Δεντροφύτευση και Διανομή Φυτών στο ΑΠΘ

ΤΟ Α.Π.Θ. ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΣΤΟΛΙΖΕΙ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΦΥΤΕΥΕΙ ΔΕΝΤΡΑ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

To Α.Π.Θ., στο πλαίσιο μετατροπής του στο πρώτο οικολογικό πανεπιστήμιο της Ελλάδας, την Τετάρτη 22 Δεκεμβρίου 2010 και ώρα 10.00, βελτιώνει το μικροκλίμα και περιορίζει τη ρύπανση του κέντρου της Θεσσαλονίκης, φυτεύοντας 120 δέντρα και 500 θάμνους, όλα ελληνικά φυτικά είδη, στην περίμετρο του campus του πανεπιστημίου.

Την ίδια μέρα, στις 12.00, στην πλατεία Αριστοτέλη, μπροστά από το Κτίριο Διοίκησης του Α.Π.Θ., θα διανεμηθούν στο προσωπικό του πανεπιστημίου και σε όσους πολίτες επιθυμούν, 2.200 φυτά (πικροδάφνες, αγγελικές, τούγιες, κυπαρίσσια, σφενδάμια, μελικοκκιές, σοφόρες, μελιές, κατάλπες και λιγούστρα) από το Αγρόκτημα του Α.Π.Θ.

Η δεντροφύτευση αποτελεί το πρώτο βήμα στην ευρύτερη ανάπλαση του campus, μιας έκτασης 430 στρεμμάτων, που λόγω της θέσης του στο κέντρο της πόλης μπορεί να λειτουργήσει ως πνεύμονας πρασίνου, ένα δημόσιο αστικό πάρκο, με όλα τα περιβαλλοντικά οφέλη που προσφέρει στον πυκνά δομημένο αστικό ιστό της Θεσσαλονίκης.

Το σχέδιο ολοκληρωμένων περιβαλλοντικών παρεμβάσεων στο campus του Α.Π.Θ. περιλαμβάνει:

α) τη σταδιακή ανάπλαση των χώρων της πανεπιστημιούπολης σε ενεργά τοπία μνήμης, οικολογίας και πολιτισμού, βασισμένα στην παράδοση, τη συμμετοχή και την παιδεία φοιτητών και προσωπικού του Α.Π.Θ. αλλά και των κατοίκων της Θεσσαλονίκης.

β) εφαρμογή αειφόρων περιβαλλοντικών μεθόδων στο σχεδιασμό όπως:

- ορθολογική διαχείριση του νερού (συλλογή, αποθήκευση, επανάχρηση).

- χρησιμοποίηση των βιοκλιματικών ιδιοτήτων του πρασίνου για τη βελτίωση των συνθηκών άνεσης των ανθρώπων.

- ανάδειξη των οικολογικών και αισθητικών χαρακτηριστικών των ελληνικών φυτικών ειδών και διάδοση της χρήσης τους.

- προσπάθεια μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της ηχορύπανσης μέσω των φυτεύσεων.

γ) εισαγωγή καινοτόμων πρακτικών στη χρήση του πρασίνου ως εργαλείου βελτίωσης του αστικού περιβάλλοντος και τοπίου, όπως φυτεμένα δώματα, κάθετους κήπους, αστική γεωργική παραγωγή, συνέργεια κτιρίων και πράσινου κ.α.

Το Α.Π.Θ. κάνει ακόμα ένα αποφασιστικό βήμα στην περιβαλλοντική αναβάθμιση τόσο του πανεπιστημίου όσο και της πόλης της Θεσσαλονίκης. Παρακαλούνται όσοι εθελοντές επιθυμούν να βοηθήσουν στην δεντροφύτευση να δηλώσουν συμμετοχή μέχρι αύριο, Τρίτη 21 Δεκεμβρίου 2010, στις 12.00, στην ηλεκτρονική διεύθυνση ppartake@ad.auth.gr

Με εκτίμηση,

Ιωάννης Α. Μυλόπουλος, Πρύτανης ΑΠΘ

Ιωάννης Δ. Παντής, Αντιπρύτανης Οικονομικού Προγραμματισμού και Ανάπτυξης

Δέσπω Αθ. Λιάλιου, Αντιπρύτανις Ακαδημαϊκών Υποθέσεων και Προσωπικού

Σοφία Α. Κουίδου-Ανδρέου, Αντιπρύτανις Έρευνας

Μια διαφορετική αντιμετώπιση των βακτηριακών λοιμόξεων

Ως γνωστόν, όταν κάποιος ταλαιπωρείται από μία βακτηριακή λοίμωξη του χορηγούνται συνήθως αντιβιοτικά. Βέβαια, πολύ φορές, όπως και πολλά άλλα στην Ελλάδα, αυτό γίνεται σε υπερβολικό βαθμό. Οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν από την κατάχρηση αντιβιοτικών είναι λίγο πολύ γνωστές, οπότε δεν χρειάζεται να εμβαθύνουμε (δες εδώ). Για την καταπολέμηση όμως των βακτηριακών λοιμώξεων έχει αναπτυχθεί και μία ακόμη μέθοδος την οποία ο "Δυτικός Κόσμος" σιγά σιγά ανακαλύπτει.

Η μέθοδος αυτή είναι η χορήγηση βακτηριοφάγων. Οι βακτηριοφάγοι (φάγοι) είναι ιοί που υπάρχουν κανονικά στη φύση και πλήττουν τα βακτήρια διότι για να αναπτυχθούν και να πολλαπλασιαστούν καταστρέφουν τα βακτήρια ξενιστές τους. Αυτή η δράση των βακτηριοφάγων πρωτοπαρατηρήθηκε στις αρχές του περασμένου αιώνα, αλλά δεν έγιναν προσπάθειες να αναπτυχθούν μέσα αντιμετώπισης βακτηριακών λοιμώξεων με φάγους παρά μόνο μερικές δεκαετίες αργότερα. Η χρήση των φάγων έγινε κυρίως από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και τις πρώην ΕΣΣΔ, με πρωτοπόρο ακόμα και σήμερα την Γεωργία (1).



Τα θετικά των φάγων έναντι των βακτηρίων είναι κυρίως η εμφάνιση ειδίκευσης απέναντι σε ένα μόνο είδος βακτηρίου, με αποτέλεσμα να μην καταστρέφει τη φυσιολογική μικροχλωρίδα του οργανισμού. Επιπλέον, πολλαπλασιάζονται μόνοι τους μέσα στον οργανισμό μη απαιτώντας έτσι πολλές επαναληπτικές δόσεις. Τέλος, δεν έχουν παρατηρηθεί παράπλευρα προβλήματα από τη δράση τους και αναπτύσσονται γρήγορα ικανοί φάγοι να αντιμετωπίσουν τα ανθεκτικά βακτήρια που προκύπτουν. Όπως είναι φυσικό, η χορήγηση φάγων κατά των βακτηριακών λοιμώξεων εμφανίζει και κάποια μειονεκτήματα, όπως η δυσκολία αντιμετώπισης ασθενειών που έχουν προέλευση από δύο ή και παραπάνω βακτήρια, η δυσκολία της προετοιμασίας των παρασκευασμάτων και η έλλειψη πολλών επιστημονικών δεδομένων που να συνηγορούν με την αποτελεσματικότητα της θεραπείας (1).

Εκτός από τις προφανείς χρήσεις που μπορεί να έχει μία τέτοια θεραπεία στον άνθρωπο, οι βακτηριοφάγοι μπορεί να χρησιμοποιηθούν και στις εκτροφής ζώων, με μία πολύ καλή εφαρμογή στις υδατοκαλλιέργειες (2). Τελευταία, η έρευνα στρέφεται σε αυτήν την κατεύθυνση καθώς η χρήση αντιβιοτικών στις υδατοκαλλιέργειες μπορεί να προκαλέσει προβλήματα τόσο στον άνθρωπο που τα καταναλώνει όσο και στο περιβάλλον τους, είτε εγκαθιστώντας ανθεκτικά βακτήρια σε ανθρώπινους πληθυσμούς είτε σκοτώνοντας την μικροχλωρίδα του περιβάλλοντός τους (3). Δυστυχώς, τα δημοσιευμένα δεδομένα είναι πολύ λίγα, καθώς όπως προείπα είναι ένας πολύ νέος τομέας έρευνας. Από τα έως τώρα όμως δεδομένα έχει φανεί ότι σε δύο είδη ψαριών και για μία βακτηριακή λοίμωξη στο καθένα η θεραπεία με φάγους έφερε αποτελέσματα (2).

Τα επόμενα χρόνια σίγουρα το θέμα θα είναι ευρύτερα γνωστό και καλύτερα τεκμηριωμένο. Προσωπικά εύχομαι να πρόκειται όντως για μία ¨καλύτερη" θεραπεία απ' ότι τα αντιβιοτικά, ώστε να αποφύγουμε επιτέλους τη μάστιγα των αντιβιοτικών. Το ενδιαφέρον είναι ότι όπως και στο προηγούμενο άρθρο, πάλι έχουμε να κάνουμε με μία καινοτομία, που ίσως και να γράψει ιστορία.

Βιβλιογραφία
1. Sulakvelidze A., Alavidze A & Morris G.J.Jr (2001), Bacteriophage Therapy. Antemicrobial Agents and Chemotherapy 45, 3: 649-659.
2. Nakai T. & Park S.C. (2002) Bacteriophage Therapy of Infectious Diseases in Aquaculture. Research in Microbiology 153, 13-18
3. Serrano H.P. (2005) Responsible Use of Antibiotics in Aquaculture.

Ιστορία του κλίματος από απεκκρίσεις

Η επιστήμη κάθε λίγο και προοδεύει, πάει ένα βήμα παραπέρα. Βασικό συστατικό για να συμβεί κάτι τέτοιο είναι η ύπαρξη μυαλών που μπορούν να καινοτομήσουν. Πολλά τα παραδείγματα, θα αναφέρω ένα που διάβαζα τελευταία. Η πρωτότυπη αυτή σκέψη είναι η μελέτη απεκκριμάτων ζώων για την εξακρίβωση των κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούσαν στην Αφρική κατά τις παγετώδεις περιόδους. Τα απεκκρίματα αυτά όπως καταλαβαίνει κανείς είναι από εκείνη την εποχή, και εδώ έγκειται η πρωτοτυπία.

Συγκεκριμένα, κάποιες ερευνητές ανέλυσαν δείγματα από ένα είδος θηλαστικού (Procavia capensis) τα οποία είναι γνωστό ότι χρησιμοποιούν συγκεκριμένες περιοχές για τουαλέτες. Σε αυτές τις τοποθεσίες τα ούρα κρυσταλλοποιούνται και επιτρέπουν έτσι την ανάλυσή τους μετά από πολλά χρόνια καθώς διατηρείται το οργανικό υλικό που υπάρχει στα απεκκρίματα. Στη συνέχεια, οι ερευνητές χρησιμοποιώντας τεχνικές από εγκληματολογικά εργαστήρια κατάφεραν να αναγνωρίσουν οργανικά μόρια με τα οποία στη συνέχεια μπόρεσαν να κατανοήσουν τη χλωρίδα που επικρατούσε στην περιοχή εκείνη την περίοδο.

Η μελέτη αυτή έδειξε τελικά ότι το κλίμα παρουσίαζε μία πολύ δυναμική κατάσταση η οποία άλλαζε. Η ουσία όμως δεν είναι το αποτέλεσμα καθ' εαυτό, αλλά οι προοπτικές που ανοίγονται και τα συμπεράσματα που είναι δυνατόν να εξαχθούν από τέτοιες μελέτες για το πως μεταβάλλεται το κλίμα σήμερα.

