Σάββατο 31 Ιανουαρίου 2009

Λιγότερες μέρες ακραίου κρύο και περισσότερες ακραίας ζέστης στην Ευρώπη

Επιστήμονες αναλύοντας σειρές δεδομένων με τις χαμηλότερες και υψηλότερες ημερήσιες θερμοκρασίες από το 1955 έως το 1998 συμπέραναν πως οι ημέρες με πολύ χαμηλές θερμοκρασίες μειώνονται, ενώ αυτές με πολύ υψηλές θερμοκρασίες αυξάνονται. Η θερμοκρασία αυξήθηκε 0,5C έως 1C για την ελάχιστη μέση θερμοκρασία, ενώ απο 0,5C έως 2C για την μέγιστη μέση θερμοκρασία.

65,2% των σταθμών όπου μετρήθηκαν χαμηλές θερμοκρασίες δείχνουν ότι αυτές τείνουν να αυξηθούν, ενώ 40% των σταθμών με μεγάλες θερμοκρασίες δείχνει ότι και αυτές τείνουν να αυξηθούν.


Συχνότητα ακραίας ζέστης από το 1955 έως το 1998.

Η μείωση στις ημέρες του ακραίου κρύου και η αύξηση στις ημέρες της ακραίας θερμότητας οφείλονται και στους τοπικούς και σε παγκόσμιους παράγοντες, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Μερικοί απ' αυτούς περιλαμβάν τη θερμότητα που παράγεται στις πόλεις ή την αλλαγή στη γενική κυκλοφορία της ατμόσφαιρας που καθορίζει άμεσα τα ακραία γεγονότα θερμοκρασίας.

Εκτός από την άμεση σχέση τους με την αλλαγή του κλίματος, οι ακραίες θερμοκρασίες (ελάχιστες και μέγιστες) έχουν ιδιαίτερες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία. Η επιστημονική κοινότητα έχει εξηγήσει στις πολυάριθμες περιπτώσεις ότι ο αντίκτυπος των κυμάτων ζέστης είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν των ελάχιστων θερμοκρασιών.

Οι εμπειρογνώμονες προειδοποιούν ότι η υπερβολική θερμότητα μπορεί να προκαλέσει άγχος, επιδείνωση των ασθενειών και ακόμη και θάνατο, όπως το καλοκαίρι του 2003, όταν πέθαναν πάνω από 30.000 άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη από τις υψηλές θερμοκρασίες.

Για ολόκληρο το άρθρο: ScienceDaily

Παρασκευή 30 Ιανουαρίου 2009

Ο θαυμαστός κόσμος των ζώων: Μέλισσες (Μέρος 2ο)

Η επιλογή κατοικίας από τις μέλισσες έχει μελετηθεί καλά και προσφέρει ένα γοητευτικό παράδειγμα ικανότητας ενός ασπόνδυλου να νικήσει τις δυσκολίες που περιβάλλουν την επιλογή μιας θέσης για να ζήσουν. Οι εργάτριες κατά την άνοιξη ετοιμάζουν μερικές μεγάλες κυψελίδες κάθε μία από τις οποίες δέχεται ένα αβγό από την κάτοικο βασίλισσα. Οι προνύμφες κατά την εκκόλαψη τρέφονται με ειδική τροφή και αναπτύσσονται σε γόνιμες βασίλισσες μάλλον παρά σε στείρες εργάτριες. Πριν την εμφάνιση των θυγατέρων, η παλιά βασίλισσα εγκαταλείπει τη φωλιά με το μισό περίπου πληθυσμό της κυψέλης. Ο άλλος μισός πληθυσμός μένει και θα εργαστεί για τη νικήτρια των μαχών μεταξύ των νέων βασιλισσών. Οι μέλισσες που αναχωρούν πετούν σε μια μάζα σε ένα σημείο κοντά στην παλιά τους κατοικία και σχηματίζουν ένα συμπαγές τσαμπί, συχνά στο κλαδί ενός δένδρου όπου αυτές θα μείνουν για λίγο χρόνο πριν αποφασίσουν για την περιοχή της νέας τους εγκατάστασης.

Μέλισσες ανιχνεύτριες πετούν για να επιθεωρήσουν πολυάριθμα χάσματα και ρωγμές στους τοίχους και όταν βρουν μια πιθανή θέση κυψέλης αυτές επιστρέφουν και εκτελούν ένα χορό στην κάθετη επιφάνεια της κηρήθρας που μεταδίδει πληροφορίες για την απόσταση, κατεύθυνση και ποιότητα της πιθανής κατοικίας. Η πληροφορία είναι τέτοια που επιτρέπει έναν παρατηρητή ο οποίος γνωρίζει τον κώδικα επικοινωνίας να βρει το σημείο που θα διαλέξει τελικά ένα σμήνος μελισσών πριν κινηθούν αυτές εκεί.


