Πράξεις συμπόνοιας από αρουραίους

Για πολλά χρόνια η συμπεριφορά του ανθρώπου να βοηθάει κάποιο συνάνθρωπό του που βρίσκεται σε ανάγκη θεωρούνταν μοναδικό γνώρισμα. Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν ενδείξεις ότι και αρκετά πρωτεύοντα θηλαστικά προβαίνουν σε αυτή τη συμπεριφορά, αποκαθηλώνοντάς μας για ακόμα μία φορά από την πρωτοκαθεδρία μας. Μία νέα μελέτη όμως δείχνει ότι τέτοιου είδους συμπεριφορές εμφανίστηκαν σε ακόμη πιο πρώιμα εξελικτικά στάδια της ζωής και συγκεκριμένα υπήρχαν ήδη από τα τρωκτικά.

Οι ερευνητές έκαναν το εξής απλό πείραμα. Τοποθέτησαν σε μία ειδική "αρένα" δύο αρουραίους που φυσιολογικά μοιράζονταν ένα κοινό κλουβί. Το ένα ζώο κρατούνταν "φυλακισμένο" σε ένα ειδικό κλουβί, ένα σωλήνα ουσιαστικά που έκλεινε από τη μία μεριά με πορτάκι, το οποίο μπορούσε να ανοίξει μόνο από έξω. Το δεύτερο ζώο ήταν ελεύθερο μέσα στην αρένα, και μπορούσε να δει και να ακούσει το άλλο που ήταν στο ειδικό κλουβί.

Παρατήρησαν λοιπόν οι ερευνητές πως ο ελεύθερος αρουραίος ήταν σε μεγαλύτερη ταραχή όταν στο κλουβί υπήρχε κάποιο ζώο, παρά όταν ήταν άδειο, αποβάλλοντας έτσι την αμφιβολία των ερευνητών μήπως η συμπεριφορά του ζώου εξηγούνταν απλώς από την παρουσία του άγνωστου κλουβιού. Η αντίδραση αυτή ταιριάζει με την έννοια της "συναισθηματικής μετάδοσης", ένα φαινόμενο που παρατηρείται σε άνθρωπο και ζώα, και αναφέρεται στο συμμερισμό από ένα άτομο του φόβου, της αγωνίας ή ακόμα και του πόνου που αισθάνεται κάποιο άλλο άτομο.

Οι αρουραίοι όμως δεν έμειναν μόνο στη συναισθηματική μετάδοση. Πήγαν ένα βήμα παραπέρα όταν αφότου επιβλήθηκαν στη ίδια διαδικασία για αρκετές μέρες, κατάφεραν τελικά μόνοι τους να μάθουν πως να απελευθερώνουν τον άλλο αρουραίο. Αφού κατάφεραν να το μάθουν αυτό (κάτι που ανακάλυψαν και έμαθαν μόνοι τους, δεν το διδάχθηκαν) πήγαιναν αμέσως να τον ελευθερώσουν όταν βρίσκονταν ξανά κάτω από τις ίδιες συνθήκες.



Στη συνέχεια, για να εξακριβώσουν οι ερευνητές τα κίνητρα που οδηγούν τα ζώα σε αυτή τη συμπεριφορά προέβησαν σε μια σειρά νέων πειραμάτων. Έτσι, όταν τοποθέτησαν στο κλουβί αντί για ένα ζωντανό αρουραίο ένα ομοίωμά, οι αρουραίοι έδειξαν να μην ενδιαφέρονται να προβούν σε συμπεριφορά απελευθέρωσης. Με μερικά ακόμα παρόμοια πειράματα κατέδειξαν ότι τελικά ο λόγος για αυτήν την πράξη είναι ουσιαστικά η συμπόνοια που νοιώθουν για το άλλο ζώο, το οποίο προσπαθούν στην τελική να απαλλάξουν από τη δυσκολία του.

Ένα άλλο πολύ σημαντικό εύρημα που ενίσχυσε αυτήν την πεποίθηση είναι το γεγονός ότι όταν στην ίδια αρένα τοποθετήθηκαν δύο κλουβιά, με το ένα να έχει έναν "φυλακισμένο¨αρουραίο και το άλλο ένα κομμάτι σοκολάτας, τα ζώα ήταν εξίσου πιθανό να ελευθερώσουν πρώτα το άλλο ζώο και μετά να φάνε την σοκολάτα, παρόλο που θα μπορούσαν πρώτα να απολαύσουν τη λιχουδιά και μετά να προβούν στην πράξη συμπόνοιας.

Το επόμενο βήμα των ερευνητών είναι να εξακριβώσουν τις αιτίες για τις οποίες κάποιοι αρουραίοι του πειράματος προέβησαν σε αυτή τη συμπεριφορά, ενώ κάποιοι άλλο όχι. Πρώιμα αποτελέσματα προτείνουν ότι τα θηλυκά είναι πιο πιθανό να βοηθήσουν τον εγκλωβισμένο αρουραίο, κάτι που πιθανώς να σχετίζεται με τα συναισθήματα της μητρότητας.

Πολύ σημαντικά είναι το λόγια ενός εκ των συγγραφέων της εργασίας. Λέει λοιπόν πως "όταν δρούμε χωρίς συμπόνοια δρούμε στην ουσία ενάντια στη βιολογική κληρονομιά μας. Αν οι άνθρωποι άκουγαν και δρούσαν συχνότερα σύμφωνα με τη βιολογική κληρονομιά τους, θα βρισκόμασταν σίγουρα σε καλύτερη κατάσταση".

Προσαρμογή από ScienceDaily