Πηγή: ScienceDaily

Το τίμημα της "ομορφιάς"

Ως γνωστόν είναι πάρα πολλά τα είδη του ζωικού βασιλείου στα οποία τα αρσενικά διαφημίζουν την ευρωστία τους με σκοπό την αναπαραγωγή. Οι αρσενικοί θαλάσσιοι λέοντες πάνε ένα βήμα παραπέρα καθώς το αναπαραγωγικό κοινωνικό σύστημα είναι πολυγυνικό και έτσι λίγα αρσενικά σχηματίζουν "χαρέμια" θηλυκών με τα οποία αναπαράγονται, ενώ τα άλλα αρσενικά ζευγαρώνουν ευκαιριακά. Είναι λογικό τα "κυρίαρχα" αυτά αρσενικά να είναι πιο δυνατά και εύρωστα από τα υπόλοιπα ώστε να είναι ικανά να διατηρούν τόσες συντρόφους.

Τα κυρίαρχα λοιπόν αρσενικά του Αυστραλιανού είδους (Arctocephalus forsteri) είναι συνήθως μεγαλύτερα σε μέγεθος από τα υπόλοιπα ενώ δείχνουν πιο επιθετική συμπεριφορά απέναντι σε υπόλοιπα αρσενικά. Αυτές οι διαφορές πρέπει να έχουν κάποιο ενδογενές υπόβαθρο, και αυτό δεν είναι άλλο από τη συγκέντρωση της τεστοστερόνης. Η τεστοστερόνη είναι μία ορμόνη υπεύθυνη για την εμφάνιση των δευτερογενών αρσενικών χαρακτηριστικών και απαραίτητη για την αναπαραγωγική ικανότητα και επιτυχία στα αρσενικά άτομα. Στα κυρίαρχα άτομα, λοιπόν, η συγκέντρωση της τεστοστερόνης είναι αυξημένη σε σχέση με τα υπόλοιπα, για την ακρίβεια σχεδόν δεκαπλάσια. Έτσι, λόγω της αυξημένης συγκέντρωσης της συγκεκριμένης ορμόνης τα κυρίαρχα αρσενικά μπορούν να σχηματίζουν και να διατηρούν ομάδες αναπαραγωγικά ώριμων θηλυκών με τις οποίες ζευγαρώνουν και για τις οποίες επιδεικνύουν επιθετικοί συμπεριφορά προς άλλα αρσενικά άτομα.

Η αυξημένη όμως έκκριση τεστοστερόνης έχει και ένα μειονέκτημα. Επειδή καθοδηγεί την ανάπτυξη προς την αύξηση των δευτερογενών αρσενικών χαρακτηριστικών, δυσκολεύοντας έτσι την ανάπτυξη άλλων σημαντικών παραμέτρων της φυσιολογίας των ζώων, κυρίως δε το ανοσοποιητικό σύστημα. Ως αποτέλεσμα τα κυρίαρχα αρσενικά εμφάνιζαν πολύ υψηλότερες τιμές παρασίτων στο σώμα τους σε σχέση με τα μη κυρίαρχα, και ως προς των αριθμό των παρασίτων αλλά και ως προς τον αριθμό των παρασιτικών ειδών. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει μείωση στην ευρωστία του ατόμου και πιθανώς συντομότερη διάρκεια ζωής. Μία πιθανή μείωση στη διάρκεια ζωής όμως αντισταθμίζεται από την αύξηση στον αριθμό των απογόνων, καθώς μία μακροβιότερη ζωή χωρίς όμως απογόνους σημαίνει ουσιαστικά μη μεταβίβαση των γονιδίων του ατόμου στην επόμενη γενιά.

Συνεπώς, το τίμημα της "αμορφίας" που ρισκάρουν οι θαλάσσιου λέοντες είναι μικρό μπροστά στο κέρδος που τους επιφέρει η τεκνοποίηση με τόσα πολλά και διαφορετικά θηλυκά.

Για λεπτομέρειες δείτε PlosOne

Περί αισθήματος δικαίου

Μέσα από τα προβλήματα που ταλανίζουν τη χώρα μας το τελευταίο διάστημα φάνηκε ξεκάθαρα ότι ζούμε σε ένα κράτος όπου κυριαρχεί η αδικία. Αρχικά, αν και γνωστή εδώ και καιρό, είναι η έλλειψη αξιοκρατίας και η κατ' επέκταση λειτουργία των πάντων με βύσμα. Τώρα επιπλέον παρατηρούμε τον κρατικό μηχανισμό να προσπαθεί να μαζέψει το έλλειμμα που έχει δημιουργηθεί στη χώρα από την επί σειρά ετών κακοδιαχείριση των οικονομικών της, με επιβολή μειώσεων σε μισθούς, αυξήσεις σε φόρων κλπ σε λάθος κοινωνικές ομάδες να οδηγούν σε ζωή με στερήσεις από συνταξιούχους, χαμηλόμισθους δημοσίους υπαλλήλους κ.ο.κ. Την ίδια στιγμή οι "μεγαλοκαρχαρίες" της ελληνικής οικονομίας αφήνονται στην ησυχία τους, καθώς κανείς δεν τολμά να τους αγγίξει. Το κερασάκι στην τούρτα αποτελούν οι ανά τον κόσμο καιροσκόποι, που σαν όρνεα περίμεναν την εκδήλωση της κρίσης στη χώρα μας ώστε να καρπωθούν το μόχθο του ελληνικού λαού.

Γνωστά όλα αυτά θα μου πείτε και άσχετα από τη θεματολογία του ιστολογίου. Αυτό όμως που είναι άγνωστο και σχετικό με το μπλογκ είναι το μάθημα που πρέπει να πάρουμε περί δικαιοσύνης από τους πιο κοντινούς μας συγγενείς στον πλανήτη, τους χιμπατζήδες.

Αν και σε θέματα φαγητού οι χιμπατζήδες θεωρούνται πολύ ατομικιστές, μία νέα μελέτη έδειξε ότι παρόλα αυτά επικρατεί μέσα τους αίσθημα της δικαιοσύνης. Έτσι, αρχικά οι μελετητές εκπαίδευσαν χιμπατζήδες να επιστρέφουν ένα αντικείμενο που τους είχε δοθεί και σε αντάλλαγμα λάμβαναν φαγητό. Η τροφή που τους δινόταν ήταν είτε υψηλής αξίας (σταφύλι) είτε χαμηλής (καρότο). Αφότου χωρίστηκαν τα ζώα σε τρεις ομάδες, στην πρώτη, που αποτελούσε το δείγμα ελέγχου, δινόταν σε όλα τα μέλη η ίδια τροφή μόλις επέστρεφαν τα αντικείμενα που τους είχαν δοθεί Αυτή ήταν άλλες φορές σταφύλι και άλλες καρότο. Στη δεύτερη ομάδα ο χειρισμός ήταν διαφορετικός. Έτσι, κάποια μέλη λάμβαναν σταφύλια, ενώ κάποια άλλα καρότα (πρώτη αδικία). Τέλος, στην τρίτη ομάδα, ενώ σε όλα τα μέλη της τρίτης ομάδας, ενώ στην αρχή επιδεικνυόταν σταφύλια, μόλις αυτά παρέδιδαν το αντικείμενο λάμβαναν αντ' αυτού καρότα (δεύτερη αδικία).

Όπως ήταν αναμενόμενο, τα άτομα του δεύτερο γκρουπ που τους δινόταν καρότο αντί για σταφύλι αρνούνταν να το δεχτούν με στατιστικά σημαντικά μεγαλύτερη συχνότητα απ' ότι άτομα του πρώτου γκρουπ που λάμβαναν όλα καρότο. Επίσης, τα μέλη του τρίτου γκρουπ αρνούνταν να λάβουν το καρότο σε μεγαλύτερο ποσοστό απ' ότι τα μέλη του γκρουπ ελέγχου, διότι στη αρχή του είχαν επιδειχθεί καλύτερες ανταμοιβές. Συνεπώς, παρατηρούμε πως οι χιμπατζήδες καταλάβαιναν πότε αδικούνταν και αν τα πράγματα δεν είναι δίκαια παρατηρείται εκνευρισμός στα ζώα.

Μέχρι εδώ κάποιος θα σκεφτεί ότι έχει πολύ λογική η συγκεκριμένη συμπεριφορά και ότι δεν σηματοδοτεί την ύπαρξη δικαιοσύνης με την έννοια που την ορίζουμε εμείς, αλλά περισσότερο μια εγωκεντρική συμπεριφορά για την διασφάλιση καλύτερης ποιότητας τροφής, από τη στιγμή που αυτή δίνεται σε άλλα μέλη της ομάδας ή έστω επιδεικνύεται στην αρχή της δοκιμασίας. Αυτό που προκαλεί λοιπόν μεγάλη έκπληξη είναι το γεγονός ότι ακόμα και τα μέλη του δεύτερου γκρουπ που λάμβανα την υψηλής αξίας τροφή την αρνούνταν όταν άλλα μέλη της ομάδα λάμβαναν χαμηλής αξίας τροφή με σημαντικά μεγαλύτερη συχνότητα σε σχέση με το γκρουπ ελέγχου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ακόμα και τα μέλη που "ευνοούνται" από την αδικία νιώθουν το αίσθημα δικαίου και απορρίπτουν την εύνοιά τους, οδηγώντας έτσι στην κοινωνική σταθερότητα μεταξύ της ομάδας.

Πολλοί πιστεύουν πως στη φύση τα πράγματα λειτουργούν με την κοροϊδία και την εξαπάτηση, και πολλές φορές όντως έτσι είναι η κατάσταση. Παρόλα αυτά, παρατηρούμε ότι σε ζώα με κοινωνικό ιστό και εμφάνιση πολιτισμού τα πράγματα ίσως να είναι διαφορετικά. Ας κατέβουμε λοιπόν από την κορυφή του βουνού όπου μόνοι μας τοποθετήσαμε τους εαυτούς μας και ας μάθουμε κάτι από αυτά...

Για περισσότερα μπορείτε να δείτε εδώ: Chimpanzees Prefer Fair Play To Reaping An Unjust Reward

Υ.Γ. Με χαρά αναφέρουμε ότι το "Βιολόγιον" φιλοξενείται στο 12ο τεύχος του "Πράσινου Ποντικιού" που κυκλοφορεί με την εφημερίδα "το Ποντίκι". Ευχαριστούμε πολύ για τη φιλοξενία.

Γιατί οι απελευθερώσεις μινκ είναι ανούσιες και επικίνδυνες

Τις τελευταίες μέρες σίγουρα όλο και κάτι θα έχετε ακούσει για απελευθέρωση από ακτιβιστές ζώων σε αιχμαλωσία που προορίζονταν για θανάτωση και εκδορά ώστε να χρησιμοποιηθεί το τρίχωμά τους ως γούνα. Σαν άνθρωπος πρώτα απ' όλα αλλά και σαν βιολόγος η ύπαρξη φυσικών γουνών με προσβάλει πολύ και είμαι κάθετα εναντίον της. Βέβαια, το ίδιο ενάντια είμαι και στην πράξη της απελευθέρωσης.

