Ξυλεια: πηγή ανάπτυξης του πολιτισμού

Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ξύλου, όπως η πυκνότητα του ξυλώματος, η μηχανική αντοχή και η ελαστικότητα το καθιστούν σημαντικό υλικό με πολλαπλές χρήσεις. Η χρήση του ξύλου από τον άνθρωπο ξεκινάει όταν αρχίζει και η ιστορία του. Κατά την παλαιολιθική εποχή χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή κατοικιών, ως βοήθημα για την καλλιέργεια των φυτών και φυσικά ως καύσιμη ύλη. Κατά την κλασσική εποχή ολόκληροι πολιτισμοί, όπως ο Κυκλαδίτικος και ο Μινωικός πολιτισμός, στήριξαν την ανάπτυξή τους στην χρήση της ξυλείας. Από ξύλο κατασκευάζονταν την εποχή εκείνη ναοί, τμήματα ανακτόρων, διάφορα διακοσμητικά στοιχεία και φυσικά τα πλοία. Στις επόμενες εποχές, η χρήση του ξύλου ευνόησε τη δημιουργία τεχνολογικών επιτευγμάτων και μηχανών, ενώ συνέβαλλε και στην ανάπτυξη της ναυσιπλοΐας.

Όσον αφορά στην ένταση που δέχτηκαν τα μεσογειακά κυρίως δάση λόγω της ναυπηγικής χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα εκτεταμένης χρήσης του ελάτου κατά την ομηρική εποχή. Σύμφωνα με την Ιλιάδα (II 494-877) στην εκστρατεία εναντίον της Τροίας συμμετείχαν 934 πεντηκόντοροι (τύπος πλοίου εποχής) για την κατασκευή των οποίων χρειάστηκαν 47.500 περίπου κορμοί ελάτων.

Το παραπάνω παράδειγμα είναι ενδεικτικό της πίεσης που δέχονταν τα δάση λόγω της εκτεταμένης χρήσης του ξύλου ως πρώτη ύλη. Αυτό σε συνδυασμό με την πίεση –μικρότερης ή μεγαλύτερης έντασης- που δέχτηκαν τα δάση στο πέρας της ιστορίας του ανθρώπου λόγω της ανάγκης για δημιουργία καλλιεργήσιμης γης, βοσκοτόπων αλλά και λόγω της επέκτασης των πόλεων ως συνάρτηση της αύξησης του πληθυσμού, είχε ως αποτέλεσμα να αλλάζει τόσο η σύνθεση όσο και η έκταση των δασικών οικοσυστημάτων.

Η εκτεταμένη χρήση των προϊόντων του δάσους και πιο συγκεκριμένα της ξυλείας έχει ως συνέπεια να παραμένουν ελάχιστα δάση παρθένα, δάση τα οποία δηλαδή δεν έχουν διαχειριστεί ή εκμεταλλευτεί από τον άνθρωπο. Μία από τις πολλές περιπτώσεις αλλαγής της σύνθεσης των δασικών οικοσυστημάτων λόγω επέμβασης του ανθρώπου είναι αυτή των μικτών δασών Quercus canariensis και Q. suber στη νότια Ισπανία. Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα τα δύο είδη δρυός κατείχαν ίσο περίπου ποσοστό στη σύνθεση του δάσους. Η ξυλεία από το είδος Q. canariensis χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή του σιδηροδρομικού δικτύου ενώ το Q. suber προμήθευε καύσιμη ύλη την περιοχή. Με την ανάπτυξη όμως της βιομηχανίας φελλού στις αρχές του 20ου αιώνα το Q. suber κυριαρχεί στο δασικό οικοσύστημα εις βάρος του Q. canariensis διότι ευνοείται από την διαχείριση καθώς αυτό οφείλεται για την παραγωγή φελλού και επομένως είναι είδος με μεγάλη οικονομική σημασία.