Ο τρόπος με τον οποίο οι μέλισσες διαλέγουν ανάμεσα σε εναλλακτικές θέσεις είναι πρωταρχικού ενδιαφέροντος για μας. Μία εργάτρια μέλισσα ανιχνεύτρια δίνει σήμα για την ανακάλυψη μιας τοποθεσίας ποιότητας χορεύοντας περισσότερο χρόνο και πιο σθεναρά παρά για μια λιγότερο ελκυστική θέση. Αυτό επιτρέπει πολλά άτομα να συναντούν τη χορεύτρια και να ερεθίζονται από τις δραστηριότητές της. Εργάτριες που είναι ερεθισμένες από άλλης μέλισσας το χορό πετούν στην επιδειχθείσα περιοχή και την επιθεωρούν. Αυτή μπορεί να έχει ιδιότητες που προκαλούν τις νεοσύλλεκτες να χορεύουν σθεναρά όταν επιστρέφουν στο σμάρι Το γεγονός αυτό θα προσελκύσει ακόμα περισσότερες ανιχνεύτριες. Η απόφαση να κινηθούν είναι βασισμένη στον ανταγωνισμό ανάμεσα στις διάφορες αναφορές. Σχεδόν πάντοτε μία θέση είναι επαρκώς ανώτερη απ’όλες τις άλλες έτσι που οι ανιχνεύτριες που είχαν ανακοινώσει προηγούμενα άλλες δυνητικές κατοικίες παύουν να επιδεικνύουν και η συντριπτική πλειοψηφία χορεύει για τη μία θέση. Άπαξ και έχουν φτάσει κοντά στην καθολική συμφωνία, το σμάρι πετάει στο σημείο αυτό για να αρχίσει το στήσιμο της κυψέλης. Αυτή η στρατηγική έχει κόστος. Οι μέλισσες είναι για μερικές μέρες εκτεθειμένες στα στοιχεία της φύσης ενώ παίρνεται η απόφαση και αυτός ο χρόνος είναι χαμένος όσον αφορά στο χτίσιμο των κυψελίδων και τη συλλογή τροφής. Αλλά το κόστος αυτής της πορείας προφανώς υπερκάμπτεται από τα πλεονεκτήματα της, το κύριο απ’ τα οποία είναι ότι το σμήνος είναι εφοδιασμένο με πληροφορίες για ένα μεγάλο αριθμό τοποθεσιών και ακόμα μπορεί να πάρει την απόφαση να διαλέξει την καλύτερη διαθέσιμη.

Οι μέλισσες είναι ευαίσθητες σε ένα εκπληκτικό αριθμό παραγόντων, ίσως το μοναδικό πιο σπουδαίο χαρακτηριστικό κυψέλης για τις μέλισσες που ζουν σε περιοχές με κρύους χειμώνες είναι οι προστατευτικές ιδιότητες. Οι μέλισσες ανιχνεύτριες σταθμίζουν κάπως το μέγεθος του σμαριού τους και θα απορρίψουν τοποθεσίες που είναι είτε πολύ μεγάλες ή πολύ μικρές για να βολέψουν άνετα την αποικία τους. Τοποθεσίες που είναι πολύ μεγάλες θα είναι γεμάτες ρεύματα και γι’ αυτό επικίνδυνα κρύες κατά τη διάρκεια του χειμώνα.


Κάθε είδος, υποείδος ή και ποικιλία ακόμα μελισσών μπορεί να έχει διαφορετικά κριτήρια για την επιλογή κατοικίας λόγω των διαφορετικών συνθηκών που επικρατούν στις περιοχές όπου ζουν. Για παράδειγμα, οι προσαρμογές για το κρύο που αναφέρθηκαν πριν εμφανίζοντα από μια ποικιλία μελισσών της Βαυαρίας, ενώ δεν τις εμφανίζει μία άλλη ποικιλία στην Ιταλία, όπου οι χειμώνες είναι σαφώς θερμότεροι.

Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι διαφορετικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες έχουν πολύ μεγάλη σημασία για την αναπαραγωγική επιτυχία των διαφόρων ειδών. Ζώα που διαλέγουν μία τοποθεσία στην οποία θα ζήσουν και θα αναπαραχθούν είναι συχνά ευαίσθητα σε ερεθίσματα που με το ένα ή τον άλλο τρόπο συνδέονται με την ποιότητα της τοποθεσίας. Άτομα που κάνουν καλές επιλογές σε οποιαδήποτε βάση ανταμείβονται αναπαραγωγικά.