Για αρχή, η μοίρα των ζώων που ελευθερώθηκαν είναι διττή. Είτε δεν θα μπορέσουν να επιβιώσουν και συνεπώς θα πεθάνουν όλα, είτε κάποια που θα μπορέσουν να επιβιώσουν θα εγκαταστήσουν έναν βιώσιμο πληθυσμό ο οποίος θα αναπαράγεται και με ευνοϊκές συνθήκες θα αυξάνεται.

Στην πρώτη περίπτωση τα ζώα θα πεθάνουν από έλλειψη είτε φαγητού είτε νερού, και φυσικά κάποια θα θηρευτούν από άλλα ζώα ενώ κάποια άλλα θα χτυπηθούν από αυτοκίνητα. Ενώ είμαι σίγουρος ότι οι συνθήκες θανάτωσής τους είναι υπερβολικά άσχημες στα εκτροφεία, δεν μπορώ να δω κάτι καλύτερο στην θανάτωση που θα επέλθει στη φύση. Ειδικά εάν αυτή θα γίνει από ασιτία ή δίψα. Επιπλέον, είναι πιθανό η κυκλοφορία των ζώων στο δρόμο να προκαλέσει κάποιο ατύχημα με θύμα και κάποιον άνθρωπο. Με άλλα λόγια η απελευθέρωση αν και όπως αναφέρουν οι ίδιοι οι ακτιβιστές προσφέρει "μιας ώρας ελεύθερη ζωή" δεν μπορεί να προσφέρει τίποτα άλλο στα ζώα. Εκτός και αν επαληθευτεί το άλλο σενάριο, που είναι χειρότερο.

Ως γνωστόν, αλλαγές σε ένα οικοσύστημα με την εισαγωγή ενός ξένου προς αυτό είδους μπορεί να έχουν άσχημες συνέπειες. Τα μινκ από απελευθερώσεις έχουν δημιουργήσει αναπαραγωγικούς πληθυσμούς στη Βόρεια Ευρώπη, όπου το κλίμα ταιριάζει με το αντίστοιχο των οικοσυστημάτων στα οποία ζουν κανονικά. Ας μη ξεχνάμε όμως, ότι στους νομούς όπου έγιναν οι απελευθερώσεις και ιδίως στην Καστοριά το κλίμα και η βλάστηση δεν είναι η καθαρά μεσογειακή, αλλά έχει πολλά χαρακτηριστικά από τα μεσευρωπαϊκά δάση. Επομένως δεν θα ήταν περίεργο να δούμε έναν πληθυσμό τελικά να καταφέρνει να εγκατασταθεί.

Τι προβλήματα μπορεί τελικά να προκαλέσει αυτή η εγκατάσταση. Έτσι, τα μινκ έχει βρεθεί ότι προκαλούν πολλά προβλήματα επιβίωσης σε διάφορα είδη μικρών θηλαστικών αλλά και θαλασσοπουλιών (1). Επιπλέον, μεγάλα είναι τα προβλήματα που προκαλούν σε είδη βατράχων καθώς μειώνουν τους πληθυσμούς τους θηρεύοντάς τα, αλλά και οδηγώντας τα σε αλλαγή της συμπεριφοράς τους όσον αφορά στην εκμετάλλευση του ενδιαιτήματός τους (2, 3).

Μία λύση για να μειωθεί ο πληθυσμός τους και συνεπώς οι καταστροφικές συνέπειες που μπορεί να προκαλέσουν στο οικοσύστημα είναι να υπάρξει έντονη θήρευση από φυσικούς θηρευτές, όπως ο θαλασσαετός (4). Δυστυχώς, στην ελληνική ύπαιθρο οι μεγάλου μεγέθους θηρευτές απουσιάζουν πλέον, ή είναι πολύ λίγοι. Επομένως, σε περίπτωση που εγκατασταθεί κάποιος πληθυσμός στη χώρα μας, είναι πιθανό να "επικηρυχθεί" και να αφεθεί στο έλεος των κυνηγών, για τους οποίους οι ακτιβιστές αναφέρονται τελείως απαξιωτικά. Οπότε αναρωτιέμαι πάλι εγώ, τι κατάφεραν;

Σε όλα τα παραπάνω δεν ανέφερα τα αυτονόητα, δηλαδή την καταστροφή της βιομηχανίας που σίγουρα εκτός των άλλων σημαίνει και μερικές δεκάδες άνεργοι, απλοί εργάτες...

Για το τέλος άφησα την αναφορά στο θέμα από τα ΜΜΕ. Τι με ενόχλησε; Ότι τους έχουν χιλιοαποκαλέσει "οικολόγους" δημιουργώντας έτσι αισθήματα αντιπάθειας προς τους πραγματικούς οικολόγους. Δυστυχώς τα ελληνικά ΜΜΕ πάντα αποτυγχάνουν στην ορολογία (π.χ. συνεχής αναφορά σε μόλυνση περιβάλλοντος αντί για ρύπανση που είναι το σωστό). Περιττό να αναφερθεί ότι πολλές οικολογικές οργανώσεις έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους στην απελευθέρωση.

Βιβλιοπαρουσίαση - Ο Λύκος του Τζόζεφ Σμιθ

Όσοι ενδιαφέρονται να διαβάσουν ένα πολύ καλό μυθιστόρημα με κύριο θέμα έναν επιβλητικό, πεισματάρη και περήφανο λύκο δεν έχουν παρά να πιάσουν στα χέρια του το "Λύκο" του Τζόζεφ Σμιθ. Με μυθοπλαστικές περιγραφές πρώτου προσώπου βιώνουμε πολύ έντονα τις απεγνωσμένες προσπάθειες ενός μοναχικού λύκου να βρει τροφή ώστε να επιβιώσει μέσα στο αχανές δάσος. Κυριολεκτικά σε μεταφέρει μέσα στο δάσος και νιώθεις λες και οι σκηνές διαδραματίζονται μπροστά σου. Τα προτείνω ανεπιφύλακτα, όπως είχα προτείνει παλαιότερα το εξαιρετικό Λύκοι, σας παρακαλώ μην κλαίτε.

Λίγα λόγια από το οπισθόφυλλο

«Είμαι ο λύκος, είμαι αυτός που αφαιρεί τη ζωή: το αρπακτικό θηρίο. Ορμώ με τα μάτια ορθάνοιχτα και αντικρίζω στη ματιά της λείας μου αγριεμένη τη λάμψη του θανάτου. Είμαι ο λύκος, η σκιά που κομίζει το φως του θανάτου, η ζωή που φέρνει τη λύτρωση στα όλο φόβο και κόπο κοπάδια, στον κοπετό των ασθενών δίνω ένα τέλος. Βρέθηκα δίπλα σε ζώα πολλά και άκουσα την τελευταία τους πνοή, τα κράτησα, τα έριξα κάτω, τα ξέσκισα, ενώ εκείνα μούγκριζαν και πάλευαν για τη ζωή που είχαν εγκαταλείψει και την είχαν απολησμονήσει, και τα ξύπνησα για να αναβαπτιστούν οριστικά στην αναλαμπή της την τελευταία».

«Ο λύκος» είναι το πρώτο μυθιστόρημα του 29χρονου Τζόζεφ Σμιθ, το οποίο έκλεψε αμέσως την καρδιά των κριτικών και του κοινού. Αφηγητής είναι ένας λύκος που περιγράφει τις τελευταίες μέρες της ζωής του και την απελπισμένη προσπάθειά του να εξασφαλίσει τροφή.

Στα πρόθυμα της λιμοκτονίας, ο λύκος ενεδρεύει, ανελέητος και αδίστακτος, σ' ένα δρυμό που δοκιμάζεται από τη βαρυχειμωνιά. Και δεν φοβάται κανέναν. Ο χειμώνας, ωστόσο, είναι ζοφερός κι αλλόκοτος κι έχει θέσει υπό αμφισβήτηση την πρωτοκαθεδρία του λύκου στο δάσος.

Όταν ο λύκος συναντά ένα άλλο αρπακτικό, που όπως κι εκείνος είναι στα πρόθυρα της λιμοκτονίας -έναν ανταγωνιστή που θα έπρεπε να σκοτώσει-, διστάζει και εντέλει επιλέγει να ακολουθήσει μια πορεία που θα τον αναγκάσει να υποστεί -ενάντια στη θέλησή του- παράξενες δοκιμασίες, για να ανακαλύψει ότι προτού τεθεί αντιμέτωπος με την θνητότητά του, είναι υποχρεωμένος να αντιμετωπίσει τη μεγαλύτερη πρόκληση της ζωής του: να εναντιωθεί στην ίδια του τη φύση.

Έτσι, ο λύκος θα υποβληθεί, παρά τη θέλησή του και ενάντια στη φύση του, σε δυσάρεστες δοκιμασίες...

Πρόκειται για μια νουβέλα-αλληγορία που πηγαίνει τον αναγνώστη ένα αξέχαστο ταξίδι, τόσο πλάι στο λύκο, σε ένα ολοζώντανο τοπίο, όσο και στις μύχιες σκέψεις ενός δολοφόνου.

Μια συγκλονιστική ιστορία, από τον πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα, ο οποίος ζει στο Λονδίνο, που μας δείχνει τον κόσμο από τη σκοπιά του κυνηγού, σε όλη του την αγριότητα και την ακαταμάχητη γοητεία.

Η ψυχολογία της φύσης

Γύρω στα τέλη της δεκαετίας του 90 η Frances Kuo, διευθύντρια του εργαστηρίου Τοπίου και Ανθρώπινης Υγείας στο πανεπιστήμιο του Ιλινόις ξεκίνησε να παίρνει συνεντεύξεις από γυναίκες που ζούσαν σε καταλύματα ενός μεγάλους προγράμματος στέγασης στο Σικάγο. Η Kuo και οι συνεργάτες τις συνέκριναν γυναίκες που είχαν τοποθετηθεί τυχαία σε διαφορετικά διαμερίσματα. Κάποιες από αυτές δεν είχαν θέα παρά μόνο εκτάσεις με τσιμέντο, ασφαλτοστρωμένα πάρκινκ και γήπεδα μπάσκετ. Άλλες είχαν έβλεπαν εκτάσεις πράσινου με φυτεμένα δέντρα και παρτέρια με λουλούδια. Τα δύο αυτά γκρουπ μελέτησε η Kuo με διάφορους τρόπους, όπως βασικά τεστ προσοχής αλλά και άλλα που έδειχναν πως οι γυναίκες αυτές αντιμετώπιζαν σημαντικές αλλαγές στη ζωή τους. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσες είχαν θέα στο "πράσινο" τα πήγαιναν καλύτερα σε όλα τα τεστ.

Τι είχε συμβεί όμως; Η Kuo υποστηρίζει ότι απλώς το να κοιτάς τα δέντρα "αυξάνει την ικανότητα να συγκεντρώνεσαι", επιτρέποντας έτσι αυτούς του κατοίκους να αντιμετωπίζουν καλύτερα τα προβλήματά τους. Αντί να συγχύζονται και να θυμώνουν μπορούν απλά να κοιτούν έξω από το παράθυρό τους και να χαλαρώνουν. Με άλλα λόγια, υπάρχει κάτι έμφυτα "τονωτικό" στις φυσικές τοποθεσίες - μέρη χωρίς ανθρώπους κάνουν καλό στο μυαλό.

Για να κατανοήσουμε καλύτερα πως η φύση επιτελεί τα ψυχολογικά της μαγικά, ας δούμε μία πολύ σημαντική μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2008 από τον Marc Berman του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν. Ο Berman λοιπόν και οι συνεργάτες του εφοδίασαν προπτυχιακούς φοιτητές στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν με δέκτες GPS. Κάποιοι φοιτητές κάναν έναν περίπατο από το δενδροκομείο, ενώ άλλοι περπάτησαν σε πολυσύχναστους δρόμους.

Οι φοιτητές στη συνέχεια πέρασαν από πολλά ψυχολογικά τεστ. Αυτοί που είχαν περπατήσει μέσα από την φύση ήταν σε πολύ καλύτερη διάθεση και λάμβαναν υψηλότερες βαθμολογίες σε τεστ που αφορούσαν την προσοχή αλλά και τη μνήμη. Στην πραγματικότητα, μόνο και μόνο η παρατήρηση μιας φωτογραφίας φύσης οδηγούσε σε βελτιωμένες επιδόσεις, τουλάχιστον όταν συγκρινόταν με άτομα που είδαν φωτογραφίες δρόμων.


Αυτό σημαίνει ότι πρέπει όλοι να φύγουμε από τις πόλεις; Φυσικά και όχι. Απλά σημαίνει ότι είναι καλή ιδέα το να βάλουμε λίγο πράσινο στη ζωή μας. Αυτό βασικά δεν είναι καινούργια ιδέα. Από καιρό επιστήμονες ενοχλούνταν από το φορτίο των δρόμων των πόλεων, φιλόσοφοι και αρχιτέκτονες τοπίου προειδοποιούσαν για τις συνέπειες των αμιγών πόλεων και έψαχναν τρόπους για να ενσωματώσουν τη φύση στον μοντέρνο τρόπο ζωής. Ο Ralph Waldo Emerson συμβούλευε τους ανθρώπους να "υιοθετήσουν το ρυθμό της φύσης", ενώ ο αρχιτέκτονας τοπίου Frederick Law Olmsted προσπάθησε να δημιουργήσει αστικά πάρκα όπως το Central Park της Νέας Υόρκης και το Emerald Necklace στη Βοστόνη που δίνουν την ευκαιρία στις μάζες να γλυτώσουν από τη δίνη της αστικής ζωής.

Παρόλο που ο Olmsted κόπιασε για να κατασκευάσει πάρκα με ποικίλα ενδιαιτήματα, οι περισσότεροι χώροι πρασίνου στις πόλεις είναι πολύ λιγότερο ποικίλοι. Για την ακρίβεια, τα περισσότερα πάρκα είναι περίπου σαν μια εκτεταμένη περιοχή με γκαζόν, με κάποια λίγα δέντρα και μερικές παιδικές χαρές. Δεν έχω κάτι ενάντια στο γκαζόν, αλλά είναι χρήσιμο να τονίσω ότι αν θέλουμε να μεγιστοποιήσουμε τις ψυχολογικές τονώσεις ενός χώρου πρασίνου, αυτή είναι πιθανώς η λάθος προσέγγιση. Σε μία εργασία του οικολόγου του πανεπιστημίου του Κουίνσλαντ Richard Fuller το 2007 είναι φανερό ότι τα πνευματικά οφέλη του χώρου πρασίνου σχετίζονται στενά με την φυτική ποικιλότητά του. Άτομα που περνούν πολύ ώρα σε ένα αστικό πάρκο με μεγάλη ποικιλία σε φυτικά είδη εμφανίζουν μεγαλύτερο σκορ σε διάφορες μετρήσεις της ψυχικής κατάστασης τους όταν συγκρίνονται με άλλους που περνούν πολύ χρόνο σε πάρκα με μικρότερη φυτική ποικιλία.

Η απουσία πρασίνου είναι εμφανής στην πολή της Θεσσαλονίκης όπου ζω

Στο ScienceLine ο Ferris Jabr έχει ένα εξαιρετικό άρθρο για τις τελευταίες προσπάθειες που γίνονται ώστε η οικοψυχολογία να μετατραπεί σε αυστηρή επιστήμη. Εκεί περιγράφει ένα πολύ ενδιαφέρον πείραμα του Peter Kahn:

Αρχικά , ο Kahn άγχωσε τους συμμετέχοντες στο πείραμα δίνοντάς τους μια σειρά από μαθηματικά προβλήματα. Στη συνέχεια τοποθέτησε ορισμένους εθελοντές μπροστά από ένα παράθυρο που έβλεπε σε μια έκταση γκαζόν με μερικά δέντρα, κάποιους άλλους μπροστά από μία μεγάλη plasma τηλεόραση που έδειχνε το γκαζόν όπως ακριβώς το έβλεπε και η πρώτη ομάδα και τέλος κάποιους άλλους μπροστά από ένα μαύρο τοίχο. Όπως προβλεπόταν, αυτοί που κοιτούσαν το τοπίο από το παράθυρο εμφάνιζαν τον πιο ταχύ ρυθμό πτώσης του άγχους τους σύμφωνα με μετρήσεις του καρδιακού τους ρυθμού. Επιπλέον, οι συμμετέχοντες ξόδευαν πολύ περισσότερη ώρα κοιτώντας έξω από το παράθυρο ή στην οθόνη της τηλεόρασης, παρά στον μαύρο τοίχο. Οι ερευνητές όμως βρήκαν κάτι που δεν το περίμεναν.

"Έκπληκτοι διαπιστώσαμε ότι αυτοί που κοιτούσαν στην οθόνη και αυτοί που κοιτούσαν στον μαύρο τοίχο δεν εμφάνιζαν διαφορές στο ρυθμό μείωσης του άγχους τους" σημειώνουν οι ερευνητές. Η μελέτη τους υποστηρίζει ότι κοιτώντας σε ένα αυθεντικό φυσικό τοπίο μειώνεται το άγχος, ενώ ένα ψηφιακό αντίγραφο καταπραΰνει μόνο όσο και ένας μαύρος τοίχος.

Μερικές φορές αναρωτιέμαι εάν όταν κοιτάμε πίσω στα συλλογικά γνωστικά λάθη του 21ου αιώνα θα ανησυχούμε λιγότερο για το ίντερνετ και την εργασία και θα ενοχλούμαστε από την απομάκρυνσή μας από τη φύση. Το ανθρώπινο είδος αστικοποιείται με έναν πρωτοφανή τρόπο. (Τον επόμενο αιώνα τουλάχιστον 3 δις άνθρωποι θα μεταναστεύσουν στις πόλεις). Παρόλα αυτά μόλις που ξεκινάμε να καταλαβαίνουμε πως η ζωή σε πυκνούς οικισμούς με παντελής αγνώστους και τσιμέντο επηρεάζει τον εγκέφαλό μας. Αυτή η δουλειά στην οικοψυχολογία είναι μία καλή αρχή.

Πηγή: The Frontal Cortex

Βρήκα αυτό το άρθρο εξαιρετικά ενδιαφέρον και έτσι αποφάσισα να το παρουσίασω. Η τελευταία παράγραφος είναι όλη η ουσία και από εκεί πηγάζει όλος ο προβληματισμός. Γενικά, κατά τη γνώμη μου, πρέπει να γίνουν αλλαγές σε δύο άξονες. Ένας είναι ο ατομικός, όπου ο καθένας πρέπει να δίνει στο εαυτό του συχνότερα μία έξοδο προς τη φύση. Ο άλλος είναι φυσικά ο συλλογικός. Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα να διαβούμε για να αρχίσουμε να ζητάμε πάρκα με υψηλή φυτική βιοποικιλότητα όταν στις ελληνικές πόλεις-τσιμεντένιες ζούγκλες που ζούμε δεν υπάρχουν καλά καλά πάρκα με λίγο γρασίδι...

Επίδραση των θαλάσσιων απορριμάτων στη θαλάσσια ζωή

Με αυτή τη φράση (Impact of marine litter on sea life: a review) τιτλοφορείται η εργασία των Katsanevakis S. και Issaris Y. του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) η οποία παρουσιάστηκε και τιμήθηκε με ειδικό βραβείο στο 39ο Συνέδριο CIESM (The Mediterranean Science commission) που πραγματοποιήθηκε στη Βενετία, 10-14 Μαΐου 2010.

Το θέμα της παρουσίασης αυτής αφορούσε στην επίδραση των στερεών αποβλήτων στους θαλάσσιους οργανισμούς και τις θαλάσσιες βιοκοινότητες. Η προέλευση των εν λόγω απορριμάτων είναι κυρίως χερσαία για παράδειγμα από τις δημοτικές χωματερές που βρίσκονται κοντά στις ακτές, είτε από τουριστικές δραστηριότητες ή ακόμη από εγκαταστάσεις υδατοκαλλιεργειών κ.α.

Η κύρια άμεση απειλή για τη θαλάσσια ζωή είναι η παγίδευση των θαλάσσιων οργανισμών (θαλασσοπουλιών, χελωνών, φαλαινών κτλ.) στα απορρίματα αυτά κάτι που μπορεί να προκαλέσει μέχρι και το θάνατο των οργανισμό αυτών ή στην καλύτερη περίπτωση την ενεργειακή εξασθένιση τους με φυσικό επακόλουθο την μειονεκτική θέση στη διαδικασία της επιβίωσης.

Δεν είναι αυτή όμως η μοναδική απειλή. Ορισμένα είδη έχει καταγραφεί ότι τρέφονται με τα απορρίματα, κυρίως τα πλαστικά, καθώς δυσκολεύονται να τα διαχωρίσουν από τη τροφή τους. Αυτό συνεπάγεται πολλά προβλήματα στη διαδικασία της πέψης με συνέπεια το θάνατο τους. Ακόμη το πλαστικό με τη δυνατότητα που έχει να απορροφά υδροφοβικούς ρύπους όπως τα PCBs και DDT καθιστά πιθανή τη διαδικασία της βιοσυσσώρευσης μέσω της θρέψης με πλαστικό των οργανισμών αυτών.




Πηγή: http://www.ciesm.org/online/archives/abstracts/index.htm

Περί γάλακτος κλωνοποιημένων αγελάδων

Σε όλα τα δελτία ειδήσεων από χθες αναφέρεται το θέμα του διατροφικού σκανδάλου στην Μεγάλη Βρετανία με κτηνοτρόφο να έχει παραδεχτεί ότι προμηθεύει την αγορά με γάλα από κλωνοποιημένες αγελάδες. Η αρχή έγινε από ένα δημοσίευμα της Βρετανικής εφημερίδας Daily Mail και από τότε ξεκίνησαν οι αφορισμοί. Οι αφορισμοί αυτοί μπορεί να είναι δικαιολογημένοι, αλλά όταν δεν υπάρχει ουσιαστική κριτική γύρω από ένα θέμα και επικρατούν οι κραυγές αγωνίας και ανησυχίας των δημοσιογράφων τα πράγματα έχουν βγει από το σωστό δρόμο.

Εξηγούμαι. Συμφωνώ ότι τέτοιου είδους γάλα δεν πρέπει να κυκλοφορεί διότι απαγορεύεται από το νόμο. Δικαιολογημένη η αντίδραση δηλαδή. Το θέμα είναι για ποιο λόγο υπάρχει αυτή η απαγόρευση. Η απαγόρευση αυτή λοιπόν ισχύει επειδή το εν λόγω γάλα θεωρείται "νέα τροφή", που σημαίνει ότι δεν έχει σημαντική καταναλωτική ιστορία στην Ευρωπαϊκή Ένωση πριν από τις 15 Μαΐου 1997. Από την άλλη, σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι μέχρι τώρα ενδείξεις από μελέτες δείχνουν ότι δεν προκαλούνται προβλήματα από την κατανάλωση γάλακτος που έχει παραχθεί με αυτή τη διαδικασία, αν και ο αριθμός των μελετών αυτών δεν θεωρείται ακόμα μεγάλος ώστε να είμαστε σίγουροι.

Προσωπικά διαφωνώ με την κλωνοποίηση ζώων για τη χρησιμοποίησή τους στην παραγωγική διαδικασία τόσο για ηθικούς όσο και εμπορικούς λόγους, λόγω της ενδεχόμενης εμπλοκής πολυεθνικών σε θέματα copyright όπως ακριβώς συνέβη με τους Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς. Πιστεύω ότι σε αυτήν την κατεύθυνση θα έπρεπε να κινούνται και τα ρεπορτάζ που βλέπουμε και διαβάζουμε τις τελευταίες μέρες, ώστε να τεθούν οι βάσεις για τη διεξαγωγή ενός ουσιαστικού διαλόγου γύρω από το θέμα της κλωνοποίησης. Το αποτέλεσμα αυτού του είδους της προβολής που επιτεύχθηκε γύρω από αυτό το θέμα ήταν η πλήρης αποστασιοποίηση του κόσμου από το θέμα της κλωνοποίησης και η ανάπτυξη μιας απόλυτα αρνητικής στάσης απέναντί του, όπως ακριβώς συνέβη και με την περίφημη "δημιουργία ζωής στο εργαστήριο" πριν από λίγο καιρό...

Xημικά υπεύθυνα για τη θηλυκοποίηση ψαριών

Κάποια χημικά που υπάρχουν σε δύο ποτάμια του Καναδά είναι πολύ πιθανό να αποτελούν την αιτία της θηλυκοποίηση ψαριών σύμφωνα με ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κάλγκαρι, που δημοσίευσαν τα αποτελέσματά τους στο περιοδικό Environmental Toxicology and Chemistry.

"Η μοναδικότητα της έρευνάς μας έγκειται στην πολύ μεγάλη περιοχή που καλύψαμε. Βρήκαμε, λοιπόν, ότι χημικά - ανθρωπογενούς αλλά και φυσικής προέλευσης - που έχουν τη δυνατότητα να επιδράσουν αρνητικά σε ψάρια εμφανιζόταν κατά μήκος 600 χιλιομέτρων ποταμών" επισημαίνει ο συγγραφέας της μελέτης Lee Jackson. "Η κατάσταση για τα αυτόχθονα ψάρια μάλλον θα χειροτερέψει καθώς η συγκέντρωση των οργανικών ρυπαντών θα γίνει μεγαλύτερη ως αντίδραση στην κλιματική αλλαγή καθώς και στην αύξηση των ανθρωπογενών ρυπαντών, αλλά και τους ρύπους από τα ζώα."

Η έρευνα εστιάστηκε σε δύο ποταμούς της λεκάνης απορροής του Νότιου Saskatchewan, τα ποτάμια Red Deer και Oldman στη Βόρεια Alberta του Καναδά. Τα νερά ελέγχθηκαν για πολλούς οργανικούς ρυπαντές, πολλοί από τους οποίους είχαν ορμονοειδή δράση, που συνήθως απαντούν σε λύματα αλλά και ποτάμια που επηρεάζονται από την ανθρώπινη και την αγροτική δραστηριότητα. Τα συστατικά που βρέθηκαν στο νερό περιελάμβαναν συνθετικά οιστρογόνα (από αντισυλληπτικά χάπια ή από χάπια για ορμονικές θεραπείες), βισφαινόλη Α, ένα χημικό που χρησιμοποιείται στην κατασκευή πλαστικών, και πολλά είδη φυσικών και συνθετικών στεροειδών που αποτελούν υποπροϊόντα της αγροτικής απορροής και της εκτροφής βοοειδών.


Οι ερευνητές εξέτασαν ένα τοπικό είδος γωβιού, το Rhinichthys cataractae, και βρήκαν ότι σε όλες σχεδόν τις περιοχές δειγματοληψίας (14 από τις 15) τα αρσενικά άτομα εμφάνιζαν αυξημένα επίπεδα μιας πρωτεΐνης, της ηπατικής βιτελλογενίνης, η οποία κάτω από φυσιολογικές συνθήκες βρίσκεται στο αίμα των θηλυκών και χρησιμοποιείται από αυτά για την παραγωγή αβγών.

Ο συγγραφέας Hamid Habibi επισημαίνει ότι τα αποτελέσματα σε δύο κοινότητες στα κατάντη του ποταμού είναι αξιοσημείωτες. "Παρατηρήσαμε μία σημαντική αύξηση σε μία συγκεκριμένη πρωτεΐνη σήμανσης για την ύπαρξη οιστρογόνων στα κατάντη των ποταμών. Τα αποτελέσματά μας μιλούν για την ύπαρξη 85% θηλυκών στους πληθυσμούς των γωβιών. Στα ανάντη τα θηλυκά αποτελούσαν τα 55% του πληθυσμού."

Πηγή: ScienceDaily

Doplin Safe ταμπέλες

Μετά από μικρό διάλειμμα διακοπών επιστροφή ξανά στα μπλογκ... Σε κάτι ψώνια που έκανα τις προάλλες είδα στο κουτί από τα fishsticks που αγόρασα μία ταμπέλα που δήλωνε ότι η συγκεκριμένη εταιρία πιστοποιείται ότι ψαρεύει με φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο, και συγκεκριμένα με αειφορικό τρόπο αντιτασσόμενη έτσι στην υπεραλίευση. Τέτοια συμβολάκια είναι πιο συχνό θέαμα αλλά και πιο γνωστά στους καταναλωτές σε χώρες του εξωτερικού, κυρίως της Ευρώπης και της Αμερικής, στην Ελλάδα όμως λίγη σημασία τους δίνουμε. Το πιο κοινό είναι ίσως στον τόνο, όπου συνήθως συμβολίζεται ένα δελφίνι, πράγμα που μας ενημερώνει ότι ο τόνος αυτός ψαρεύτηκε με δίχτυα που δεν είχαν ως αποτέλεσμα την ακούσια θανάτωση δελφινιών. Σαν ιδέα μου άρεσε πολύ και είναι αλήθεια ότι θα προτιμούσα να αγοράσω ένα προϊόν που φέρει μια τέτοια ταμπέλα, παρά ένα άλλο, γνωρίζοντας όμως ότι αυτό που φέρει την ταμπέλα είναι όντως πιστοποιημένο. Δυστυχώς όμως, ενώ η πιστοποίηση αυτή είναι όντως αληθής, το κακό είναι ότι υπάρχουν πολλές ταμπέλες η καθεμία έχοντας θέσει διαφορετικά κριτήρια, άλλη πιο αυστηρά άλλη πιο ήπια δημιουργώντας έτσι σύγχυση στον καταναλωτή.

Για καλύτερη επεξήγηση, μεταφράζω από τη wikipedia

"Υπάρχουν πολλές ταμπέλες Dolphin safe που χρησιμοποιούνται σε κονσέρβες τόνου ώστε να δείξουν ότι τα ψάρια πιάστηκαν χωρίς να τραυματιστούν ή θανατωθούν δελφίνια. Παρόλα αυτά, επειδή υπάρχουν ακριβώς υπάρχουν πολλές ταμπέλες υπάρχουν και πολλοί διαφορετικοί περιορισμοί στο ψάρεμα του τόνου ανάλογα με την κάθε ταμπέλα, με κάποιες να έχουν αυστηρότερα κριτήρια από άλλες.

Σύμφωνα με την Ένωση Καταναλωτών στις ΗΠΑ δεν υπάρχει καμιά εγγύηση ότι δεν τραυματίστηκαν δελφίνια παρά την ύπαρξη ταμπελών. Αυτό συμβαίνει διότι δεν υπάρχει μία οικουμενική και ανεξάρτητη πιστοποίηση των φιλικών προς τα δελφίνια αξιώσεων, από παρατηρητές για παράδειγμα, που βρίσκονται σε αλιευτικά σκάφη ή πραγματοποιούν αιφνίδιες επισκέψεις σε κονσερβοποιεία τόνου και να επιθεωρήσουν τα έγγραφα των πλοίων. Μερικές μόνο ταμπέλες απαιτούν τέτοιου είδους πιστοποίηση.

Σε μία έκθεση της Greenpeace το 2008, σημειώνεται ότι οι ταμπέλες Dolphin Safe μπορεί να οδηγήσουν τους καταναλωτές να πιστέψουν ότι ο τόνος που φέρει την πιστοποίηση αυτή έχει συλληφθεί με φιλικούς προς το περιβάλλον τρόπους στο σύνολο, ενώ η ταμπέλα αυτή σημαίνει ότι αποφεύχθηκε το ακούσιο πιάσιμο στα δίχτυα μόνο των δελφινιών και όχι άλλων ειδών, αλλά ούτε δηλώνει την αειφορικότητα του κυνηγιού ούτε του περιβαλλοντικού κόστους της αλιείας. Είδη όπως καρχαρίες και άλμπατρος ακόμα πιέζονται από το κυνήγι του τόνου."


Το συμπέρασμα στο οποίο εγώ καταλήγω είναι ότι αν ως καταναλωτές έχουμε αποφασίσει να προτιμάμε τα πιστοποιημένα με τέτοιου είδους ταμπέλες προϊόντα καλό είναι να φροντίσουμε να μάθουμε με ποια κριτήρια γίνεται η κάθε πιστοποίηση και αν αυτά είναι αρκετά για την επιλογή του εν λόγω προϊόντος. Γενικά πάντως, το γεγονός ότι υπάρχει η δυνατότητα επιλογής ανάμεσα σε προϊόντα φιλικά προς τα δελφίνια, ή ενάντια στην υπεραλίευση κ.λ.π. είναι πολύ ενθαρρυντικό για το που κινείται η αλιευτική βιομηχανία γιατί πλέον είναι και στο χέρι του καταναλωτή να καθορίσει τη ζήτηση.

Κυνηγετικό άρθρο

Τις προάλλες ενημερώθηκα για ένα άρθρο της εφημερίδας Έθνος που αφορούσε το κυνήγι κορακοειδών. Δυστυχώς, το άρθρο αυτό έχει κάποια σημεία που εγώ τουλάχιστον τα θεωρώ ως σημάδια έλλειψης πολιτισμού και ανδρείας. Παραθέτω το άρθρο και σχολιάζω στη συνέχεια.

Απογευματινό στις... καρακάξες!

Όταν κυνηγιούνται, δίνουν σύνθημα κινδύνου στα άλλα πουλιά του είδους τους με κρωξίματα και με αλλαγή στο πέταγμα και στην κατεύθυνση... Είναι πανέξυπνα και με φοβερή όραση σαν αρπακτικά, αλλά και σαν τυχοδιώκτες της φύσης και των αστικών περιοχών.

Είναι δύσκολο να εκτεθούν σε μια καλή τουφεκιά, παραπάνω από ένα το πολύ δύο πουλιά. Ενα πρόσφατο διήμερο με βροχή και παγωνιά βρέθηκα στην Αρκαδία, σε γνώριμούς μου κάμπους που τα πουλιά αυτά δίνουν «πάρτι» όλο τον χρόνο. Μπεκάτσες δεν είχε, τσίχλες δεν είχε, οπότε ξεκίνησα σχεδόν τυχαία ένα κυνήγι στις καρακάξες.

Οι καλλιέργειες των οπωροφόρων στον τόπο μου υποφέρουν πολύ από χρόνια και οι πληθυσμοί των κορακοειδών δεν πιέζονται από κανέναν άλλον άρπαγα της τροφικής αλυσίδας.

Ακόμα και τα γεράκια υποφέρουν από τις καρακάξες, αν και οι ειδήμονες της «Ορνιθολογικής», πουθενά δεν αναφέρουν ότι συμβαίνει. Πολλές φορές έχω δει καρακάξες να επιτίθενται πολλές μαζί σε γερακοειδή που το μέγεθός τους είναι ίδιο ή μικρότερο, αλλά και με πολύ θράσος σε αρκετά μεγαλύτερα αρπακτικά πουλιά. Το ράμφος της καρακάξας είναι σκληρό σαν μαντέμι. Είναι ικανό για μεγάλη ζημιά σε ό,τι χτυπήσει. Πόσο μάλλον ...στο κλέψιμο αβγών από κάθε σπάνια και απειλούμενη φωλιά.

Ευνοϊκή βροχή...

Ο πολύς αέρας, η βροχή, η υγρασία και η παγωνιά δημιουργούν ιδανικές συνθήκες για το κυνήγι τους. Το νερό βαραίνει το φτερό τους και ο αέρας τα αναγκάζει να σταθμίζουν αλλιώς τη στιγμή της αναχώρησης. Μια ελάχιστη καθυστέρηση είναι αρκετή για να εκτεθούν σε μια βολή, κάτι που δεν συμβαίνει εύκολα σε συνθήκες καλοκαιρίας ή άπνοιας.

Είτε κάνει καρτέρι κανείς κοντά σε κάποιο μαντρί ή σε κάποιο σημείο τροφής, είτε περπατάει τον τόπο από σημείο σε σημείο σε φράχτες και περιβόλια, ο αέρας τα καθηλώνει σχετικά ακίνητα σε απαγκιασμένες πλευρές, ενώ πετούν πάντα με καθυστέρηση για να διαφύγουν.

Γενικά αντέχουν σε αρκετά σκάγια. Για τις καρακάξες και τα κοράκια το νούμερο 6 είναι μάλλον ιδανικό. Τα ψιλότερα νούμερα είναι αποτελεσματικά σε κοντινότερες τουφεκιές, αλλά σε οριακές τουφεκιές το Νο 6 είναι μάλλον το απαιτούμενο.

Το κυνήγι αυτό ήταν ό,τι έπρεπε για να δοκιμάσω το 28αράκι σουπερποζέ. Ελαφρύ, ζυγισμένο και εύχρηστο, το οπλάκι αυτό μου έδειξε πραγματικά τις δυνατότητές του.

Διάλεξα να κινηθώ σε κάτι περιβόλια με καρυδιές και βατιώνες, που φιλοξενούν πολλές καρακάξες. Τα πουλιά αυτά, στη διάρκεια της χειμωνιάτικης μέρας, έχουν ένα πρόγραμμα που το ακολουθούν πιστά.

Πρωί - πρωί πέφτουν πεινασμένα και κρυωμένα για φαγητό, ενώ κατά τις 11 χάνονται σε... σιέστα. Μετά τις δύο το μεσημέρι -με το σούρουπο να πλησιάζει- έχουν χωνέψει το πρωινό γεύμα, οπότε ρίχνονται ξανά στην αναζήτηση.

Η ώρα που κυριολεκτικά μπορεί να τις «πελεκήσει» κανείς, είναι την ώρα του κουρνιάσματος (για τις καρακάξες). Για τα κοράκια ιδανικό είναι το πρωινό ξεκούρνιασμα, που σηκώνονται βαρύθυμα και νυσταγμένα, πετώντας χαμηλά πάνω από τα σημεία που θέλουν να φάνε.

Διάλεξα μια μεγάλη καρυδιά κοντά σε ένα μαντρί με ζώα. Η κοπριά αλλά και οι τροφές που πέφτουν (καλαμπόκια, φυράματα), έλκουν τις καρακάξες. Οι πλακούντες και όλα το βιολογικά απόβλητα ενός μαντριού, έλκουν τα κοράκια.

Εστησα μια στοιχειώδη φυλάχτρα και άρχισα το τουφεκίδι. Με τις καρακάξες καλό είναι να στήνει κανείς και καμιά ψόφια με κλαράκια, γιατί οι άλλες ξεγελιούνται εύκολα. Τον ήχο της φωνής τους μπορείτε να τον μιμηθείτε τέλεια, κουνώντας ένα σπιρτόκουτο με σφαιράκια αεροβόλου, ή βοτσαλάκια.

Εφτασε η πρώτη πετώντας σαν κυρία. Το ωραίο με τις καρακάξες είναι ότι, λόγω της ουράς τους που «ζυγίζει την πτήση τους», ακόμα και τουφεκισμένες πέφτουν σαν... κυρίες! Μετά την πρώτη τουφεκιά, συνήθως ακολουθεί σιγή. Ψέματα είναι! Κάπου κοντά βρίσκονται, σε κάποιο σύδεντρο ασφαλές κάθονται, υπολογίζοντας τους κινδύνους. Μετά αρχίζουν την κουβέντα σιγανά και μετά ξανά κράξιμο. Μπαμ και η δεύτερη πέφτει ουρανοκατέβατη και από ψηλά. Ξερή. Ερχονται και τα κοράκια. Το μυστικό είναι να τραυματίσεις ένα και να το αφήσεις κάτω.

Το 28άρι...

Ολο το κοπάδι θα περνά και θα ξαναπερνά από πάνω του, στα πλαίσια μιας εντυπωσιακής αλληλεγγύης, δίνοντας πολλές ευκαιρίες για βολές.

Με το 28αράκι τα πράγματα είναι εντυπωσιακά. Η βολή του έχει μια άριστη κατανομή σκαγιών, αρκεί κανείς να είναι ακριβής στην τοποθέτηση του κέντρου των λίγων γραμμαρίων του. Θέλει προσεγμένη και κεντραρισμένη τουφεκιά. Δεν χαρίζει «οφέλη» από διπλανά σκάγια, αλλά είναι ένα όπλο που τουφεκάς ακούραστα, κουβαλάς πολλά φυσίγγια και αποκτάς μεγάλη αυτοπεποίθηση για να ρίξεις με το 12άρι.

Το απόγευμα αποδείχτηκε ιδιαίτερα αποδοτικό. Είχα κάποιες αστοχίες κυρίως σε μακρινά κοράκια, αλλά οι καρακάξες πλήρωσαν τη νύφη για τα καλά. Οι αλεπούδες εκείνο το βράδυ έκαναν πάρτι προς τιμήν μου!

ΤΟ ΓΝΩΡΙΖΑΤΕ;

Δεν συνηθίζω να ευλογώ μάρκες και εταιρείες, αλλά μια και δεν υπάρχει πληθώρα φυσιγγίων, στα 28άρια πρέπει να σημειώσω ότι τα καλύτερα φυσίγγια που έχω ρίξει μέχρι σήμερα είναι τα τσέχικα Σελιέρ Μπελό.
Αψογη συμπεριφορά, σταθερή ποιότητα και απόδοση σε όλες τις συνθήκες.

ΝΙΚΟΣ ΚΡΑΛΛΗΣ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΝΙΚΟΣ ΚΡΑΛΛΗΣ


Το κυνήγι είναι μία νόμιμη διαδικασία με την οποία αν και διαφωνώ δεν μπορώ να εναντιωθώ. Παρόλα αυτά, όταν για να κυνηγήσεις κάποια είδη πουλιών γράφεται σε εφημερίδες ότι πρέπει να αφήνεις ένα τραυματισμένο κάτω ώστε να προσελκύσει τα υπόλοιπα, μιλάμε για κάτι διαφορετικό και όχι για καλώς εννοούμενο κυνήγι. Όταν για να κυνηγήσεις επιλέγεις βροχερές μέρες όπου τα πουλιά δυσκολεύονται να κινηθούν πάλι δεν μιλάμε για κυνήγι ως μέσο αναψυχής εξ ορισμού.

Το κυνήγι της καρακάξας και της κουρούνας είναι νόμιμο και ελεύθερο ως προς τον αριθμό των θηραμάτων για περίπου μισό χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας μπορεί να σκοτώσει όσα άτομα θέλει, χωρίς να ελεγχθεί για αυτό. Με αυτό δεν μπορώ να διαφωνήσω, είναι επιτρεπτό όσο και αν δεν μου αρέσει. Διαφωνώ όμως με τον τρόπο κυνηγιού που προτείνεται σε αυτό το άρθρο και με τον τρόπο που αυτός περιγράφεται. Είναι κρίμα, γιατί η συγκεκριμένη εφημερίδα περιέχει συχνά πολύ ενδιαφέροντα άρθρα περιβαλλοντικής θεματολογίας και πολλά από αυτά έχουν φιλοξενηθεί και έχουν προταθεί από αυτό εδώ το μπλογκ. Αφού λοιπόν προτείνονται ανά καιρούς τα καλά, όφειλα λοιπόν να αναφερθώ και στα άσχημα.

Υ.Γ. Είναι δύο φορές κρίμα που στο κείμενο ο άνθρωπος που μιλάει για το κυνήγι και το διαφημίζει με τις φωτογραφίες του αναφέρεται στο ότι κυνηγάει κοράκια, είδος που η θήρα του απαγορεύεται. Αυτό γράφεται προφανώς όχι επειδή όντως κυνηγάει κοράκια, αλλά δεν γνωρίζει ότι το είδος που κυνηγάει ονομάζεται κουρούνα...

Εισβολείς φρύνοι ευδοκιμούν σε θερμότερα κλίματα

Καθώς ο πλανήτης θερμαίνεται, οι φρύνοι των καλαμιών (Bufo marinus) - ένα είδος εισβολέας που έχει καταλάβει της Αυστραλία - θα ευδοκιμήσουν σύμφωνα με μία νέα μελέτη.

Οι φρύνοι αυτοί πιθανώς να είναι ένα από τα τυχερά είδη που θα ακμάζουν καθώς η θερμοκρασία αυξάνεται, μία κατάσταση που φαίνεται πως θα είναι μοιραία για πολλά άλλα είδη ζώων και φυτών.

Το 1935, 102 φρύνοι των καλαμιών εισήχθησαν στην Αυστραλία με σκοπό να εξολοθρεύσουν ένα είδος σκαθαριού που απειλούσε τις καλλιέργειες ζαχαροκάλαμων. Οι φρύνοι αγνόησαν τα σκαθάρια, αντιθέτως κατέκτησαν την Αυστραλία και σήμερα αριθμούν 1.5 δις άτομα.


"Η αρνητική επίδραση των υψηλών θερμοκρασιών δεν λειτουργεί στους φρύνους αυτούς, που σημαίνει ότι το είδος αυτό θα τα πάει πολύ καλά με τις αυξημένες θερμοκρασίες της επαγόμενης από τον άνθρωπο κλιματικής αλλαγής" επισημαίνει ο βιοφυσικός Frank Seebacher του Πανεπιστημίου του Σίδνεϊ στην Αυστραλία.

Σε αντίθεση με ψάρια και άλλα ψυχρόαιμα είδη που δυσκολεύονται να αναπνεύσουν σε υψηλές θερμοκρασίες, το καρδιαγγειακό σύστημα του φρύνου των καλαμιών (η καρδιά και οι πνεύμονες) λειτουργούν καλύτερα στη ζέστη.

Η λειτουργία της καρδιάς και των πνευμόνων των φρύνων μελετήθηκαν σε θερμοκρασίες μεταξύ 20 και 30 βαθμών Κελσίου. Καθώς η θερμοκρασία αυξανόταν, οι φρύνοι προσαρμόζονταν τέλεια. Η απαίτηση σε οξυγόνο κατά την ανάπαυση - ένα μέτρο του πόσο δουλεύει το καρδιαγγειακό σύστημα - παρέμενε η ίδια.

Οι φρύνοι όχι μόνο επιζούν σε ένα μεγάλο εύρος θερμοκρασιών, αλλά προτιμούν αυξημένες θερμοκρασίες. Έτσι, στη μελέτη φάνηκε πως καθώς αυξανόταν η θερμοκρασία οι φρύνοι μετέφεραν αποτελεσματικότερα το οξυγόνο στον οργανισμό τους.

"Μεγαλύτερες θερμοκρασίες είναι πλεονεκτικές και δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι σε αυξημένες θερμοκρασίες μειώνεται η μεταφορά του οξυγόνου στο εσωτερικό του οργανισμού" δηλώνει ο Seebacher. "Η επίπτωση της κλιματικής αλλαγής δεν είναι αναγκαστικά να είναι αρνητική. Η παγκόσμια μέση θερμοκρασία άλλωστε μπορεί να είναι χαμηλότερη από αυτή που θα επιθυμούσαν πολλά είδη."

Πηγή: LiveScience

Τα σκυλιά μπορούν να "μυρίσουν" τον ανθρώπινο καρκίνο

Η υπόθεση ότι τα σκυλιά μπορούν να ανιχνεύσουν κακοήθεις όγκους με βάση την οσμή τους προήλθε από αδημοσίευτες περιπτώσεις. Σύμφωνα με μία από αυτές μία γυναίκα ζήτησε ιατρική βοήθεια εξαιτίας του αυξημένου ενδιαφέροντος του σκύλου της σε μια ορισμένη δερματική περιοχή στο σώμα της, η οποία στη συνέχεια αποδείχθηκε πως ήταν ένα κακοήθες μελάνωμα.

Αν και τα γεγονότα αυτά δεν στηρίζονται σε πειραματικές αποδείξεις, η ιδέα ότι οι σκύλοι μπορούν να «μυριστούν» τον καρκίνο δεν είναι παράλογο. Οι όγκοι παράγουν πτητικές οργανικές ενώσεις, που απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα, για παράδειγμα, με την αναπνοή και τον ιδρώτα. Ορισμένες από αυτές τις πτητικές οργανικές ενώσεις είναι πιθανό να έχουν διακριτικές οσμές και ακόμα και όταν βρίσκονται σε μικρές ποσότητες να μπορούν να ανιχνευθούν από τα σκυλιά.

Με προτροπή τα γεγονότα αυτά ορισμένοι επιστήμονες¹ σχεδίασαν ένα πείραμα για να αποδείξουν εάν τας σκυλιά έχουν την δυνατότητα να μάθουν να αναγνωρίζουν την «χαρακτηριστική οσμή» στα ούρα των ενώσεων που παράγει ο καρκίνου της ουροδόχου κύστης.

Πράγματι αποδείξαν ότι τα σκυλιά που εκπαιδεύτηκαν επέλεξαν σωστά τα δοχεία με τα θετικά στο καρκίνο ούρα στο 41% των περιπτώσεων, ποσοστό μεγαλύτερο από αυτό που θα προέκυπτε εάν επέλεγαν στη τύχη (21%). Μάλιστα, προέκυψε ότι τα σκυλιά αυτά αναγνώριζαν τη «χαρακτηριστική οσμή» του καρκίνου της ουροδόχου κύστης ανεξάρτητα από άλλες χημικές ουσίες που μπορεί να υπήρχαν στα ούρα, όπως αλκοόλ, αίμα, ναρκωτικές ουσίες και άλλα.

Τέλος, αξιοσημείωτο κατά τη διάρκεια του πειράματος ήταν το γεγονός ότι όλα τα σκυλιά επέλεξαν ως θετικό ένα δείγμα από άτομο χωρίς καρκίνο της ουροδόχο κύστης. Περαιτέρω εξετάσεις στον ασθενή από τον οποίο προήλθε το δείγμα αποκάλυψαν ένα μεταβατικό καρκίνωμα του δεξιού νεφρού.

1. Carolyn M. Willis, Susannah M. Church, Claire M. Guest, W. Andrew Cook, Noel McCarthy, Anthea J. Bransbury, Martin R. T. Church, John C. T. Church, 2004. Olfactory detection of human bladder cancer by dogs: proof of principle study. BMJ 329:712.

Υπεραλίευση και βιοποικιλότητα

Με βάση την κοινή λογική μπορεί κανείς να καταλάβει ότι η υπεραλίευση των υδάτων οδηγεί με ποικίλους τρόπους στην μείωση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας. Όταν όμως καταφέρεις να δείξεις ότι η υπεραλίευση οδηγεί στη μείωση της χερσαίας βιοποικιλότητας τότε έχεις κερδίσει με την αξία σου μία δημοσίευση στο Science.

Ας γίνουμε όμως πιο συγκεκριμένοι. Μία ομάδα ερευνητών στη Γκάνα "έπεσαν" πάνω σε αρχεία συστηματικής καταγραφής των πληθυσμών της άγριας χερσαίας πανίδας της τελευταίας 30ετίας. Γενικά παρατηρήθηκαν μειωτικές τάσεις και επομένως έπρεπε να δοθεί μια εξήγηση. Η εξήγηση αυτή ήταν το παράνομο κυνήγι, που γίνεται για βιοποριστικούς λόγους. Συγκεκριμένα, ντόπιοι κυνηγούν όλα τα ζώα χωρίς εξαίρεση για να τα πουλήσουν για τροφή (ακόμα και πιθήκους και νυχτερίδες) με δραματικές επιπτώσεις στους πληθυσμούς τους. Εύλογη απορία: που κολλάει η υπεραλίευση;

Οι ερευνητές βρήκαν λοιπόν ότι υπάρχει ισχυρή σχέση ανάμεσα στο ιχθυαπόθεμα μιας χρονιάς με τη μείωση ή αύξηση της βιομάζας της χερσαίας πανίδας. Όταν ο κάθε κάτοικος μπορούσε να καταναλώσει ικανοποιητική ποσότητα ψαριών (που αποτελούν τη βασική πηγή πρόσληψης πρωτεϊνών στη χώρα) το κυνήγι δεν ήταν τόσο έντονο και επομένως δεν εμφανιζόταν μείωση της βιομάζας. Από την άλλη, όταν το αλίευμα δεν ήταν αρκετό οι πολίτες αναγκάζονταν να κυνηγήσουν την άγρια πανίδα με αποτέλεσμα να μειώνεται και η βιομάζα αυτής. Επιπλέον, όταν τα ψάρια δεν αφθονούσαν αυξανόταν η τιμή τους, με συνέπεια το κυνήγι να είναι ακόμα εντονότερο.

Σύμφωνα με έρευνες, από το 1977 και μετά έχει παρατηρηθεί 50% περίπου μείωση της βιομάζας των ψαριών στην γύρω περιοχή, ενώ ο ανθρώπινος πληθυσμός έχει αυξηθεί κατά τρεις φορές. Το μέλλον, όπως είναι ξεκάθαρο, είναι εξαιρετικά δυσοίωνο. Η άγρια πανίδα πρέπει να προστατευθεί, αλλά και οι άνθρωποι φυσικά πρέπει να φάνε. Μη ξεχνάμε ότι τα περισσότερα αλιευτικά που (υπέρ)εκμεταλλεύονται τους θαλάσσιους πόρους της περιοχής είναι ευρωπαϊκών συμφερόντων.

Βιβλιογραφία J.S. Brashares P. Arcese, M.K. Sam, P.B. Coppolillo, A.R.E. Sinclair & A. Balmford 2004. Bushmeat Hunting, Wildlife Declines and Fish Supply in West Africa. Science 306, 1180-1183.

Η διπλή έλικα

Ένα εξαιρετικό βιβλίο, από τον James Watson, που μαζί με τον Francis Crick, αλλά και λίγη βοήθεια από μερικούς άλλους, προέβησαν στην μεγαλύτερη ίσως ανακάλυψη του 20ου αιώνα, την αποκρυπτογράφιση της δομής του DNA, δηλαδή της διπλής έλικας. Μέσα από τις σελίδες του αποκαλύπτονται τα βήματα και τα συναισθήματα όσων πήραν μέρος σε αυτό που μετέπειτα χαρακτήρισε ο Crick ως "τρελό κυνηγητό". Το γράψιμο είναι αρκετά "χύμα", οι χαρακτήρες σχολιάζονται πολλές φορές πικρόχολα και τα χαρακτηριστικά αυτά ίσως είναι η αιτία που το βιβλίο είναι τόσο καλό και διαφορετικό από τα άλλα.

Πολλοί κατέκριναν τις τακτικές που χρησιμοποίησαν οι δύο αυτοί επιστήμονες, κυρίως επειδή τα δεδομένα που ανέλυαν πολλές φορές δεν ήταν δικά τους... Αυτοί όμως που τα είχαν βγάλει αδυνατούσαν να τα ερμηνεύσουν. Έτσι, για παράδειγμα, ένας επιστήμονας που είχε κάνει σπουδαίες παρατηρήσεις για τη συμπληρωματικότητα των βάσεων, αλλά δεν μπόρεσε να τις ερμηνεύση, ίσως από ζήλια δήλωσε για τους Watson και Crick: "Το γεγονός ότι στις μέρες μας τέτοιοι πυγμαίοι ρίχνουν τέτοιες γιγαντιαίες σκιές δείχνει μόνο πως έχει βραδιάσει".

Η δημοσίευση του τεράστιου επιτεύγματος τους,που ακολούθησε στο περιοδικό Nature ξεκινούσε με τα εξής λόγια "Επιθυμούμε να προτείνουμε μια δομή για το άλας του δεοξυριβοζονουκλεϊκού οξέος (DNA). Η δομή αυτή έχει καινούργια χαρακτηριστικά που παρουσιάζουν μεγάλο βιολογικό ενδιαφέρον". Το εντυπωσιακό είναι ότι ολόκληρη η δημοσίευση δεν ήταν παρά μόνο ουσιαστικά μία σελίδα...

Monachus monachus: Ένα αρχέγονο μοντέλο συμπεριφοράς μητέρας και νεογνού

Η μητρική συμπεριφορά και στρατηγική αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα κατάταξης των πτερυγιόποδων (Pinnipedia) σε τρεις ομάδες. Η πρώτη περιλαμβάνει χονδρικά την οικογένεια των θαλάσσιων ίππων (Odobenidae). Σε αυτήν τα θηλυκά της οικογένειας φροντίζουν τα νεογνά τους τόσο στην ανοιχτή θάλασσα όσο και στην ξηρά και παράγουν χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος γάλα Επίσης, η ενηλικίωση συμβαίνει σταδιακά. Η ομάδα των θαλάσσιων λεόντων (Οtariidae) εναλλάσσει τα ταξίδια αναζήτησης τροφής των θηλυκών με την φροντίδα των μικρών, η οποία γίνεται στην ξηρά. Τα μικρά τρέφονται με μικρής λιπιδικής περιεκτικότητας γάλα και έχουν χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης. Τέλος, η τρίτη ομάδα περιλαμβάνει την οικογένεια των Φωκίδων (Phocidae) με σύντομες περιόδους θηλασμού με γάλα υψηλής περιεκτικότητας σε λίπος, καθώς τα θηλυκά δεν τρέφονται κατά τη περίοδο αυτή, και απότομη ενηλικίωση των νεογνών.

Μέχρι σήμερα λίγες ήταν οι πληροφορίες σχετικά με την σχέση μεταξύ μητέρας και νεογνών της φώκιας Monachus monachus από τη στιγμή της γέννησης μέχρι τη στιγμή της ενηλικίωσης κυρίως λόγω της σπανιότητας του είδους. Πρόσφατη έρευνα παρόλα αυτά υποδεικνύει ότι η περίοδος θηλασμού της Monachus monachus είναι πολύ μεγαλύτερη από τα συγγενικά της είδη, ενώ ο θηλασμός είναι πιο τακτικός την πρώτη βδομάδα της γέννησης ενώ αργότερα η συχνότητά του μειώνεται. Ακόμη, η διαδικασία αλλαγής του τριχώματος δεν συμπίπτει με την αποκοπή του νεογνού από τη μητέρα, καθώς η δεύτερη γίνεται σταδιακά. Αξιοσημείωτο είναι επιπλέον το γεγονός ότι παρόλο που η μητέρα είναι ικανή να αναγνωρίσει το μικρό της ακόμα και με ήχους μπορεί να θηλάσει ένα ξένο ή και περισσότερα ταυτόχρονα χωρίς να έχει χάσει το δικό της. Μια διαδικασία που έχει παρατηρηθεί και αντίστροφα με το νεογνό δηλαδή να θηλάζει από ξένο θηλυκό χωρίς να είναι κατ’ ανάγκη ορφανό.

Προκύπτει, επομένως, ότι η μεσογειακή φώκια με βάση τη συγκεκριμένη έρευνα βρίσκεται μεταξύ των θαλάσσιων λεόντων και των Φωκίδων όσον αφορά στο μοντέλο μητρικής συμπεριφοράς. Η σταδιακή ενηλικίωση των νεογνών και η σχεδόν διπλάσια περίοδος θηλασμού την κατατάσσει πιο κοντά στην οικογένεια Otariidae. Πάντως, η διαπίστωση αυτή, σύμφωνα με τους επιστήμονες, δεν αποτελεί φυλογενετικό χαρακτηριστικό αλλά υποστηρίζει τη θεωρία ότι η μητρική συμπεριφορά είναι αποτέλεσμα προσαρμογής στο περιβάλλον καθώς ο πληθυσμός αυτός της μεσογειακής φώκιας διαβιεί σε ένα σταθερό και ήπιο οικοσύστημα. Τέλος, οι διαφορές αυτές μεταξύ της μεσογειακής φώκιας και των άλλων ειδών που ζουν σε υψηλότερο γεωγραφικό πλάτος αντικατοπτρίζουν την εξέλιξη των Phocidae. Φαίνεται δηλαδή ότι η Monachus monachus με το άλλο τροπικό είδος φώκιας (φώκια μοναχός της Χαβάης) αποτελούν τα πιο αρχέγονα είδη της οικογένειας των Φωκίδων και αντικατοπτρίζουν το αρχέγονο πρότυπο μητρικής συμπεριφοράς από το οποίο εξελίχθηκαν οι υπόλοιπες φώκιες και το οποίο προσάρμοσαν στις αντίξοες συνθήκες των θαλασσών της Ανταρκτικής.

Βιβλιογραφία: A. Aguilar, L.H. Cappozzo, M. Gazo, T. Pastor, J. Forcada and E. Grau, (2007), Lactation and mother–pup behaviour in the Mediterranean monk seal Monachus monachus: an unusual pattern for a phocid, J. Mar. Biol. Ass. U.K., 87, σελ. 93–99

Επίδραση του Κορμοράνου στην αλιεία στο Θερμαϊκό κόλπο

Ο κορμοράνος είναι ένα ψαροφάγο πουλί με ευρεία εξάπλωση. Αναπαράγεται στην Ελλάδα και ο αριθμός του αυξάνει το χειμώνα καθώς πληθυσμοί από τη βόρεια Ευρώπη μετακινούνται νοτιότερα για διαχείμαση.

Ο ευρωπαϊκός πληθυσμός του είδους αυξήθηκε τις τελευταίες δεκαετίας εξαιτίας κυρίως της μεγαλύτερης, σε σύγκριση με το παρελθόν, νομικής προστασίας του, την αύξηση της διαθέσιμης τροφής εξαιτίας της αύξησης των ιχθυοκαλλιεργειών, αλλά και του ευτροφισμού, και της αυξημένης προστασία των αποικιών αναπαραγωγής. Η αύξηση του πληθυσμού προκάλεσε αύξηση του ανταγωνισμού μεταξύ ψαράδων και κορμοράνων. Κάτι ανάλογο εμφανίστηκε και στην Ελλάδα, όπου τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν οι διαμαρτυρίες των αλιέων εναντίον των Κορμοράνων, θεωρώντας τους μία από τις κυριότερες αιτίες για τη μείωση της ιχθυοπαραγωγής. Ανάλογες διαμαρτυρίες από τους ψαράδες υπάρχουν και στην περιοχή αρμοδιότητας του Φορέα Διαχείρισης Δέλτα Αξιού-Λουδία-Αλιάκμονα.

Σκοπός της έρευνας, η οποία χρηματοδοτήθηκε από το Φορέα Διαχείρισης Δέλτα Αξιού-Λουδία-Αλιάκμονα και υλοποιήθηκε από την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία ήταν η εκτίμηση του πληθυσμού των Κορμοράνων στο Θερμαϊκό κόλπο και η εύρεση των ειδών ψαριών που συμμετέχουν στη δίαιτα του είδους και εκτίμηση της ποσότητας που καταναλώνεται.

Για το σκοπό αυτό πραγματοποιήθηκαν μηνιαίες καταγραφές από τον Αύγουστο του 2008 έως και τον Μάρτιο του 2009 και συλλογή ατομικών σβόλων (pellets) από θέσεις κουρνιάσματος των πουλιών. Σε κάθε ένα από τα δείγματα των σβόλων διαχωρίστηκαν οι ωτόλιθοι και καταμετρήθηκε ο αριθμός των αριστερών και δεξιών ωτόλιθων που εντοπίστηκαν. Η ταυτοποίηση των ωτολίθων έγινε με τη βοήθεια συλλογής αναφοράς από ωτόλιθους ειδών ψαριών της περιοχής καθώς και με τη βοήθεια της βιβλιογραφίας.

Συνοπτικά, τα αποτελέσματα της έρευνας ήταν ότι ο αριθμός των Κορμοράνων που υπήρχαν στην περιοχή του Καλοχωρίου-Δέλτα Αξιού, μέσα στο Θερμαϊκό κόλπο μεταβλήθηκε εποχικά.

Οι Κορμοράνοι χρησιμοποιούν για ξεκούραση και διανυκτέρευση τα "κρεβάτια" των μυδοκαλλιεργειών. Ενώ το χειμώνα, από το Δεκέμβριο μέχρι και το Φεβρουάριο, οι Κορμοράνοι συγκεντρώνονται κυρίως στις εκβολές του Αξιού, σε θέσεις στις οποίες ήταν αδύνατη η προσέγγιση ακόμη και με βάρκα, ενώ ελάχιστα πουλιά επέλεγαν τα "κρεβάτια" των μυδοκαλλιεργειών για να κουρνιάσουν. Νωρίς την άνοιξη, το Μάρτιο κάποια από τα πουλιά επέλεξαν να κουρνιάσουν στα δέντρα της αποικίας, ενώ κάποια άλλα χρησιμοποίησαν τα "κρεβάτια".

Από την ανάλυση των στομαχικών σβόλων εκτιμάται ότι ο μέσος αριθμός ψαριών ανά στομαχικό σβώλο ήταν τουλάχιστον οκτώ ψάρια και βρέθηκαν ωτόλιθοι από τουλάχιστον δέκα διαφορετικά είδη. Η πλειονότητα των ωτολίθων ήταν από δύο είδη ψαριών, το Diplodus annulans, Σπάρος (ποσοστό 45,93%) το Spicara smaris, Μαρίδα (29,65%). Ακολουθούσε το Liza ramada, Μαυράκι (8,72%) και το Pagellus acarnαe, Μουσμούλι (5,23%), ενώ ποσοστά των υπόλοιπων ειδών ήταν συνολικά περίπου στο 5%. Από τα δέκα διαφορετικά είδη ψαριών των οποίων ταυτοποιήθηκαν οι ωτόλιθοι, το μεγαλύτερο ποσοστό εμφάνισης είχε ο Σπάρος (60,71% των στομαχικών σβόλων), το Μαυράκι (35,71%) και η Πέρκα (14,29%). Το μεγαλύτερο ποσοστό των ειδών ψαριών που βρέθηκαν (54,07%) ήταν είδη που εμφανίζονται σε νερό υψηλής αλατότητας. Τα είδη λείας του Κορμοράνου ήταν κυρίως βενθικά είδη (δύο είδη με μεγάλο όμως αριθμό ατόμων και ποσοστό 47,51%).


Το μεγαλύτερο ποσοστό ατόμων τα οποία εντοπίστηκαν στους στομαχικούς σβόλους των Κορμοράνων κατατάσσονται σε είδη χαμηλής εμπορικής αξίας (τέσσερα είδη με ποσοστό 53,49% του συνόλου των ψαριών). Ακολουθούσαν τα μέτριας εμπορικής αξίας (πέντε είδη με ποσοστό 45,35%). Τα είδη με υψηλή εμπορική αξία είχαν το μικρότερο ποσοστό ατόμων (ένα είδος με ποσοστό 1,16%).

Θ. Ναζηρίδης και Μ. Νοΐδου, Δράσεις για τη διατήρηση των πουλιών 2009.

Ολόκληρη την αναφορά θα τη βρείτε εδώ

Οι εξωγήινοι των ωκεανών

Ο Richard Dawkins σε μία διάλεξή του για το ευρύ κοινό με τίτλο "Waking up in the Universe - Growing up in the Universe" κάνει την εξής παρομοίωση για το θαυμαστό κόσμων των ζώων που κατοικούν σε αυτόν τον πλανήτη. Φανταστείτε να στείλουμε αστροναύτες σε κάποιον πλανήτη που έχει παρόμοιες συνθήκες ζωής με τη Γη, για να δουν εάν έχει αναπτυχθεί ζωή σε αυτόν. Το ταξίδι αυτό διαρκεί πολλά πολλά χρόνια και για επιβιώσουν οι αστροναύτες με τεχνητό τρόπο πέφτουν σε ένας είδος νάρκης και ξυπνάνε μόλις φτάσουν στον προορισμό τους. Εκεί ανακαλύπτουν έναν μαγευτικό κόσμο γεμάτο πράσινο, με πανέμορφα και σχεδόν μαγικά ζώα, αλλά και πανέμορφα τοπία (σκεφτείτε τα τοπία της ταινίας Avatar για παράδειγμα).

Τώρα δείτε εσείς τις φωτογραφίες από απίστευτες μορφές ζωής του βυθού που υπάρχουν στον δικό μας ρεαλιστικό κόσμο και πείτε μου αν νιώσατε σαν αυτούς τους αστροναύτες. Έτσι, λοιπόν, είναι το να ξυπνάς μέσα στον κόσμο που ζεις και παρατηρείς τις απίστευτες εκφάνσεις της βιοποικιλότητας που υπάρχει γύρω μας (αλλά και μέσα μας...).

Οι εκπληκτικές αυτές φωτογραφίες είναι από το National Geographic