ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Εύη Σαλτού
Η αληθινή «ναυμαχία της τσιπούρας» δεν γίνεται στα Ίμια, μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων ψαράδων, αλλά στο πιάτο μας. Και έχει ήδη χαθεί, όπως έχει χαθεί και η μάχη για την... κουτσομούρα, το μπαρμπούνι, τον ξιφία και αρκετά ακόμη είδη ψαριών που μειώνονται διαρκώς από τις ελληνικές θάλασσες. Όπως λένε οι επιστήμονες η αιτία δεν είναι άλλη από την υπεραλίευση, η οποία σε συνδυασμό με τη θαλάσσια ρύπανση δημιουργούν ένα καταστροφικό «κοκτέιλ».
«Η κατάσταση των αποθεμάτων ψαριών στις ελληνικές θάλασσες είναι πλέον οριακή. Βρισκόμαστε στην κόψη του ξυραφιού και αρκετοί είναι οι πληθυσμοί των ψαριών που παρουσιάζουν μείωση. Όσο πιο γρήγορα λοιπόν λάβουμε μέτρα τόσο το καλύτερο. Έχουμε άλλωστε σαφείς ενδείξεις ότι τα προβλήματα που συσσωρεύονται στη θάλασσα θα επιδεινωθούν ακόμη περισσότερο», λέει στα «ΝΕΑ» ο διευθυντής του Ινστιτούτου Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) δρ Κώστας Παπακωνσταντίνου.
Τα ψάρια που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο, όπως σημειώνει ο κ. Παπακωνσταντίνου, είναι αυτά που κολυμπούν στα μεγάλα βάθη, όπως η κουτσομούρα, η τσιπούρα, το μπαρμπούνι και ο μπακαλιάρος. «Χωρίς βέβαια να αποκλείουμε και πιο μικρά ψάρια όπως ο γαύρος, ο οποίος αν και τώρα είναι υπεραλιευμένος, δεν μας ανησυχεί αφού είναι πιο εύκολο να ξεπεράσει τη μείωση του πληθυσμού του». Δυσεύρετος, ωστόσο, στη Μεσόγειο είναι και ο κόκκινος τόνος, ο οποίος σύμφωνα με τους επιστήμονες τείνει να εξαφανιστεί.
Τα ψάρια που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο, όπως σημειώνει ο κ. Παπακωνσταντίνου, είναι αυτά που κολυμπούν στα μεγάλα βάθη, όπως η κουτσομούρα, η τσιπούρα, το μπαρμπούνι και ο μπακαλιάρος. «Χωρίς βέβαια να αποκλείουμε και πιο μικρά ψάρια όπως ο γαύρος, ο οποίος αν και τώρα είναι υπεραλιευμένος, δεν μας ανησυχεί αφού είναι πιο εύκολο να ξεπεράσει τη μείωση του πληθυσμού του». Δυσεύρετος, ωστόσο, στη Μεσόγειο είναι και ο κόκκινος τόνος, ο οποίος σύμφωνα με τους επιστήμονες τείνει να εξαφανιστεί.
Βελτιωμένα αλιευτικά εργαλεία
Η υπεραλίευση είναι η κύρια αιτία για τη σταδιακή εξαφάνιση των ψαριών. «Φαίνεται ότι δεν υπάρχει η παιδεία που απαιτείται για να σταματήσει η υπέρμετρη αλιεία», σημειώνει η υπεύθυνη της εκστρατείας για το θαλάσσιο περιβάλλον της Greenpeace κ. Σοφία Τσενικλή. Σύμφωνα μάλιστα με παλαιότερη έρευνα της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, το 65-70% των εμπορικών ψαριών στην Ελλάδα υπεραλιεύεται. Παράλληλα, όμως, το πρόβλημα εντείνεται και εξαιτίας του εκσυγχρονισμού του αλιευτικού στόλου. «Μεγαλύτερα, δηλαδή, σκάφη με βελτιωμένα αλιευτικά εργαλεία και χρήση καλύτερου τεχνολογικού εξοπλισμού, έχουν οδηγήσει σε επέκταση της αλιείας σε μεγαλύτερα βάθη και σε πιο απομακρυσμένες περιοχές, οι οποίες μέχρι πρότινος ήταν “παρθένες”». Όμως και η ρύπανση των ελληνικών υδάτων έχει μερίδιο ευθύνης για τη μείωση του... στοκ των ψαριών, ωστόσο δεν είναι ο καθοριστικός παράγοντας.