Βιβλιογραφία

Κυριακοπούλου-Σκλαβούνου Π., 2008, Ηθολογία ζώων: μέρος πρώτο, Υπηρεσία Δημοσιευμάτων Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη.

Βροχές - ρεκόρ σε άδειους ταμιευτήρες

Νερό για τρεισήμισι μήνες μέσα σε 30 ημέρες κέρδισε η Αττική χάρη στις βροχοπτώσεις της τελευταίας περιόδου. Από τις 28 Δεκεμβρίου έως τις 28 Ιανουαρίου τα αποθέματα των ταμιευτήρων σε Εύηνο, Μόρνο, Μαραθώνα και Υλίκη αυξήθηκαν κατά 124 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, ενώ η κατανάλωση νερού στην Αττική φτάνει τα 1,17 εκατομμύρια κ.μ. την ημέρα.

Ωστόσο, ακόμη και μετά την τονωτική ένεση των τελευταίων εβδομάδων, η στάθμη των ταμιευτήρων βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2003 και μετά για την περίοδο Ιανουαρίου. «Αυτόν τον μήνα είχαμε καλές βροχές. Τουλάχιστον σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2007 και του 2008 τα πράγματα φέτος είναι αρκετά καλύτερα. Βέβαια δεν μπορούμε να γνωρίζουμε κατά πόσο εμπλουτίστηκε ο υδροφόρος ορίζοντας- αν και τα χιόνια που έπεσαν τον Δεκέμβριο αναμένεται να ενισχύσουν τα υπόγεια αποθέματα», λέει στα «ΝΕΑ» ο μετεωρολόγος της ΕΜΥ κ. Μανόλης Αναδρανιστάκης.

«Ο Ιανουάριος είναι κρίσιμος μήνας για τα υδατικά αποθέματα. Έχει παρατηρηθεί ότι κατά τις περιόδους ξηρασίας οι βροχοπτώσεις διακόπτονται συνήθως τον συγκεκριμένο μήνα- γεγονός που δεν συνέβη φέτος και ως εκ τούτου τα πράγματα είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρα. Μάλιστα ο Ιανουάριος που διανύουμε έχει μεγαλύτερες βροχοπτώσεις από τον μέσο όρο της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου και τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα απ΄ ό,τι τον Ιανουάριο του 2008 και του 2007», αναφέρει ο κ. Δημήτρης Κουτσογιάννης, αναπληρωτής καθηγητής του Τομέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Ο ίδιος επισημαίνει πως όταν διακόπτονται οι βροχοπτώσεις τον Ιανουάριο επηρεάζονται και οι εισροές στους ταμιευτήρες κατά τους επόμενους «υγρούς» μήνες αφού τα επιφανειακά στρώματα του εδάφους έχουν ξηρανθεί και κατακρατούν σημαντικές ποσότητες νερού. «Αυτό δεν συνέβη φέτος και έτσι μπορούμε να πούμε ότι τα πράγματα πηγαίνουν καλύτερα από τις προηγούμενες χρονιές. Όμως δεν πρέπει να εφησυχάζουμε», τονίζει ο κ. Κουτσογιάννης.

Σημαντική ενίσχυση

Τα αποθέματα των ταμιευτήρων της ΕΥΔΑΠ άρχισαν να ενισχύονται ουσιαστικά στις 18 Δεκεμβρίου, λίγες ημέρες αφότου άρχισαν οι έντονες βροχοπτώσεις. Ενώ στις 12 Δεκεμβρίου εμφανιζόταν το χαμηλότερο σημείο των αποθεμάτων στα 419 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού- ποσότητες που έφταναν για την υδροδότηση της Αττικής για περίπου έναν χρόνο-, μέσα σε δέκα ημέρες ξεπέρασαν τα 430 εκατομμύρια κ.μ. παρ΄ ότι ταυτόχρονα καταναλωνόταν πάνω από 1 εκατομμύριο κ.μ. καθημερινά. Από αυτό το σημείο και έπειτα οι συνεχείς βροχοπτώσεις ενίσχυσαν τα αποθέματα σημαντικά, με αποτέλεσμα στις 28 Ιανουαρίου να φτάσουν τα 557 εκατομμύρια κ.μ.

