Σάββατο 31 Ιανουαρίου 2009

Λιγότερες μέρες ακραίου κρύο και περισσότερες ακραίας ζέστης στην Ευρώπη

Επιστήμονες αναλύοντας σειρές δεδομένων με τις χαμηλότερες και υψηλότερες ημερήσιες θερμοκρασίες από το 1955 έως το 1998 συμπέραναν πως οι ημέρες με πολύ χαμηλές θερμοκρασίες μειώνονται, ενώ αυτές με πολύ υψηλές θερμοκρασίες αυξάνονται. Η θερμοκρασία αυξήθηκε 0,5C έως 1C για την ελάχιστη μέση θερμοκρασία, ενώ απο 0,5C έως 2C για την μέγιστη μέση θερμοκρασία.

65,2% των σταθμών όπου μετρήθηκαν χαμηλές θερμοκρασίες δείχνουν ότι αυτές τείνουν να αυξηθούν, ενώ 40% των σταθμών με μεγάλες θερμοκρασίες δείχνει ότι και αυτές τείνουν να αυξηθούν.


Συχνότητα ακραίας ζέστης από το 1955 έως το 1998.

Η μείωση στις ημέρες του ακραίου κρύου και η αύξηση στις ημέρες της ακραίας θερμότητας οφείλονται και στους τοπικούς και σε παγκόσμιους παράγοντες, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Μερικοί απ' αυτούς περιλαμβάν τη θερμότητα που παράγεται στις πόλεις ή την αλλαγή στη γενική κυκλοφορία της ατμόσφαιρας που καθορίζει άμεσα τα ακραία γεγονότα θερμοκρασίας.

Εκτός από την άμεση σχέση τους με την αλλαγή του κλίματος, οι ακραίες θερμοκρασίες (ελάχιστες και μέγιστες) έχουν ιδιαίτερες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία. Η επιστημονική κοινότητα έχει εξηγήσει στις πολυάριθμες περιπτώσεις ότι ο αντίκτυπος των κυμάτων ζέστης είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν των ελάχιστων θερμοκρασιών.

Οι εμπειρογνώμονες προειδοποιούν ότι η υπερβολική θερμότητα μπορεί να προκαλέσει άγχος, επιδείνωση των ασθενειών και ακόμη και θάνατο, όπως το καλοκαίρι του 2003, όταν πέθαναν πάνω από 30.000 άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη από τις υψηλές θερμοκρασίες.

Για ολόκληρο το άρθρο: ScienceDaily

Παρασκευή 30 Ιανουαρίου 2009

Ο θαυμαστός κόσμος των ζώων: Μέλισσες (Μέρος 2ο)

Η επιλογή κατοικίας από τις μέλισσες έχει μελετηθεί καλά και προσφέρει ένα γοητευτικό παράδειγμα ικανότητας ενός ασπόνδυλου να νικήσει τις δυσκολίες που περιβάλλουν την επιλογή μιας θέσης για να ζήσουν. Οι εργάτριες κατά την άνοιξη ετοιμάζουν μερικές μεγάλες κυψελίδες κάθε μία από τις οποίες δέχεται ένα αβγό από την κάτοικο βασίλισσα. Οι προνύμφες κατά την εκκόλαψη τρέφονται με ειδική τροφή και αναπτύσσονται σε γόνιμες βασίλισσες μάλλον παρά σε στείρες εργάτριες. Πριν την εμφάνιση των θυγατέρων, η παλιά βασίλισσα εγκαταλείπει τη φωλιά με το μισό περίπου πληθυσμό της κυψέλης. Ο άλλος μισός πληθυσμός μένει και θα εργαστεί για τη νικήτρια των μαχών μεταξύ των νέων βασιλισσών. Οι μέλισσες που αναχωρούν πετούν σε μια μάζα σε ένα σημείο κοντά στην παλιά τους κατοικία και σχηματίζουν ένα συμπαγές τσαμπί, συχνά στο κλαδί ενός δένδρου όπου αυτές θα μείνουν για λίγο χρόνο πριν αποφασίσουν για την περιοχή της νέας τους εγκατάστασης.

Μέλισσες ανιχνεύτριες πετούν για να επιθεωρήσουν πολυάριθμα χάσματα και ρωγμές στους τοίχους και όταν βρουν μια πιθανή θέση κυψέλης αυτές επιστρέφουν και εκτελούν ένα χορό στην κάθετη επιφάνεια της κηρήθρας που μεταδίδει πληροφορίες για την απόσταση, κατεύθυνση και ποιότητα της πιθανής κατοικίας. Η πληροφορία είναι τέτοια που επιτρέπει έναν παρατηρητή ο οποίος γνωρίζει τον κώδικα επικοινωνίας να βρει το σημείο που θα διαλέξει τελικά ένα σμήνος μελισσών πριν κινηθούν αυτές εκεί.


Ο τρόπος με τον οποίο οι μέλισσες διαλέγουν ανάμεσα σε εναλλακτικές θέσεις είναι πρωταρχικού ενδιαφέροντος για μας. Μία εργάτρια μέλισσα ανιχνεύτρια δίνει σήμα για την ανακάλυψη μιας τοποθεσίας ποιότητας χορεύοντας περισσότερο χρόνο και πιο σθεναρά παρά για μια λιγότερο ελκυστική θέση. Αυτό επιτρέπει πολλά άτομα να συναντούν τη χορεύτρια και να ερεθίζονται από τις δραστηριότητές της. Εργάτριες που είναι ερεθισμένες από άλλης μέλισσας το χορό πετούν στην επιδειχθείσα περιοχή και την επιθεωρούν. Αυτή μπορεί να έχει ιδιότητες που προκαλούν τις νεοσύλλεκτες να χορεύουν σθεναρά όταν επιστρέφουν στο σμάρι Το γεγονός αυτό θα προσελκύσει ακόμα περισσότερες ανιχνεύτριες. Η απόφαση να κινηθούν είναι βασισμένη στον ανταγωνισμό ανάμεσα στις διάφορες αναφορές. Σχεδόν πάντοτε μία θέση είναι επαρκώς ανώτερη απ’όλες τις άλλες έτσι που οι ανιχνεύτριες που είχαν ανακοινώσει προηγούμενα άλλες δυνητικές κατοικίες παύουν να επιδεικνύουν και η συντριπτική πλειοψηφία χορεύει για τη μία θέση. Άπαξ και έχουν φτάσει κοντά στην καθολική συμφωνία, το σμάρι πετάει στο σημείο αυτό για να αρχίσει το στήσιμο της κυψέλης. Αυτή η στρατηγική έχει κόστος. Οι μέλισσες είναι για μερικές μέρες εκτεθειμένες στα στοιχεία της φύσης ενώ παίρνεται η απόφαση και αυτός ο χρόνος είναι χαμένος όσον αφορά στο χτίσιμο των κυψελίδων και τη συλλογή τροφής. Αλλά το κόστος αυτής της πορείας προφανώς υπερκάμπτεται από τα πλεονεκτήματα της, το κύριο απ’ τα οποία είναι ότι το σμήνος είναι εφοδιασμένο με πληροφορίες για ένα μεγάλο αριθμό τοποθεσιών και ακόμα μπορεί να πάρει την απόφαση να διαλέξει την καλύτερη διαθέσιμη.

Οι μέλισσες είναι ευαίσθητες σε ένα εκπληκτικό αριθμό παραγόντων, ίσως το μοναδικό πιο σπουδαίο χαρακτηριστικό κυψέλης για τις μέλισσες που ζουν σε περιοχές με κρύους χειμώνες είναι οι προστατευτικές ιδιότητες. Οι μέλισσες ανιχνεύτριες σταθμίζουν κάπως το μέγεθος του σμαριού τους και θα απορρίψουν τοποθεσίες που είναι είτε πολύ μεγάλες ή πολύ μικρές για να βολέψουν άνετα την αποικία τους. Τοποθεσίες που είναι πολύ μεγάλες θα είναι γεμάτες ρεύματα και γι’ αυτό επικίνδυνα κρύες κατά τη διάρκεια του χειμώνα.