Οι κλειστές θάλασσες
Οι θαλάσσιες περιοχές στις οποίες το πρόβλημα μείωσης των ιχθυαποθεμάτων είναι εντονότερο είναι το Βόρειο Αιγαίο, οι Κυκλάδες αλλά και οι κόλποι. «Ο Σαρωνικός και ο Θερμαϊκός κόλπος, όπως είναι φυσικό, επιβαρύνονται περισσότερο τόσο από την υπεραλίευση όσο και από τη ρύπανση, όντας “κλειστές” θάλασσες», αναφέρει ο κ. Παπακωνσταντίνου. Όπως προκύπτει από μελέτη του Βιολογικού Τμήματος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, η αλιεία στον Κορινθιακό κόλπο επεκτείνεται προς ψάρια που βρίσκονται πιο ψηλά στην τροφική αλυσίδα, δηλαδή πιο μεγάλα ψάρια, τα οποία και αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο μείωσης του πληθυσμού τους.
Βαριά πρόστιμα
Όπως αναφέρει η κ. Τσενικλή, όλα τα είδη τα οποία αλιεύονται ανεξέλεγκτα και εντατικά κινδυνεύουν. Ωστόσο, τα θαλάσσια είδη που κινδυνεύουν περισσότερο είναι συνήθως αυτά που αναπαράγονται πιο αργά και δεν προλαβαίνουν να αποκαταστήσουν τους πληθυσμούς τους. «Γι΄ αυτόν τον λόγο η Ε.Ε. έχει θεσπίσει ελάχιστα επιτρεπόμενα μεγέθη για τα ψάρια με σκοπό να προστατεύσει τον γόνο, δηλαδή τα μικρά ψάρια που δεν έχουν φτάσει ακόμα στο στάδιο της αναπαραγωγής ώστε να διασφαλιστεί η ανανέωση του πληθυσμού τους». Ήδη οι πρώτες χρηματικές ποινές για παράβαση του συγκεκριμένου μέτρου έχουν επιβληθεί στη Γαλλία, η οποία το 2005 κλήθηκε να πληρώσει περισσότερα από 70 εκατ. ευρώ για συνεχιζόμενη ελαστικότητα στο θέμα της παράνομης αλιείας γόνου και στην έλλειψη επαρκών ελέγχων στη γαλλική αγορά.
http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20080107&nid=7104575&sn=&spid=876
Λύση τα θαλάσσια καταφύγια
«ΜΕΤΡΑ ΕΧΕΙ θεσπίσει τόσο το ελληνικό κράτος όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πρόβλημα είναι ότι αδυνατούν να τα εφαρμόσουν και να επιβάλλουν κυρώσεις», τονίζει ο κ. Παπακωνσταντίνου. Παράλληλα, επισημαίνει ότι μεγάλο κενό υπάρχει και στην αλιευτική έρευνα. «Η Ελλάδα συγκαταλέγεται ανάμεσα στα κράτη που δεν έχουν αλιευτική κουλτούρα». Σύμφωνα με στοιχεία της μελέτης του Βιολογικού Τμήματος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, η έλλειψη επαρκών στοιχείων αφορά το 63-83% των ψαριών.
Η λύση πάντως που προτείνει η περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace δεν είναι άλλη από τα θαλάσσια καταφύγια. Μάλιστα, ο νέος Ευρωπαϊκός Κανονισμός για την αλιεία στη Μεσόγειο αναγνωρίζει την άμεση ανάγκη για προστασία των ψαριών και των οικοσυστημάτων που τα συντηρούν.