Ωστόσο οι σημερινές ποσότητες νερού αποτελούν περίπου το 30% της μέγιστης χωρητικότητας των ταμιευτήρων. Πιο συγκεκριμένα, από τα 41 εκατ. κ.μ. που είναι η συνολική χωρητικότητα του Μαραθώνα τα αποθέματα σήμερα φτάνουν τα 24 εκατ.,

από τα 600 εκατ. κ.μ. της Υλίκης υπάρχουν τα 217, από τα 780 του Μόρνου τα 236 και από τα 140 του Εύηνου έχουμε τα 80.

Ανομβρία δύο ετών

«Βλέποντας τις μεγάλες χωρητικότητες των ταμιευτήρων εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι οι ποσότητες νερού που έχουν εισρεύσει από τις 18 Δεκεμβρίου και μετά δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Τα τελευταία δύο χρόνια που είχαμε ανομβρία στην Ελλάδα δημιουργήθηκε μεγάλο έλλειμμα, τα αποθέματα φτάνουν για κάτι λιγότερο από έναν χρόνο. Όμως φαίνεται πως η κατάσταση βελτιώνεται καθώς τον Ιανουάριο ξεπεράστηκαν οι μέσοι όροι βροχόπτωσης σε ολόκληρη την Ελλάδα. Αν τα φαινόμενα συνεχιστούν με τους ίδιους ρυθμούς έως τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο, τότε θα μπορούμε να μιλάμε για πραγματική βελτίωση», επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο κ. Π. Σαμπατακάκης, υδρογεωλόγος και πρόεδρος του Συλλόγου Επιστημόνων στο Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ).

Πρόβλημα εντοπίζεται και στα αποθέματα των υπογείων υδάτων σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Σύμφωνα με εκτιμήσεις από τις τελευταίες μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν τον Οκτώβριο το συσσωρευτικό έλλειμμα στους βασικούς υπόγειους υδροφορείς της χώρας (Μακεδονία, Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησος) ανερχόταν στο 60-63%. «Δύο λόγοι αιτιολογούν τη μεγάλη υποχώρηση των υπόγειων υδάτων: ο πρώτος είναι η ανομβρία της τελευταίας διετίας. Ο δεύτερος ότι κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών παρατηρούνται όλο και πιο συχνά έντονες βροχοπτώσεις πλημμυρικού χαρακτήρα, με αποτέλεσμα το νερό να μην προλαβαίνει να απορροφηθεί από το έδαφος, λέει ο κ. Σαμπατακάκης και καταγγέλλει το γεγονός ότι από τον Οκτώβριο δεν γίνονται μετρήσεις στα υπόγεια ύδατα λόγω της έλλειψης των απαραίτητων κονδυλίων.

ΤΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ
Μόλις το ένα τρίτο της συνολικής χωρητικότητας των ταμιευτήρων καλύπτουν τα υπάρχοντα υδατικά αποθέματα

Ρύπανση και λαθροκυνηγοί σκοτώνουν τους υγροτόπους

ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ της ποιότητας των υδάτων, στερεά και υγρά απόβλητα, λαθροθηρία, παράνομη δόμηση είναι μόνο μερικά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι υγρότοποι που προστατεύονται από τη διεθνή Σύμβαση Ραμσάρ, σύμφωνα με την έκθεση που συνέταξαν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις WWF Ελλάς, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι από τους 10 υγροτόπους διεθνούς σημασίας κανένας δεν βρίσκεται σε καλή κατάσταση, όπως αναφέρεται στην έκθεση. Πιο συγκεκριμένα το Δέλτα Έβρου και οι λίμνες Βόλβη και Κορώνεια βρίσκονται σε κακή κατάσταση ενώ οι περιοχές Βιστωνίδας - Πόρτο Λάγος- Ισμαρίδα, Δέλτα Νέστου, λίμνη Κερκίνη, Δέλτα ΑξιούΑλιάκμονα- Λουδία, λίμνη Μικρή Πρέσπα, Αμβρακικός κόλπος, Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου και Κοτυχίου σε μέτρια.

Όμως, τα πιο ανησυχητικά πορίσματα της έκθεσης αφορούν τα μέτρα διαχείρισης των Υγροτόπων Ραμσάρ: κατά την αξιολόγηση που διενεργήθηκε από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις μόνο η λίμνη Κερκίνη και η Μικρή Πρέσπα τυγχάνουν «μέτριας» διαχείρισης, ενώ στους υπόλοιπους κρίθηκε «κακή». Όσο για την επιστημονική παρακολούθηση των υγροτόπων, που αποτελεί και το βασικό εργαλείο για τη διαχείριση, αυτή κρίθηκε «ελλιπής έως ανύπαρκτη». «Δυστυχώς, δεν είναι η πρώτη φορά που διαπιστώνουμε την απογοητευτική κατάσταση των Υγροτόπων Ραμσάρ της χώρας. Είναι καιρός όλοι οι υπεύθυνοι φορείς να αναλάβουν τις τεράστιες ευθύνες τους και να προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες για τη διατήρηση του φυσικού πλούτου της χώρας», δηλώνουν οι εκπρόσωποι των περιβαλλοντικών οργανώσεων που συνέταξαν την έκθεση.

Δες και εδώ


«Στο κόκκινο» η ρύπανση του Πηνειού

ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ έως το 2015 ο Πηνειός είναι καταδικασμένος να μην πληροί τους στόχους της Ε.Ε. για την καλή κατάσταση των υδάτων. Αυτό προκύπτει από την απάντηση της Κομισιόν σε ερώτηση των ευρωβουλευτών του ΠΑΣΟΚ κ.κ. Σταύρου Λαμπρινίδη, Κατερίνας Μπατζελή και Ευαγγελίας Τζαμπάζη. «Σχετικά με τα προβλήματα ρύπανσης στον ποταμό Πηνειό, η Επιτροπή έλαβε γνώση των προβλημάτων από την ανάλυση που πραγματοποιήθηκε για τη λεκάνη απορροής βάσει του άρθρου 5 της οδηγίας πλαισίου για τα ύδατα, στην οποία οι ελληνικές αρχές ανέφεραν ότι ο Πηνειός ενδεχομένως δεν θα καταφέρει το 2015 να πληροί τους στόχους της οδηγίας», ανέφερε η Κομισιόν στην απάντησή της. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισήμανε ότι έργα προστασίας των υδάτων υπάρχουν και συγχρηματοδοτούνται από την Ε.Ε., αλλά εναπόκειται στις ελληνικές αρχές να υποβάλουν σχετικό αίτημα.

Πηγή: Τα Νέα

Τρίτη 27 Ιανουαρίου 2009

Ο θαυμαστός κόσμος των ζώων: Μέλισσες (Μέρος 1ο)

Από σήμερα εγκαινιάζεται μία κατηγορία δημοσιευμάτων που θα αναφέρεται στα κάποιες ιδιαίτερες συμπεριφορές ή ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ζώων. Η κατηγορία αυτή φέρει το όνομα "Ο θαυμαστός κόσμος των ζώων" και ξεκινάει φυσικά με τις μέλισσες.

Αν μία μέλισσα εργάτρια βρει τροφή σε μικρή απόσταση γύρω από την κυψέλη τότε επιστρέφει σε αυτήν και εκτελεί τον λεγόμενο "κυκλικό χορό" (round dance) πάνω στην κάθετη επιφάνεια της κηρήθρας. Οι κινήσεις τις προσελκύουν και άλλες εργάτριες που συνωστίζονται γύρω από της αισθανόμενες τη μυρωδιά του λουλουδιού με το νέκταρ του οποίου αυτή τράφηκε. Στη συνέχεια, οι διεγερμένες εργάτριες θα πετάξουν προς αναζήτηση αυτής της μυρωδιάς στη γειτονική περιοχή και θα επιστρέψουν στην κυψέλη με την ίδια τροφή. Ο κυκλικός χορός δεν δίνει στοιχεία για την κατεύθυνση της πηγής τροφής, αλλά μόνο πληροφορεί τις άλλες μέλισσες ότι η τροφή βρίσκεται κάπου κοντά στην περιοχή.



Στην περίπτωση που η τροφή βρίσκεται σε μακρινή απόσταση ο χορός που εκτελεί η εργάτρια ονομάζεται "κουνιστός χορός" (waggle dance) και πληροφορεί τις υπόλοιπες εργάτριες και για την απόσταση αλλά και για την κατεύθυνσή της τροφής. Αυτός αποτελείται από 1 έως εκατό κύκλους, που ο καθένας έχει δύο φάσης. Πρώτα είναι η κουνιστή φάση, όπου η μέλισσα κινείται κουνώντας την κοιλιά της και έπειτα στρίβει προς τα δεξιά σχηματίζοντας ένα κύκλο (φάση επιστροφής). Στη συνέχεια πραγματοποιείται μία ακόμα κουνιστή φάση που ακολουθείται από μία φάση επιστροφής με φορά προς τα αριστερά τώρα ώστε να συμπληρωθεί ένα "οχτάρι". Η κατεύθυνση και η διάρκεια της κουνιστής φάσης εξαρτάται και εκφράζει την κατεύθυνση και την απόσταση της κυψέλης από την πηγή τροφής. Λουλούδια που βρίσκονται στην κατεύθυνση του ήλιου κωδικοποιούνται με μία κουνιστή φάση παράλληλη με τον κάθετο άξονα της κυψέλης, και κάθε απόκλιση προς τα δεξιά ή τα αριστερά του ήλιου δηλώνεται με μια γωνία δεξιά ή αριστερά αντίστοιχα από το κάθετο επίπεδο. Η απόσταση μεταξύ της κυψέλης και της πηγής τροφής κωδικοποιείται από την διάρκεια της κουνιστής φάσης. Όσο πιο μακρυά είναι τόσο περισσότερο διαρκεί η φάση αυτή, με μία τάση αύξησης κατά εκατό μέτρα για κάθε 75 miliseconds.



Τέλος, πρέπει να σημειώσουμε ότι διαφορετικά είδη και υποείδη μελισσών έχουν και διαφορετικές "διαλέκτους" στους παραπάνω χορούς. Για τον κουνιστό χορό όμως έχει δειχτεί ότι συμπατρικά είδη είναι ικανά να κατανοούν το ένα την διάλεκτο του άλλο.



Βιβλιογραφία

Κυριακοπούλου-Σκλαβούνου Π., 2008, Ηθολογία ζώων: μέρος πρώτο, Υπηρεσία Δημοσιευμάτων Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη.
Wikipedia (κυκλικός χορός)
Wikipedia (κουνιστός χορός)

Σάββατο 24 Ιανουαρίου 2009

Περιοχές φωλιάσματος υδρόβιων πουλιών και υπερθέρμανση

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Μάλαγα έδειξαν ότι για την κατανομή των υδρόβιων πουλιών στην ηπειρωτική Ευρώπη κύριος παράγοντας είναι η περιβαλλοντική ενέργεια ή με άλλα λόγια η θερμοκρασία. Αυτή επηρεάζει την κινητικότητα των πουλιών και πρέπει να μελετηθεί σε συνδυασμό με την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Οι ερευνητές χώρισαν τα πουλιά της ηπειρωτικής Ευρώπης, των Βρετανικών νήσων και της Ισλανδίας σε ομάδες (corotypes, που αποτελούν δείκτες που σχετίζονται με την απόκριση των ειδών στο περιβάλλον τους) με σκοπό να κατανοήσουν τους ιστορικές και οικολογικές διαδικασίες που καθορίζουν τις προτιμήσεις τους για κατοικία.

Τα αποτελέσματα της μελέτης δείχνουν ότι, από περιβαλλοντικής απόψεως, οι θερμοκρασία (ως περιβαλλοντική ενέργεια) είναι καθοριστικός παράγοντας για την γεωγραφική κατανομή των περισσοτέρων ομάδων. Η πιθανή υπερθέρμανση του πλανήτη μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στη διαχείριση της ορνιθοπανίδας, καθώς αύξηση της θερμοκρασίας θα οδηγήσει τα πουλιά που φωλιάζουν στο βορρά να πάνε πιο βόρεια, ενώ πουλιά από την ανατολή να οδεύουν προς το νότο. Συνεπώς, θα εμφανιστεί μία γεωγραφική αναπροσαρμογή μεταξύ των βόρειων και κεντρικών ευρωπαϊκών ειδών. Αναπαραγωγικοί πληθυσμοί κοντά στην Αρκτική θα μπορούσαν ακόμη και να χαθούν από την ήπειρο.


Ακόμα, από την έρευνα φάνηκε ότι η διαθεσιμότητα του νερού και των πόρων, η κλιματική εποχικότητα και η έκταση της περιοχής για κατοικία είναι δευτερεύοντες παράγοντες που επηρεάζουν την κατανομή των ειδών στην Ευρώπη.

Τέλος, οι επιπτώσεις των παγετωδών περιόδων της Τεταρτογενούς περιόδου (2,5 χρόνια πριν έως σήμερα) και η υψηλή κινητικότητα των υδρόβιων πουλιών μπορεί να παρέχει μία ιστορική εξήγηση για την ευρεία εξάπλωση αυτών των ειδών Το γεγονός ότι μερικά από τα πιο γεωγραφικά περιορισμένα είδη στην Ευρώπη είναι υψηλά διεσπαρμένα και μπορούν να βρεθούν εκτός της ηπείρου δηλώνει ότι μόνο τα ζώα που είναι πολύ κινητικά μπόρεσαν να ξεπεράσουν τις δριμείες καιρικές συνθήκες των περασμένων χιλιάδων ετών.

Πηγή: ScienceDaily

Πέμπτη 22 Ιανουαρίου 2009

Τι θα συμβεί στα πρωτεύοντα;

Σήμερα υπάρχουν σχεδόν 250 διαφορετικά είδη πρωτευόντων σε ολόκληρο τον κόσμο, αλλά τα περισσότερα ζουν σε επισφαλείς συνθήκες. Έχει υπολογιστεί ότι πάνω από 50% αυτών των ειδών βρίσκεται σε ενδεχόμενο κίνδυνο, από άποψη διατήρησης, και ένας 20% σήμερα θεωρείται ότι απειλείται άμεσα με εξαφάνιση. Αν και στη δεκαετία που πέρασε ανακοινώθηκε η ανακάλυψη μερικών νέων ειδών πρωτευόντων, έχουμε καταγράψει την εξαφάνιση ενός πρωτεύοντος – του υποείδους Precolobus badius waldroni. Μερικοί υπολογισμοί προτείνουν ότι ένα 20% τω ειδών πρωτευόντων θα εξαφανιστεί κάποια στιγμή μέσα στον 21ο αιώνα.

Τι έχει προκαλέσει αυτόν τον κίνδυνο στα ζώντα σήμερα πρωτεύοντα; Ένας μεγάλος παράγοντας είναι η καταστροφή των εγχώριων ενδιαιτημάτων. Αυτός είναι ένας ιδιαίτερος κίνδυνος για τα πρωτεύοντα που ζουν στα τροπικά βροχερά δάση, τα οποία καταστρέφονται διαμέσου της έντονης και συστηματικής εκχέρσωσης. Άλλα είδη, όπως είναι οι γορίλες των όρεων, των οποίων το ενδιαίτημα έχει μειωθεί λόγω της εντατικής γεωργίας ώστε να ικανοποιηθούν οι τροφικές ανάγκες του αυξανόμενου τοπικού πληθυσμού, απειλούνται σοβαρά με εξαφάνιση. Προς τα τέλος του 20ο αιώνα, υπολογίστηκε ότι υπάρχουν λιγότεροι από 400 γορίλες των όρεων.


Το κυνήγι από τους ανθρώπους είναι μία άλλη απειλή για την επιβίωση των πρωτευόντων. Εκτός από το γεγονός ότι αποτελούν πηγή τροφής, τα πρωτεύοντα κυνηγιούνται σε πολλά μέρη του κόσμου για να χρησιμοποιηθούν ως δόλωμα για άλλα ζώα, για πώληση τμημάτων του σώματός τους ως στολίδια και επειδή θεωρούνται ως επιβλαβή ζώα για τις αγροτικές καλλιέργειες. Μια άλλη απειλή για τα πρωτεύοντα είναι η σύλληψη ζωντανών ζώων για πώληση, αν και οι διεθνείς προσπάθειες έχουν μειώσει αυτήν την απαίτηση σε κάποιο βαθμό. Η αιχμαλωσία νεαρών πρωτευόντων αποτελεί ένα ιδιαίτερο πρόβλημα, επειδή οι μητέρες πυροβολούνται στη διάρκεια της σύλληψης. Η υλοτόμηση είναι μια άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα που η οποία έχει θέσει σε κίνδυνο πολλά είδη πρωτευόντων, καθώς η απώλεια ενδιαιτήματος συνεισφέρει σημαντικά στο να απειλούνται πολλά πρωτεύοντα.

Τι θα μπορούσε να γίνει; Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη λύση – πρέπει να εφαρμοστεί μια σειρά προσπαθειών διατήρησης της πανίδας σε διεθνές επίπεδο. Ο Strier αναφέρει μερικές γενικές στρατηγικές στις οποίες περιλαμβάνονται τα αναπτυσσόμενα οικονομικά κίνητρα για τη διατήρηση, η αυξανόμενη ενημέρωση του κοινού για τα ενδεχόμενα προβλήματα και ο αυξανόμενος ρόλος των μη-κυβερνητικών οργανώσεων Οι μη-κυβερνητικές οργανώσεις έχουν παράσχει τη ευκαιρία αλληλεπίδρασης και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των ερευνητών που ασχολούνται με τη διατήρηση των πρωτευόντων και εκείνων που χαράσσουν πολιτική.

Άλλες προσεγγίσεις για τη διατήρηση των πρωτευόντων περιλαμβάνουν την ανάπτυξη προστατευμένων πάρκων και δρυμών, την ανάπτυξη λιγότερο επιβλαβών γεωργικών πρακτικών, καθώς και διασταύρωση απειλούμενων ειδών πρωτευόντων που βρίσκονται σε αιχμαλωσία. Οι Chapman και Peres δίνουν έμφαση στο ρόλο που μπορούν να παίξουν επιστήμονες σε τέτοιες προσπάθειες διατήρησης. Όλες αυτές οι προσπάθειες και άλλες ακόμη, είναι αναγκαίες, εάν επιθυμούμε να σώσουμε αυτούς τους αξιόλογους συγγενείς μας.

Από το βιβλίο του John H. Relethford Το ανθρώπινο είδος - Εισαγωγή στην βιολογική ανθρωπολογία, μετάφραση επιμέλεια ελληνικής έκδοσης Σωτήρης Μανώλης, Εκδόσεις Παρισιανού, σελίδα 241.

Κυριακή 18 Ιανουαρίου 2009

Μικρές κλιματικές αλλαγές μπορούν να πυροδοτήσουν αιφνίδιες αλλαγές στα οικοσυστήματα

Μικρές κλιματικές αλλαγές μπορούν να πυροδοτήσουν αιφνίδιες αλλαγές στα οικοσυστήματα οι οποίες μπορεί να μην είναι αναστρέψιμες. Μερικές από αυτές τις αλλαγές, όπως οι πληθυσμιακές εκρήξεις εντόμων, οι φωτιές και ο μαρασμός των δασών , μπορεί να επηρεάσουν δυσμενώς τους ανθρώπους, αλλά και τα οικοσυστήματα με τα ζώα και τα φυτά που ζουν σε αυτά.

Η Γεωλογική Επιτροπή των ΗΠΑ εξέδωσε μία καινούργια εκτίμηση για της επιπτώσεις ενός θερμαινόμενου κόσμου στα "οικολογικά όρια" στην Βόρεια Αμερική. Η αναφορά αυτή είναι ουσιαστικά μία σύνθεση της δημοσιευμένης επιστημονικής βιβλιογραφίας και καταδεικνύει τι έρευνες και βήματα πρέπει να γίνουν για να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις.

Το οικολογικό όριο είναι ένα σημείο όπου εμφανίζονται απότομες αλλαγές στο οικοσύστημα που παράγουν μεγάλες, διαρκείς και δυνητικά μη αναστρέψιμες αλλαγές.

"Μία από τις μεγαλύτερες ανησυχίες μας είναι ότι μόλις ένα οικολογικό όριο ξεπεραστεί το εν λόγω οικοσύστημα είναι πολύ πιθανόν να μη ξαναγυρίσει στην προηγούμενη κατάσταση" λέει η USGS Associate Director for Biology Susan Haseltine. "Η ύπαρξη των ορίων θα έπρεπε να είναι το βασικό ζήτημα για τους επιστήμονες και για όσους ασχολούνται με τη διαχείριση των οικοσυστημάτων".

Η ομάδα μελέτης δίνει έμφαση στο γεγονός ότι οι ανθρώπινες δράσεις μπορεί να αυξήσουν τις δυνατότητες ενός οικοσυστήματος για ξεπεράσει το οικολογικό του όριο. Για παράδειγμα η επιπλέον κατανάλωση νερού από τους ανθρώπους σε μία λεκάνη απορροής που έχει υποστεί τις συνέπειες της ανομβρίας μπορεί να πυροδοτήσει βασικές αλλαγές στην υδρόβια ζωή που μπορεί να μην είναι αντιστρέψιμες. Οι ερευνητές αλλά και τα κέντρα των αποφάσεων πρέπει να αναπτύξουν τα απαραίτητα εργαλεία για να προβλέπουν τις επιδράσεις συγκεκριμένων οικολογικών διαταραχών και να καταλαβαίνουν τα αρχικά σημάδια κινδύνου των επικείμενων οικολογικών ορίων.

Η αναφορά ακόμα συμπεραίνει πως αν και δεν υπάρχει αρκετή γνώση για τα οικολογικά όρια οι ερευνητές ήδη γνωρίζουν πως ότι τα οικοσυστήματα θα διαφέρουν σημαντικά στα σχετικά όρια. Τα περισσότερο ευάλωτα περιβάλλοντα, όπως αυτά που ήδη αντιμετωπίζουν προβλήματα εκτός της κλιματικής αλλαγής, θα φτάσουν το όριό τους για απότομη αλλαγή σίγουρα νωρίτερα από άλλα.

Πηγή: ScienceDaily

LinkWithin

Related Posts with Thumbnails