Κάθε είδος, υποείδος ή και ποικιλία ακόμα μελισσών μπορεί να έχει διαφορετικά κριτήρια για την επιλογή κατοικίας λόγω των διαφορετικών συνθηκών που επικρατούν στις περιοχές όπου ζουν. Για παράδειγμα, οι προσαρμογές για το κρύο που αναφέρθηκαν πριν εμφανίζοντα από μια ποικιλία μελισσών της Βαυαρίας, ενώ δεν τις εμφανίζει μία άλλη ποικιλία στην Ιταλία, όπου οι χειμώνες είναι σαφώς θερμότεροι.

Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι διαφορετικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες έχουν πολύ μεγάλη σημασία για την αναπαραγωγική επιτυχία των διαφόρων ειδών. Ζώα που διαλέγουν μία τοποθεσία στην οποία θα ζήσουν και θα αναπαραχθούν είναι συχνά ευαίσθητα σε ερεθίσματα που με το ένα ή τον άλλο τρόπο συνδέονται με την ποιότητα της τοποθεσίας. Άτομα που κάνουν καλές επιλογές σε οποιαδήποτε βάση ανταμείβονται αναπαραγωγικά.

Βιβλιογραφία

Κυριακοπούλου-Σκλαβούνου Π., 2008, Ηθολογία ζώων: μέρος πρώτο, Υπηρεσία Δημοσιευμάτων Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη.

Βροχές - ρεκόρ σε άδειους ταμιευτήρες

Νερό για τρεισήμισι μήνες μέσα σε 30 ημέρες κέρδισε η Αττική χάρη στις βροχοπτώσεις της τελευταίας περιόδου. Από τις 28 Δεκεμβρίου έως τις 28 Ιανουαρίου τα αποθέματα των ταμιευτήρων σε Εύηνο, Μόρνο, Μαραθώνα και Υλίκη αυξήθηκαν κατά 124 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, ενώ η κατανάλωση νερού στην Αττική φτάνει τα 1,17 εκατομμύρια κ.μ. την ημέρα.

Ωστόσο, ακόμη και μετά την τονωτική ένεση των τελευταίων εβδομάδων, η στάθμη των ταμιευτήρων βρίσκεται στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2003 και μετά για την περίοδο Ιανουαρίου. «Αυτόν τον μήνα είχαμε καλές βροχές. Τουλάχιστον σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2007 και του 2008 τα πράγματα φέτος είναι αρκετά καλύτερα. Βέβαια δεν μπορούμε να γνωρίζουμε κατά πόσο εμπλουτίστηκε ο υδροφόρος ορίζοντας- αν και τα χιόνια που έπεσαν τον Δεκέμβριο αναμένεται να ενισχύσουν τα υπόγεια αποθέματα», λέει στα «ΝΕΑ» ο μετεωρολόγος της ΕΜΥ κ. Μανόλης Αναδρανιστάκης.

«Ο Ιανουάριος είναι κρίσιμος μήνας για τα υδατικά αποθέματα. Έχει παρατηρηθεί ότι κατά τις περιόδους ξηρασίας οι βροχοπτώσεις διακόπτονται συνήθως τον συγκεκριμένο μήνα- γεγονός που δεν συνέβη φέτος και ως εκ τούτου τα πράγματα είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρα. Μάλιστα ο Ιανουάριος που διανύουμε έχει μεγαλύτερες βροχοπτώσεις από τον μέσο όρο της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου και τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα απ΄ ό,τι τον Ιανουάριο του 2008 και του 2007», αναφέρει ο κ. Δημήτρης Κουτσογιάννης, αναπληρωτής καθηγητής του Τομέα Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Ο ίδιος επισημαίνει πως όταν διακόπτονται οι βροχοπτώσεις τον Ιανουάριο επηρεάζονται και οι εισροές στους ταμιευτήρες κατά τους επόμενους «υγρούς» μήνες αφού τα επιφανειακά στρώματα του εδάφους έχουν ξηρανθεί και κατακρατούν σημαντικές ποσότητες νερού. «Αυτό δεν συνέβη φέτος και έτσι μπορούμε να πούμε ότι τα πράγματα πηγαίνουν καλύτερα από τις προηγούμενες χρονιές. Όμως δεν πρέπει να εφησυχάζουμε», τονίζει ο κ. Κουτσογιάννης.

Σημαντική ενίσχυση

Τα αποθέματα των ταμιευτήρων της ΕΥΔΑΠ άρχισαν να ενισχύονται ουσιαστικά στις 18 Δεκεμβρίου, λίγες ημέρες αφότου άρχισαν οι έντονες βροχοπτώσεις. Ενώ στις 12 Δεκεμβρίου εμφανιζόταν το χαμηλότερο σημείο των αποθεμάτων στα 419 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού- ποσότητες που έφταναν για την υδροδότηση της Αττικής για περίπου έναν χρόνο-, μέσα σε δέκα ημέρες ξεπέρασαν τα 430 εκατομμύρια κ.μ. παρ΄ ότι ταυτόχρονα καταναλωνόταν πάνω από 1 εκατομμύριο κ.μ. καθημερινά. Από αυτό το σημείο και έπειτα οι συνεχείς βροχοπτώσεις ενίσχυσαν τα αποθέματα σημαντικά, με αποτέλεσμα στις 28 Ιανουαρίου να φτάσουν τα 557 εκατομμύρια κ.μ.

Ωστόσο οι σημερινές ποσότητες νερού αποτελούν περίπου το 30% της μέγιστης χωρητικότητας των ταμιευτήρων. Πιο συγκεκριμένα, από τα 41 εκατ. κ.μ. που είναι η συνολική χωρητικότητα του Μαραθώνα τα αποθέματα σήμερα φτάνουν τα 24 εκατ.,

από τα 600 εκατ. κ.μ. της Υλίκης υπάρχουν τα 217, από τα 780 του Μόρνου τα 236 και από τα 140 του Εύηνου έχουμε τα 80.

Ανομβρία δύο ετών

«Βλέποντας τις μεγάλες χωρητικότητες των ταμιευτήρων εύκολα καταλαβαίνει κανείς ότι οι ποσότητες νερού που έχουν εισρεύσει από τις 18 Δεκεμβρίου και μετά δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Τα τελευταία δύο χρόνια που είχαμε ανομβρία στην Ελλάδα δημιουργήθηκε μεγάλο έλλειμμα, τα αποθέματα φτάνουν για κάτι λιγότερο από έναν χρόνο. Όμως φαίνεται πως η κατάσταση βελτιώνεται καθώς τον Ιανουάριο ξεπεράστηκαν οι μέσοι όροι βροχόπτωσης σε ολόκληρη την Ελλάδα. Αν τα φαινόμενα συνεχιστούν με τους ίδιους ρυθμούς έως τον Μάρτιο ή τον Απρίλιο, τότε θα μπορούμε να μιλάμε για πραγματική βελτίωση», επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο κ. Π. Σαμπατακάκης, υδρογεωλόγος και πρόεδρος του Συλλόγου Επιστημόνων στο Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ).

Πρόβλημα εντοπίζεται και στα αποθέματα των υπογείων υδάτων σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια. Σύμφωνα με εκτιμήσεις από τις τελευταίες μετρήσεις που πραγματοποιήθηκαν τον Οκτώβριο το συσσωρευτικό έλλειμμα στους βασικούς υπόγειους υδροφορείς της χώρας (Μακεδονία, Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησος) ανερχόταν στο 60-63%. «Δύο λόγοι αιτιολογούν τη μεγάλη υποχώρηση των υπόγειων υδάτων: ο πρώτος είναι η ανομβρία της τελευταίας διετίας. Ο δεύτερος ότι κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών παρατηρούνται όλο και πιο συχνά έντονες βροχοπτώσεις πλημμυρικού χαρακτήρα, με αποτέλεσμα το νερό να μην προλαβαίνει να απορροφηθεί από το έδαφος, λέει ο κ. Σαμπατακάκης και καταγγέλλει το γεγονός ότι από τον Οκτώβριο δεν γίνονται μετρήσεις στα υπόγεια ύδατα λόγω της έλλειψης των απαραίτητων κονδυλίων.

ΤΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ
Μόλις το ένα τρίτο της συνολικής χωρητικότητας των ταμιευτήρων καλύπτουν τα υπάρχοντα υδατικά αποθέματα

Ρύπανση και λαθροκυνηγοί σκοτώνουν τους υγροτόπους

ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ της ποιότητας των υδάτων, στερεά και υγρά απόβλητα, λαθροθηρία, παράνομη δόμηση είναι μόνο μερικά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι υγρότοποι που προστατεύονται από τη διεθνή Σύμβαση Ραμσάρ, σύμφωνα με την έκθεση που συνέταξαν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις WWF Ελλάς, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού.

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι από τους 10 υγροτόπους διεθνούς σημασίας κανένας δεν βρίσκεται σε καλή κατάσταση, όπως αναφέρεται στην έκθεση. Πιο συγκεκριμένα το Δέλτα Έβρου και οι λίμνες Βόλβη και Κορώνεια βρίσκονται σε κακή κατάσταση ενώ οι περιοχές Βιστωνίδας - Πόρτο Λάγος- Ισμαρίδα, Δέλτα Νέστου, λίμνη Κερκίνη, Δέλτα ΑξιούΑλιάκμονα- Λουδία, λίμνη Μικρή Πρέσπα, Αμβρακικός κόλπος, Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου και Κοτυχίου σε μέτρια.

Όμως, τα πιο ανησυχητικά πορίσματα της έκθεσης αφορούν τα μέτρα διαχείρισης των Υγροτόπων Ραμσάρ: κατά την αξιολόγηση που διενεργήθηκε από τις περιβαλλοντικές οργανώσεις μόνο η λίμνη Κερκίνη και η Μικρή Πρέσπα τυγχάνουν «μέτριας» διαχείρισης, ενώ στους υπόλοιπους κρίθηκε «κακή». Όσο για την επιστημονική παρακολούθηση των υγροτόπων, που αποτελεί και το βασικό εργαλείο για τη διαχείριση, αυτή κρίθηκε «ελλιπής έως ανύπαρκτη». «Δυστυχώς, δεν είναι η πρώτη φορά που διαπιστώνουμε την απογοητευτική κατάσταση των Υγροτόπων Ραμσάρ της χώρας. Είναι καιρός όλοι οι υπεύθυνοι φορείς να αναλάβουν τις τεράστιες ευθύνες τους και να προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες για τη διατήρηση του φυσικού πλούτου της χώρας», δηλώνουν οι εκπρόσωποι των περιβαλλοντικών οργανώσεων που συνέταξαν την έκθεση.

Δες και εδώ


«Στο κόκκινο» η ρύπανση του Πηνειού

ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ έως το 2015 ο Πηνειός είναι καταδικασμένος να μην πληροί τους στόχους της Ε.Ε. για την καλή κατάσταση των υδάτων. Αυτό προκύπτει από την απάντηση της Κομισιόν σε ερώτηση των ευρωβουλευτών του ΠΑΣΟΚ κ.κ. Σταύρου Λαμπρινίδη, Κατερίνας Μπατζελή και Ευαγγελίας Τζαμπάζη. «Σχετικά με τα προβλήματα ρύπανσης στον ποταμό Πηνειό, η Επιτροπή έλαβε γνώση των προβλημάτων από την ανάλυση που πραγματοποιήθηκε για τη λεκάνη απορροής βάσει του άρθρου 5 της οδηγίας πλαισίου για τα ύδατα, στην οποία οι ελληνικές αρχές ανέφεραν ότι ο Πηνειός ενδεχομένως δεν θα καταφέρει το 2015 να πληροί τους στόχους της οδηγίας», ανέφερε η Κομισιόν στην απάντησή της. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισήμανε ότι έργα προστασίας των υδάτων υπάρχουν και συγχρηματοδοτούνται από την Ε.Ε., αλλά εναπόκειται στις ελληνικές αρχές να υποβάλουν σχετικό αίτημα.

Πηγή: Τα Νέα

Τρίτη 27 Ιανουαρίου 2009

Ο θαυμαστός κόσμος των ζώων: Μέλισσες (Μέρος 1ο)

Από σήμερα εγκαινιάζεται μία κατηγορία δημοσιευμάτων που θα αναφέρεται στα κάποιες ιδιαίτερες συμπεριφορές ή ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ζώων. Η κατηγορία αυτή φέρει το όνομα "Ο θαυμαστός κόσμος των ζώων" και ξεκινάει φυσικά με τις μέλισσες.

Αν μία μέλισσα εργάτρια βρει τροφή σε μικρή απόσταση γύρω από την κυψέλη τότε επιστρέφει σε αυτήν και εκτελεί τον λεγόμενο "κυκλικό χορό" (round dance) πάνω στην κάθετη επιφάνεια της κηρήθρας. Οι κινήσεις τις προσελκύουν και άλλες εργάτριες που συνωστίζονται γύρω από της αισθανόμενες τη μυρωδιά του λουλουδιού με το νέκταρ του οποίου αυτή τράφηκε. Στη συνέχεια, οι διεγερμένες εργάτριες θα πετάξουν προς αναζήτηση αυτής της μυρωδιάς στη γειτονική περιοχή και θα επιστρέψουν στην κυψέλη με την ίδια τροφή. Ο κυκλικός χορός δεν δίνει στοιχεία για την κατεύθυνση της πηγής τροφής, αλλά μόνο πληροφορεί τις άλλες μέλισσες ότι η τροφή βρίσκεται κάπου κοντά στην περιοχή.



Στην περίπτωση που η τροφή βρίσκεται σε μακρινή απόσταση ο χορός που εκτελεί η εργάτρια ονομάζεται "κουνιστός χορός" (waggle dance) και πληροφορεί τις υπόλοιπες εργάτριες και για την απόσταση αλλά και για την κατεύθυνσή της τροφής. Αυτός αποτελείται από 1 έως εκατό κύκλους, που ο καθένας έχει δύο φάσης. Πρώτα είναι η κουνιστή φάση, όπου η μέλισσα κινείται κουνώντας την κοιλιά της και έπειτα στρίβει προς τα δεξιά σχηματίζοντας ένα κύκλο (φάση επιστροφής). Στη συνέχεια πραγματοποιείται μία ακόμα κουνιστή φάση που ακολουθείται από μία φάση επιστροφής με φορά προς τα αριστερά τώρα ώστε να συμπληρωθεί ένα "οχτάρι". Η κατεύθυνση και η διάρκεια της κουνιστής φάσης εξαρτάται και εκφράζει την κατεύθυνση και την απόσταση της κυψέλης από την πηγή τροφής. Λουλούδια που βρίσκονται στην κατεύθυνση του ήλιου κωδικοποιούνται με μία κουνιστή φάση παράλληλη με τον κάθετο άξονα της κυψέλης, και κάθε απόκλιση προς τα δεξιά ή τα αριστερά του ήλιου δηλώνεται με μια γωνία δεξιά ή αριστερά αντίστοιχα από το κάθετο επίπεδο. Η απόσταση μεταξύ της κυψέλης και της πηγής τροφής κωδικοποιείται από την διάρκεια της κουνιστής φάσης. Όσο πιο μακρυά είναι τόσο περισσότερο διαρκεί η φάση αυτή, με μία τάση αύξησης κατά εκατό μέτρα για κάθε 75 miliseconds.



Τέλος, πρέπει να σημειώσουμε ότι διαφορετικά είδη και υποείδη μελισσών έχουν και διαφορετικές "διαλέκτους" στους παραπάνω χορούς. Για τον κουνιστό χορό όμως έχει δειχτεί ότι συμπατρικά είδη είναι ικανά να κατανοούν το ένα την διάλεκτο του άλλο.