«Σύμφωνα με τον Κανονισμό, η χώρα μας έπρεπε να παρέχει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή- για πρώτη φορά πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2007- πληροφορίες σχετικά με “τον καθορισμό προστατευόμενων περιοχών αλιείας, καθώς και με τα ενδεχόμενα διαχείρισης που πρόκειται να εφαρμοστούν σε αυτές”. Μέχρι στιγμής δεν έχουμε λάβει κάποια απάντηση από τη μεριά του Υπουργείου», λέει η κ. Τσενικλή.
Συμπληρώνει δε ότι σήμερα οι πλήρως προστατευόμενες περιοχές της Μεσογείου αντιστοιχούν σε λιγότερο από το 1% της θάλασσας.
«Πολύ λιγότερο από το 20% με 50% που συνιστούμε οι επιστήμονες». Δεν είναι όμως μόνο οικολογικά τα οφέλη, σύμφωνα με την κ. Τσενικλή. «Ένα τέτοιο δίκτυο από θαλάσσια καταφύγια, όπου βέβαια θα τηρούνται οι κανόνες προστασίας, θα ωφελήσει την αλιεία, μέσω της αύξησης της ποικιλίας και της ποσότητας των ψαριών μέσα αλλά και έξω από τα καταφύγια».
http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20080107&nid=7104589&sn=&spid=876
http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20080107&nid=7104575&sn=&spid=876
GRΕΕΝΡΕΑCΕ
«ΜΕΤΡΑ ΕΧΕΙ θεσπίσει τόσο το ελληνικό κράτος όσο και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πρόβλημα είναι ότι αδυνατούν να τα εφαρμόσουν και να επιβάλλουν κυρώσεις», τονίζει ο κ. Παπακωνσταντίνου. Παράλληλα, επισημαίνει ότι μεγάλο κενό υπάρχει και στην αλιευτική έρευνα. «Η Ελλάδα συγκαταλέγεται ανάμεσα στα κράτη που δεν έχουν αλιευτική κουλτούρα». Σύμφωνα με στοιχεία της μελέτης του Βιολογικού Τμήματος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, η έλλειψη επαρκών στοιχείων αφορά το 63-83% των ψαριών.
Η λύση πάντως που προτείνει η περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace δεν είναι άλλη από τα θαλάσσια καταφύγια. Μάλιστα, ο νέος Ευρωπαϊκός Κανονισμός για την αλιεία στη Μεσόγειο αναγνωρίζει την άμεση ανάγκη για προστασία των ψαριών και των οικοσυστημάτων που τα συντηρούν.
«Σύμφωνα με τον Κανονισμό, η χώρα μας έπρεπε να παρέχει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή- για πρώτη φορά πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2007- πληροφορίες σχετικά με “τον καθορισμό προστατευόμενων περιοχών αλιείας, καθώς και με τα ενδεχόμενα διαχείρισης που πρόκειται να εφαρμοστούν σε αυτές”. Μέχρι στιγμής δεν έχουμε λάβει κάποια απάντηση από τη μεριά του Υπουργείου», λέει η κ. Τσενικλή.
Συμπληρώνει δε ότι σήμερα οι πλήρως προστατευόμενες περιοχές της Μεσογείου αντιστοιχούν σε λιγότερο από το 1% της θάλασσας.
«Πολύ λιγότερο από το 20% με 50% που συνιστούμε οι επιστήμονες». Δεν είναι όμως μόνο οικολογικά τα οφέλη, σύμφωνα με την κ. Τσενικλή. «Ένα τέτοιο δίκτυο από θαλάσσια καταφύγια, όπου βέβαια θα τηρούνται οι κανόνες προστασίας, θα ωφελήσει την αλιεία, μέσω της αύξησης της ποικιλίας και της ποσότητας των ψαριών μέσα αλλά και έξω από τα καταφύγια».
http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20080107&nid=7104589&sn=&spid=876
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου