεύουν από είδη - εισβολείς τα οποία δεν θα τραβήξουν ποτέ την προσοχή του κόσμου και θα είναι πιο δύσκολη η σωτηρία τους. Ας ελπίσουμε με αφετηρία τον σκίουρο και της Αγγλία να υπάρξει περαιτέρω ευαισθητοποίηση και συμμετοχή του κοινού σε τέτοιου είδους προβλήματα.

Ως βιβλιογραφία χρησιμοποίησα έναν μεγάλο αριθμό άρθρων που δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα Daily Telegraph, αλλά τα site των:
European Squirrel Initiative
Save Our Squirrels

Red Squirrel Protection Paternship και

Wikipedia