Βιβλιογραφία

Κυριακοπούλου-Σκλαβούνου Π., 2008, Ηθολογία ζώων: μέρος πρώτο, Υπηρεσία Δημοσιευμάτων Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη.
Wikipedia (κυκλικός χορός)
Wikipedia (κουνιστός χορός)

Σάββατο 24 Ιανουαρίου 2009

Περιοχές φωλιάσματος υδρόβιων πουλιών και υπερθέρμανση

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Μάλαγα έδειξαν ότι για την κατανομή των υδρόβιων πουλιών στην ηπειρωτική Ευρώπη κύριος παράγοντας είναι η περιβαλλοντική ενέργεια ή με άλλα λόγια η θερμοκρασία. Αυτή επηρεάζει την κινητικότητα των πουλιών και πρέπει να μελετηθεί σε συνδυασμό με την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Οι ερευνητές χώρισαν τα πουλιά της ηπειρωτικής Ευρώπης, των Βρετανικών νήσων και της Ισλανδίας σε ομάδες (corotypes, που αποτελούν δείκτες που σχετίζονται με την απόκριση των ειδών στο περιβάλλον τους) με σκοπό να κατανοήσουν τους ιστορικές και οικολογικές διαδικασίες που καθορίζουν τις προτιμήσεις τους για κατοικία.

Τα αποτελέσματα της μελέτης δείχνουν ότι, από περιβαλλοντικής απόψεως, οι θερμοκρασία (ως περιβαλλοντική ενέργεια) είναι καθοριστικός παράγοντας για την γεωγραφική κατανομή των περισσοτέρων ομάδων. Η πιθανή υπερθέρμανση του πλανήτη μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στη διαχείριση της ορνιθοπανίδας, καθώς αύξηση της θερμοκρασίας θα οδηγήσει τα πουλιά που φωλιάζουν στο βορρά να πάνε πιο βόρεια, ενώ πουλιά από την ανατολή να οδεύουν προς το νότο. Συνεπώς, θα εμφανιστεί μία γεωγραφική αναπροσαρμογή μεταξύ των βόρειων και κεντρικών ευρωπαϊκών ειδών. Αναπαραγωγικοί πληθυσμοί κοντά στην Αρκτική θα μπορούσαν ακόμη και να χαθούν από την ήπειρο.


Ακόμα, από την έρευνα φάνηκε ότι η διαθεσιμότητα του νερού και των πόρων, η κλιματική εποχικότητα και η έκταση της περιοχής για κατοικία είναι δευτερεύοντες παράγοντες που επηρεάζουν την κατανομή των ειδών στην Ευρώπη.

Τέλος, οι επιπτώσεις των παγετωδών περιόδων της Τεταρτογενούς περιόδου (2,5 χρόνια πριν έως σήμερα) και η υψηλή κινητικότητα των υδρόβιων πουλιών μπορεί να παρέχει μία ιστορική εξήγηση για την ευρεία εξάπλωση αυτών των ειδών Το γεγονός ότι μερικά από τα πιο γεωγραφικά περιορισμένα είδη στην Ευρώπη είναι υψηλά διεσπαρμένα και μπορούν να βρεθούν εκτός της ηπείρου δηλώνει ότι μόνο τα ζώα που είναι πολύ κινητικά μπόρεσαν να ξεπεράσουν τις δριμείες καιρικές συνθήκες των περασμένων χιλιάδων ετών.

Πηγή: ScienceDaily

Πέμπτη 22 Ιανουαρίου 2009

Τι θα συμβεί στα πρωτεύοντα;

Σήμερα υπάρχουν σχεδόν 250 διαφορετικά είδη πρωτευόντων σε ολόκληρο τον κόσμο, αλλά τα περισσότερα ζουν σε επισφαλείς συνθήκες. Έχει υπολογιστεί ότι πάνω από 50% αυτών των ειδών βρίσκεται σε ενδεχόμενο κίνδυνο, από άποψη διατήρησης, και ένας 20% σήμερα θεωρείται ότι απειλείται άμεσα με εξαφάνιση. Αν και στη δεκαετία που πέρασε ανακοινώθηκε η ανακάλυψη μερικών νέων ειδών πρωτευόντων, έχουμε καταγράψει την εξαφάνιση ενός πρωτεύοντος – του υποείδους Precolobus badius waldroni. Μερικοί υπολογισμοί προτείνουν ότι ένα 20% τω ειδών πρωτευόντων θα εξαφανιστεί κάποια στιγμή μέσα στον 21ο αιώνα.

Τι έχει προκαλέσει αυτόν τον κίνδυνο στα ζώντα σήμερα πρωτεύοντα; Ένας μεγάλος παράγοντας είναι η καταστροφή των εγχώριων ενδιαιτημάτων. Αυτός είναι ένας ιδιαίτερος κίνδυνος για τα πρωτεύοντα που ζουν στα τροπικά βροχερά δάση, τα οποία καταστρέφονται διαμέσου της έντονης και συστηματικής εκχέρσωσης. Άλλα είδη, όπως είναι οι γορίλες των όρεων, των οποίων το ενδιαίτημα έχει μειωθεί λόγω της εντατικής γεωργίας ώστε να ικανοποιηθούν οι τροφικές ανάγκες του αυξανόμενου τοπικού πληθυσμού, απειλούνται σοβαρά με εξαφάνιση. Προς τα τέλος του 20ο αιώνα, υπολογίστηκε ότι υπάρχουν λιγότεροι από 400 γορίλες των όρεων.


Το κυνήγι από τους ανθρώπους είναι μία άλλη απειλή για την επιβίωση των πρωτευόντων. Εκτός από το γεγονός ότι αποτελούν πηγή τροφής, τα πρωτεύοντα κυνηγιούνται σε πολλά μέρη του κόσμου για να χρησιμοποιηθούν ως δόλωμα για άλλα ζώα, για πώληση τμημάτων του σώματός τους ως στολίδια και επειδή θεωρούνται ως επιβλαβή ζώα για τις αγροτικές καλλιέργειες. Μια άλλη απειλή για τα πρωτεύοντα είναι η σύλληψη ζωντανών ζώων για πώληση, αν και οι διεθνείς προσπάθειες έχουν μειώσει αυτήν την απαίτηση σε κάποιο βαθμό. Η αιχμαλωσία νεαρών πρωτευόντων αποτελεί ένα ιδιαίτερο πρόβλημα, επειδή οι μητέρες πυροβολούνται στη διάρκεια της σύλληψης. Η υλοτόμηση είναι μια άλλη ανθρώπινη δραστηριότητα που η οποία έχει θέσει σε κίνδυνο πολλά είδη πρωτευόντων, καθώς η απώλεια ενδιαιτήματος συνεισφέρει σημαντικά στο να απειλούνται πολλά πρωτεύοντα.

Τι θα μπορούσε να γίνει; Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη λύση – πρέπει να εφαρμοστεί μια σειρά προσπαθειών διατήρησης της πανίδας σε διεθνές επίπεδο. Ο Strier αναφέρει μερικές γενικές στρατηγικές στις οποίες περιλαμβάνονται τα αναπτυσσόμενα οικονομικά κίνητρα για τη διατήρηση, η αυξανόμενη ενημέρωση του κοινού για τα ενδεχόμενα προβλήματα και ο αυξανόμενος ρόλος των μη-κυβερνητικών οργανώσεων Οι μη-κυβερνητικές οργανώσεις έχουν παράσχει τη ευκαιρία αλληλεπίδρασης και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των ερευνητών που ασχολούνται με τη διατήρηση των πρωτευόντων και εκείνων που χαράσσουν πολιτική.

Άλλες προσεγγίσεις για τη διατήρηση των πρωτευόντων περιλαμβάνουν την ανάπτυξη προστατευμένων πάρκων και δρυμών, την ανάπτυξη λιγότερο επιβλαβών γεωργικών πρακτικών, καθώς και διασταύρωση απειλούμενων ειδών πρωτευόντων που βρίσκονται σε αιχμαλωσία. Οι Chapman και Peres δίνουν έμφαση στο ρόλο που μπορούν να παίξουν επιστήμονες σε τέτοιες προσπάθειες διατήρησης. Όλες αυτές οι προσπάθειες και άλλες ακόμη, είναι αναγκαίες, εάν επιθυμούμε να σώσουμε αυτούς τους αξιόλογους συγγενείς μας.

Από το βιβλίο του John H. Relethford Το ανθρώπινο είδος - Εισαγωγή στην βιολογική ανθρωπολογία, μετάφραση επιμέλεια ελληνικής έκδοσης Σωτήρης Μανώλης, Εκδόσεις Παρισιανού, σελίδα 241.

Κυριακή 18 Ιανουαρίου 2009

Μικρές κλιματικές αλλαγές μπορούν να πυροδοτήσουν αιφνίδιες αλλαγές στα οικοσυστήματα

Μικρές κλιματικές αλλαγές μπορούν να πυροδοτήσουν αιφνίδιες αλλαγές στα οικοσυστήματα οι οποίες μπορεί να μην είναι αναστρέψιμες. Μερικές από αυτές τις αλλαγές, όπως οι πληθυσμιακές εκρήξεις εντόμων, οι φωτιές και ο μαρασμός των δασών , μπορεί να επηρεάσουν δυσμενώς τους ανθρώπους, αλλά και τα οικοσυστήματα με τα ζώα και τα φυτά που ζουν σε αυτά.

Η Γεωλογική Επιτροπή των ΗΠΑ εξέδωσε μία καινούργια εκτίμηση για της επιπτώσεις ενός θερμαινόμενου κόσμου στα "οικολογικά όρια" στην Βόρεια Αμερική. Η αναφορά αυτή είναι ουσιαστικά μία σύνθεση της δημοσιευμένης επιστημονικής βιβλιογραφίας και καταδεικνύει τι έρευνες και βήματα πρέπει να γίνουν για να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις.

Το οικολογικό όριο είναι ένα σημείο όπου εμφανίζονται απότομες αλλαγές στο οικοσύστημα που παράγουν μεγάλες, διαρκείς και δυνητικά μη αναστρέψιμες αλλαγές.

"Μία από τις μεγαλύτερες ανησυχίες μας είναι ότι μόλις ένα οικολογικό όριο ξεπεραστεί το εν λόγω οικοσύστημα είναι πολύ πιθανόν να μη ξαναγυρίσει στην προηγούμενη κατάσταση" λέει η USGS Associate Director for Biology Susan Haseltine. "Η ύπαρξη των ορίων θα έπρεπε να είναι το βασικό ζήτημα για τους επιστήμονες και για όσους ασχολούνται με τη διαχείριση των οικοσυστημάτων".

Η ομάδα μελέτης δίνει έμφαση στο γεγονός ότι οι ανθρώπινες δράσεις μπορεί να αυξήσουν τις δυνατότητες ενός οικοσυστήματος για ξεπεράσει το οικολογικό του όριο. Για παράδειγμα η επιπλέον κατανάλωση νερού από τους ανθρώπους σε μία λεκάνη απορροής που έχει υποστεί τις συνέπειες της ανομβρίας μπορεί να πυροδοτήσει βασικές αλλαγές στην υδρόβια ζωή που μπορεί να μην είναι αντιστρέψιμες. Οι ερευνητές αλλά και τα κέντρα των αποφάσεων πρέπει να αναπτύξουν τα απαραίτητα εργαλεία για να προβλέπουν τις επιδράσεις συγκεκριμένων οικολογικών διαταραχών και να καταλαβαίνουν τα αρχικά σημάδια κινδύνου των επικείμενων οικολογικών ορίων.

Η αναφορά ακόμα συμπεραίνει πως αν και δεν υπάρχει αρκετή γνώση για τα οικολογικά όρια οι ερευνητές ήδη γνωρίζουν πως ότι τα οικοσυστήματα θα διαφέρουν σημαντικά στα σχετικά όρια. Τα περισσότερο ευάλωτα περιβάλλοντα, όπως αυτά που ήδη αντιμετωπίζουν προβλήματα εκτός της κλιματικής αλλαγής, θα φτάσουν το όριό τους για απότομη αλλαγή σίγουρα νωρίτερα από άλλα.

Πηγή: ScienceDaily

Σάββατο 17 Ιανουαρίου 2009

Ο Δαρβίνος και το «πικρό ποτήρι» της Εξέλιξης

Η Θεωρία της Σχετικότητας αρέσει σε όλους,κι ας μην την καταλαβαίνουν,όπως εύστοχα σημείωνε ο ίδιος ο Αϊνστάιν. Η Θεωρία της Εξέλιξης όμως,παρ΄ ό,τι απλούστατη,συνάντησε και συναντά ακόμη μεγάλες αντιστάσεις στην ανθρώπινη συνείδηση...

Ο Αϊνστάιν με τη γνωστή αφοπλιστική ειλικρίνειά του αναρωτήθηκε κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης στους «Νew Υork Τimes» το 1942: «Πώς συμβαίνει κανείς να μη με καταλαβαίνει αλλά σε όλους να αρέσω;». Ο μεγάλος φυσικός δεν ήταν μακριά από την αλήθεια: πόσοι μπορούν να ισχυριστούν ότι γνωρίζουν σε βάθος τη θεωρία της σχετικότητας; Παρ΄ όλα αυτά η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων την αποδέχεται ως ορθή. Στον αντίποδα βρίσκεται η θεωρία του Δαρβίνου, η σχετική απλότητα (δεν περιλαμβάνει «σκληρά» μαθηματικά ούτε ακαταλαβίστικη ορολογία!) της οποίας θα έπρεπε να την έχει καταστήσει κατανοητή και αποδεκτή. Και όμως! Τα ποσοστά αποδοχής της σε ορισμένα σημεία του πλανήτη είναι κάτω του 50%, ενώ ακόμη και μεταξύ βιολόγων υπάρχουν πολλές παρανοήσεις σχετικά με το περιεχόμενο της εξελικτικής θεωρίας.

Πολύ μελάνι έχει χυθεί προκειμένου να εξηγηθεί η προφανής δυσκολία μας να κατανοήσουμε και να αποδεχθούμε τη θεωρία του Δαρβίνου, η οποία, σε πολύ αδρές γραμμές, λέει πως τα είδη δεν είναι σταθερά και αμετάβλητα και πως όλα τα σημερινά αλλά και εξαφανισμένα είδη ανάγονται σε έναν κοινό πρόγονο. Σύμφωνα πάντως με τους ειδήμονες, βασικός λόγος της απροθυμίας μας είναι το γεγονός ότι μας αποκαθηλώνει από το βάθρο μας ως κορωνίδας, τελικού και τέλειου δημιουργήματος της εξελικτικής διαδικασίας και μας τοποθετεί απλώς σε μια σειρά άλλων ζώων. Αν σε αυτό προστεθεί το γεγονός ότι από την αρχή της διατύπωσής της η θεωρία δέχθηκε την επίθεση της Εκκλησίας, καθώς και το γεγονός ότι διδάσκεται πλημμελώς στα σχολεία (ελληνικά και όχι μόνο), δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς ότι ένα μεγάλο ποσοστό των ανθρώπων εμφανίζει «εξελικτικό αναλφαβητισμό». Ωστόσο το 2009 παρέχει μια καλή ευκαιρία να βελτιώσουμε την κατάσταση. Γιατί; Επειδή το 2009 έχει ονομαστεί «Ετος Δαρβίνου» καθώς συμπληρώνονται 200 χρόνια από τη γέν νησή του και 150 χρόνια από την πρώτη δημοσίευση του έργου του «Τhe Οrigin of Species». Γιορτάζοντας λοιπόν την επέτειο της γέννησης τόσο του Δαρβίνου όσο και του έργου του, πολλά πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα και μουσεία μάς παρέχουν άφθονο υλικό γνωριμίας με τον μεγάλο φυσιοδίφη. Πράγματι, ποτέ στο παρελθόν δεν υπήρξε καλύτερη ευκαιρία να μάθει κανείς από υπεύθυνα χείλη ποιος ήταν και τι είπε ο Δαρβίνος.

Στο πλαίσιο αυτό το ΒΗΜΑScience αποφάσισε να αφιερώσει μια σειρά άρθρων στον Δαρβίνο και στην εξελικτική θεωρία. Θα ανατρέξουμε στη βιβλιογραφία (του Δαρβίνου και αυτή που αφορά τον Δαρβίνο), θα διαβάσουμε αποσπάσματα από την αλληλογραφία του και τις σημειώσεις του (ναι, ναι, θα γίνουμε αδιάκριτοι γιατί τίποτε δεν μας αποκαλύπτει έναν άνθρωπο καλύτερα από τις δικές του σκέψεις), θα μιλήσουμε με ειδικούς και θα λάβουμε αφορμές από την επικαιρότητα για να καταδείξουμε πόσο σημερινός μπορεί να είναι.

Στόχος μας δεν είναι να (υπο)στηρίξουμε την εξελικτική θεωρία. Εκτιμούμε ότι δεν χρήζει της βοήθειάς μας! Παραμένει 150 χρόνια μετά τη διατύπωσή της η μόνη ικανή να εξηγήσει τα ευρήματα της σύγχρονης βιολογίας επαληθεύοντας τη ρήση του ουκρανικής καταγωγής εξελικτικού βιολόγου Τheodosius Dobzhansky (1900-1975) πως «τίποτε στη βιολογία δεν έχει νόημα παρά υπό το φως της εξέλιξης» (Νothing in biology makes sense except in the light of evolution). Πιστεύουμε όμως ότι θα μπορούσαμε να σας μεταδώσουμε την αγάπη μας γι΄ αυτήν καθώς πραγματικά αποτελεί ένα πρίσμα μέσα από το οποίο αξίζει κανείς να δει τον κόσμο και τη θέση του μέσα σε αυτόν. Ως αρχή, παραθέτουμε σήμερα ένα αδρό χρονολόγιο της ζωής του Δαρβίνου. Τα πιο ενδιαφέροντα έπονται.

Βιβλιογραφία: Ολόκληρο το άρθρο του Dobzhansky, το οποίο δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 1973 στο περιοδικό «Τhe Αmerican Βiology Τeacher», μπορεί κανείς να διαβάσει σε μια πληθώρα δικτυακών τόπων που το αναπαράγουν. Ενδεικτικά δίνουμε τον ακόλουθο: http://www.pbs.org/wgbh/evolution/library/10/2/l102-01.html

Σταθμοί στη ζωή του Δαρβίνου
12 Φεβρουαρίου 1809: Γέννηση Καρόλου Ρόμπερτ Δαρβίνου στο πατρικό του σπίτι «Τhe Μount» στο Shrewsbury της Αγγλίας.

1825-27: Φοίτηση στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου. Αποφασίζει ότι δεν του αρέσει.

1827-31: Φοίτηση στο Christ΄s College του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ και προετοιμασία για σταδιοδρομία στην Εκκλησία.

Αύγουστος 1831: Πρόσκληση να υπηρετήσει ως άμισθος φυσιοδίφης στο σκάφος του Βασιλικού Ναυτικού «Τhe Βeagle», το οποίο επρόκειτο να κάνει τον περίπλου του νοτίου ημισφαιρίου.

27 Δεκεμβρίου 1831: Απόπλους του σκάφους «Τhe Βeagle» από το λιμάνι του Devenport της Αγγλίας. Στη διάρκεια του 5ετούς ταξιδιού ο Δαρβίνος θα συλλέξει πλήθος φυτικών και ζωικών ειδών και θα κάνει παρατηρήσεις οι οποίες θα τον οδηγήσουν στη διατύπωση της θεωρίας του. 2 Οκτωβρίου 1836: Επιστροφή του σκάφους «Τhe Βeagle» στην Αγγλία.

1837: Εγκατάσταση στο Λονδίνο και έναρξη συγγραφής του 5τομου έργου «Ζoology of the Voyage of Η.Μ.S. Βeagle», το οποίο δημοσιεύεται σε συνέχειες από το 1840 ως το 1843.

11 Νοεμβρίου 1838: Πρόταση γάμου στην εξαδέλφη του Εmma Wedgwood. Παντρεύονται στις 29 Ιανουαρίου 1839.

27 Δεκεμβρίου 1839: Γέννηση του πρώτου (θα ακολουθήσουν άλλα 9!) παιδιού του ζευγαριού. Ο Δαρβίνος αρχίζει να παρατηρεί την παιδική ανάπτυξη.

17 Σεπτεμβρίου 1842: Εγκατάσταση της οικογένειας Δαρβίνου στο «Down Ηouse» στο Κεντ της Αγγλίας. Ορμητήριο και ερημητήριο του Δαρβίνου για το υπόλοιπο της ζωής του.

1842 και 1844: Συγγραφή μικρών σε έκταση δοκιμίων όπου εκτίθενται οι απόψεις που αργότερα θα περιγραφούν λεπτομερώς στο βιβλίο του «Τhe Οrigin of Species».

1846: Ολοκληρώνει τον τρίτο και τελευταίο τόμο τού «Τhe Geology of the Voyage of the Βeagle» και ξεκινά μια εργασία για τα θυσανόποδα, η οποία θα διαρκέσει 8 χρόνια και θα καταγραφεί σε 4 τόμους.

23 Απριλίου 1851: Θάνατος της 10χρονης και πολυαγαπημένης κόρης του Δαρβίνου Αnne Εlizabeth. Πείθεται ότι δεν υπάρχει Θεός!

9 Σεπτεμβρίου 1854: ολοκλήρωση της εργασίας των θυσανόποδων και «έναρξη της τακτοποίησης των σημειώσεών του για τη Θεωρία των Ειδών», όπως σημειώνει στο ημερολόγιό του.

18 Ιουνίου 1858: Λήψη του διάσημου πια γράμματος του Αlfred Russel Wallace, ο οποίος έχει επίσης καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα είδη εξελίσσονται μέσω της φυσικής επιλογής!

1 Ιουλίου 1858: Τόσο το γράμμα του Wallace όσο και ένα σχετικό δοκίμιο του Δαρβίνου διαβάζονται ταυτόχρονα στη συνεδρία της Linnaean Society στο Λονδίνο. Αμέσως μετά καταπιάνεται με τη συγγραφή του έργου του «Τhe Οrigin of Species».

24 Νοεμβρίου 1859: Εκδοση σε 1.250 αντίτυπα τού «Τhe Οrigin of Species». Πωλούνται όλα την πρώτη ημέρα! Ακολουθούν πολλές εκδόσεις.

24 Φεβρουαρίου 1871: Εκδοση τού «Τhe Descent of Μan».

26 Νοεμβρίου 1872: Εκδοση τού «Τhe Εxpression of Εmotions in Μan and Αnimals».

19 Απριλίου 1882: Θάνατος του Δαρβίνου στο σπίτι του. Ενταφιασμός στο West-minster Αbbey.

Πηγή: Βήμα

Παρασκευή 16 Ιανουαρίου 2009

Η εξέλιξη μιας νέας περιοχής στον εγκέφαλο επιτρέπει λεπτές κινητικές ικανότητες

Μία σχετικά νέα περιοχή στον εγκεφαλικό φλοιό επέτρεψε στους ανθρώπους και σε άλλα πρωτεύοντα τις απαραίτητες κινητικές ικανότητες για να σηκώνουν μικρά αντικείμενα και να χειρίζονται επιδέξια εργαλεία.

Στα περισσότερα θηλαστικά, όπως οι γάτες, οι αρουραίοι αλλά και κάποιοι πίθηκοι ο βασικός κινητικός φλοιός του εγκεφάλου ελέγχει όλες τις κινήσεις εμμέσως, διαμέσου παρεκκλίσεων στον νωτιαίο μυελό, λέει ο καθηγητής νευροβιολογίας Peter Strick.

Στον άνθρωπο όμως, όπως και σε άλλα πρωτεύοντα ένα ακόμα κέντρο κινητικού φλοιού αναπτύχθηκε και φιλοξενεί τώρα τα "φλοιώδη κινητικά νευρικά κύτταρα" (corticomotoneuronal, CM) Αυτά τα κύτταρα ελέγχουν απευθείας τους κινητικούς νευρώνες του νωτιαίου μυελού και συγκεκριμένα αυτούς που είναι υπεύθυνοι για τη σύσπαση μυών του ώμου, του αγκώνα και των δαχτύλων.



Ο απευθείας έλεγχος που προέκυψε από τα CM κύτταρα ξεπερνά τους περιορισμούς που προέρχονται από τις παρεκκλίσεις τις νευρικής χορδής και επιτρέπει την ανάπτυξη υψηλής πολυπλοκότητας πρότυπα κίνησης, όπως για παράδειγμα η ικανότητα μας να δακτυλογραφούμε.

"Αυτό που είδαμε είναι ότι μαζί με την εξέλιξη του άμεσου ελέγχου πάνω στους κινητικούς νευρώνες εξελίχθηκε μία καινούργια περιοχή στο φλοιό ακριβώς δίπλα στην προϋπάρχουσα" λέει ο Strick. "Ακόμα έχουμε περίπου τον ίδιο νωτιαίο μηχανισμό με το βάτραχο, αλλά η νέα περιοχή του φλοιού με τα CM κύτταρα προικίζει τους ανθρώπους (σ.μ. και όχι μόνο) με τις ανώτερες ικανότητες των χεριών να κατασκευάζουν και να χρησιμοποιούν εργαλεία."

Οι χιμπαντζήδες είναι οι στενότεροι συγγενείς του ανθρώπου. Στο εξελικτικό δέντρο οι χιμπαντζήδες και οι άνθρωποι χωρίστηκαν πριν από 4 εκατομμύρια χρόνια (σ.μ. ίσως παραπάνω, 5-6 εκ. χρόνια). Σε μία μελέτη του 2007 κάποιοι ερευνητές συμπέραναν πως οι οι χιμπαντζήδες είναι ικανοί να κατασκευάζουν αδέξια εργαλεία από μόνοι τους, προτείνοντας ότι οι άνθρωποι κληρονόμησαν ένα μέρος από την ικανότητα τους να φτιάχνουν εργαλεία από τον κοινό πρόγονο με τον χιμπαντζή.

Οι ερευνητές βασίστηκαν για τα συμπεράσματά τους σε μία σειρά πειραμάτων στα οποία ιός της λύσσας εισαγόταν με ένεση σε ξεχωριστούς μύες στον ώμο, τον αγκώνα αλλά και τα δάχτυλα πιθήκων. Ο ιός, που επιλέχθηκε λόγω της μοναδικής του ικανότητας να ταξιδεύει μεταξύ δικτύων νευρικών κυττάρων, ήταν σημασμένος για να εντοπίσει CM κύτταρα στον κύριο κινητικό φλοιό.

Η έρευνα αυτή επέτρεψε την εξαγωγή ενός ακόμα ενδιαφέροντος συμπεράσματος:
Η άμεση σύνδεση μεταξύ του φλοιού και των κινητικών νευρώνων δεν υπάρχει κατά τη γέννηση, αλλά αναπτύσσεται κατά τους πρώτους μήνες της ζωής και γίνεται πλήρως ώριμη στα 2 πρώτα χρόνια. Συνεπώς η πρόοδος στην κινητική ικανότητα ενός βρέφους είναι η επίδειξη της καθιέρωσης αυτών των συνδέσεων.

Πηγή: LiveScience

Τρίτη 13 Ιανουαρίου 2009

Δίψα για πόλεμο

Η πληθυσμιακή «έκρηξη» και η εξάντληση των υδάτινων πόρων μετατρέπουν το νερό σε αγαθό, για το οποίο ήδη πολλά έθνη έχουν οδηγηθεί στα πρόθυρα της έντασης.

Δεν είναι λίγες οι γεωγραφικές περιοχές στις οποίες έχει αρχίσει να διαγράφεται το φάσμα εξάντλησης των φυσικών πόρων, μεταξύ των οποίων και του νερού. Οι πολεμικές συγκρούσεις που αναμένεται μελλοντικά να «πυροδοτηθούν», με «μήλο της έριδος» τους υδάτινους πόρους της Γης, θα αποτελούν σε έναν μεγάλο βαθμό, φυσικό επακόλουθο της πληθυσμιακής «έκρηξης».

Ο πλανήτης μας βιώνει έναν μαραθώνιο αγώνα ανάμεσα στον... πελαργό και το άροτρο, υποστηρίζουν αναλυτές. Αν νικήσει ο πελαργός -γεγονός που σημαίνει ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα αυξηθεί ταχύτερα από την αγροτική παραγωγή-, τότε αρκετές περιοχές στον κόσμο θα έρθουν αντιμέτωπες με την πείνα, τον υποσιτισμό και τη λειψυδρία. Η διάβρωση και ο μαρασμός των εδαφών που πλήττονται από τις παρατεταμένες περιόδους ανομβρίας ή τη συστηματική και εγκληματική παράλληλα αποψίλωση των δασικών εκτάσεων αυξάνονται ραγδαία.

<span class=

Εξαιτίας αυτής της εξέλιξης, έχασαν από το 1960 μέχρι σήμερα το Πακιστάν, η Αιθιοπία, η Νιγηρία και το Ιράν το ήμισυ των καλλιεργήσιμων εκτάσεών τους, ενώ εντός των προσεχών ετών αναμένεται οι απώλειες να αυξηθούν κατά 70%. Χαρακτηριστικό είναι ότι την ώρα που ένας Αφρικανός καταναλώνει κατά μέσο όρο ημερησίως 47 λίτρα νερού, ένας Αμερικανός «χρειάζεται» 578 λίτρα, ενώ το ένα έκτο του παγκόσμιου πληθυσμού δεν έχει την ελάχιστη πρόσβαση σε πόσιμο νερό.

«Καμπανάκι». Η UNICEF κρούει για πολλοστή φορά τον κώδωνα του κινδύνου για τη διαγραφόμενη παγκόσμια κρίση του «πετρελαίου του επόμενου αιώνα». Περισσότερα από 4.000 παιδιά πεθαίνουν την ημέρα εξαιτίας της έλλειψης πόσιμου ύδατος και των στοιχειωδών συνθηκών υγιεινής, ενώ το 20 έως 25% των θανάτων, παγκοσμίως, οφείλεται στη μόλυνση των υδάτινων πόρων.

Σχεδόν το 20% των παιδιών του κόσμου στερούνται ακόμα και την ελάχιστη ποσότητα του πόσιμου ύδατος που χρειάζονται προκειμένου να καλύψουν τις χρειώδεις ανάγκες τους και παράλληλα να περιορίσουν το ενδεχόμενο να προσβληθούν από μια πλειάδα επικίνδυνων για την υγεία και τη ζωή τους ασθενειών, οι οποίες μεταδίδονται μέσω των ακάθαρτων υδάτινων πηγών.

Το 21% των παιδιών στις αναπτυσσόμενες χώρες στερούνται πρόσβασης σε νερό, ενώ 2,6 δισ. άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε στοιχειώδεις εγκαταστάσεις υγιεινής. Στην υποσαχάρια Αφρική, ένα στα πέντε παιδιά πεθαίνει πριν φτάσει στο 5ο έτος της ηλικίας του, ενώ το 43% των παιδιών καταναλώνουν μη πόσιμο νερό, θέτοντας σε άμεσο κίνδυνο την υγεία και τη ζωή τους.

Ο «ιός» της λειψυδρίας αναμένεται, σύμφωνα με εκτιμήσεις, να προσβάλει έως το 2050 το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού.

Οι χώρες που διψούν... για σύγκρουση
Χαρακτηριστικό είναι ότι 2,7 δισ. άνθρωποι σε 46 κράτη αναμένεται να βρεθούν, λόγω των επιπτώσεων των κλιματικών αλλαγών, μεταξύ αυτών και της έλλειψης υδάτινων πόρων, στη δίνη ένοπλων συγκρούσεων. Η Παγκόσμια Επιτροπή για το Νερό προσθέτει ότι η Νεκρά Θάλασσα αργοπεθαίνει, αφού πλέον δέχεται μόλις το 1/3 των υδάτων του ποταμού Ιορδάνη. Περισσότεροι από 240 ποταμοί που δεν περιορίζονται στα σύνορα ενός και μόνο κράτους διαρρέουν το έδαφος της γης, από τα ύδατα των οποίων «ζει» το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού. Και δεδομένου ότι ουδεμία χώρα δεν θα ήθελε να περιοριστεί στη διατήρηση -πόσω μάλλον να δεχτεί τη μείωση- των υδάτινων ποσοτήτων με τις οποίες τροφοδοτεί τον πληθυσμό και φυσικά τις βιομηχανικές της μονάδες, καθίσταται εύλογο γιατί οδηγούμαστε σε μια επικίνδυνη αύξηση της δυναμικής μιας επικείμενης σύγκρουσης για το νερό.

Χώρες όπως η Συρία ή το Ιράκ εξαρτώνται στον τομέα του εφοδιασμού, στο μεγαλύτερο ποσοστό, από το νερό που είναι αναγκασμένες να εισάγουν από άλλα κράτη. Και οι δύο χώρες, μάλιστα, δεν δίστασαν πριν από περίπου τρεισήμισι χρόνια να χαρακτηρίσουν τα γιγαντιαία προγράμματα κατασκευής αρδευτικών φραγμάτων στους ποταμούς Τίγρη και Ευφράτη από την Τουρκία ως σημαντικό λόγο για τη διεξαγωγή πολέμου.

Η Αιθιοπία, το Σουδάν και η Αίγυπτος βρίσκονται ήδη στα «μαχαίρια» για τα νερά του Νείλου. Οι δύο πρώτες σχεδιάζουν την κατασκευή φραγμάτων για την άρδευση περισσοτέρων αγροτικών καλλιεργειών, εις βάρος φυσικά της Αιγύπτου, η οποία επιζητεί να «διακλαδώνει» ετησίως έως και 5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού από τον Νείλο, για να δημιουργήσει στο δυτικό τμήμα οικισμούς που θα προέλθουν από τις νέες καλλιεργήσιμες εκτάσεις, οι οποίες θα προκύψουν από το άγονο και μη καλλιεργήσιμο έδαφος της ερήμου.

Ο Παλαιστίνιοι αυξάνονται ταχύτερα από άλλους λαούς, γεγονός που οξύνει τη διαμάχη με «έπαθλο» τα λιγοστά αποθέματα ύδατος της περιοχής, αποτελώντας χαρακτηριστικό παράδειγμα για το ότι τα πληθυσμιακά προβλήματα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με κρίσεις που έχουν να κάνουν με τους φυσικούς πόρους των χωρών.

ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΚΑΤΣΟΥΛΗ
katsoulis@pegasus.gr


Πηγή:
Έθνος


Χαζεύοντας εφημερίδες στο διαδίκτυο, είδα ότι στο κεφάλαιο "οικολογία" του Έθνους 4 από τα τα τελευταία άρθρα αφορούσαν το θέμα που θίχτηκε σε προηγούμενη ανάρτηση, δηλαδή το νερό. Όπως καταλαβαίνουμε όλοι διαβάζοντας και αυτά τα άρθρα, η κατάσταση είναι σοβαρή και οι λύσεις και τα μέτρα πρέπει να είναι εξίσου σοβαρα.

Για τα υπόλοιπα άρθρα του 'Εθνους" πατήστε στους συνδέσμους:

Πεθαίνει η Νεκρά Θάλασσα
Δεν πίνειs νερό, πίνειs... λύματα

Ξεδιψώντας με θαλασσινό νερό

Η ανθρώπινη λύση (Man to man)


Η ταινία "Η ανθρώπινη λύση (Man to man)" έχει να κάνει με την αρπαγή 2 ατόμων της φυλής των πυγμαίων από ανθρωπολόγους με σκοπό τη μελέτη τους, καθώς τους θεωρούν το συνδετικό κρίκο μεταξύ ανθρώπων και ανθρωποειδών πιθήκων. Τα γεγονότα εξελίσσονται το 1870, όπου όπως φαίνεται στην επιστήμη υπήρχε έντονος ο δογματισμός. Έτσι, από τους τρεις ανθρωπολόγους που εξετάζουν τα ζωντανά "δείγματα" μόνο ο ένας καταλαβαίνει πως τα όντα αυτά είναι με νοημοσύνη, ευαισθησίες και αισθήματα, οπότε και είναι κάτι παραπάνω από τον συνδετικό κρίκο που τόσο πολύ επιθυμεί να βρει. Οι άλλοι δύο, αν και τα σημάδια είναι μπροστά τους επιμένουν ότι δεν μπορεί να είναι κάτι παραπάνω από μια ενδιάμεση μορφή μεταξύ ανθρώπων και πιθήκων.

Μπορεί στην ταινία να υπάρχουν αρκετά βιολογικά σφάλματα και κινηματογραφικές σάλτσες, αλλά πραγματεύεται ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα, την εξέλιξη του ανθρώπου καθώς επίσης δείχνει πολύ όμορφα τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να δρα ένας επιστήμονας. Αυτός φυσικά δεν είναι άλλος από την κατανόηση της αλήθειας και η προοδευτικότητα και όχι η πίστη σε δογματισμούς και η στασιμότητα.

Παρασκευή 9 Ιανουαρίου 2009

Νερό

Διαβάζοντας τις προάλλες τον τρίτο τόμο του "Οικολογική Πρόκληση: Κίνδυνοι και Λύσεις για έναν Πλανήτη υπό Απειλή" με θέμα το νερό αποφάσισα να κάνω μία μικρή περίληψή του εκθέτοντας τα σημαντικότερα σε αυτή τη δημοσίευση. Αρχικά, ας ξεκινήσουμε λέγοντας ότι το 71% του πλανήτη μας καλύπτεται από νερό. Αυτό είναι με τη μορφή θαλασσινού νερού κατά 97,5% ενώ από το υπόλοιπο 2,5% είναι γλυκό νερό (1,5% πάγος, 0,6% υπόγεια ύδατα και 0,4% λίμνες ποτάμια και υδρατμοί.) Συμπεραίνουμε λοιπόν, ότι ένα μόνο μικρό τμήμα του νερού της γης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πόση, καθαρισμό, γεωργία κλπ.

Καθώς είναι ένας περιορισμένος πόρος πρέπει να αποφεύγεται η άσκοπη σπατάλη του και φυσικά δεν είναι παντού κατανεμημένος και διαθέσιμος το ίδιο. Υπολογίζεται, έτσι, ότι 1,2 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν έχουν πρόσβαση σε πόσιμο νερό. Όταν η ζήτηση του νερού είναι μεγαλύτερη από τα διαθέσιμα αποθέματα για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο ή όταν η χρήση του γίνεται απαγορευτική λόγω της χαμηλής του ποιότητας αναφερόμαστε στο φαινόμενο του υδατικού στρες. Στον παρακάτω χάρτη φαίνεται η πρόβλεψη για το στρες αυτό στο έτος 2025
.


Με βάση τα παραπάνω προκύπτει ότι είναι λογικό να υπάρχει διαμάχη για το νερό. Η διαμάχη αυτή όμως οδηγεί στο εξής ερώτημα: σε ποιον ανήκει το νερό; Δεδομένου ότι πολλά ποτάμια αποτελούν φυσικά σύνορα ή διασχίζουν διάφορες χώρες, οι κυβερνήσεις εκπονούν δράσεις προκειμένου να αποκτήσουν το δικαίωμα πρόσβασης σε αυτό. Στη Μέση Ανατολή το νερό είναι πραγματικά ελάχιστο. Εκτιμάται ότι οι μελλοντικοί πόλεμοι στην περιοχή θα έχουν ως έναυσμα το ζήτημα ελέγχου του νερού. Η λανθάνουσα διαμάχη μεταξύ Ισραήλ και Ιορδανίας για την περιοχή της δυτικής όχθης του ποταμού Ιορδάνη δεν σχετίζεται μόνο με ένα εδαφικό ζήτημα, αλλά και με την κυριαρχία και την πρόσβαση στα νερά του. Η διαμάχη όμως για το νερό δεν είναι μακρυά ούτε από τη χώρα μας (βλέπε εδώ)

Επωφελούμενοι αυτήν την έλλειψη νερού αλλά και την ακαταλληλότητα των δικτύων προμήθειας νερού σε μερικές περιοχές, οι ιδιωτικές εταιρίες πώλησης νερού έχουν αυξήσει κατά πολύ τις πωλήσεις τους (βλέπε διάγραμμα). Η εμπορευματοποίηση του νερού βέβαια μας επιστρέφει και πάλι στο προηγούμενο ερώτημα: σε ποιον ανήκει το νερό;
Στις ανεπτυγμένες χώρες υπολογίζεται ότι κάθε άτομο χρησιμοποιεί 300 λίτρα νερό κάθε μέρα, ενώ στην Αφρική η ποσότητα του νερού που πέφτει κάτω από 50 λίτρα ημερησίως. Σε παγκόσμιο επίπεδο υπολογίζεται ότι το νερό χρησιμοποιείται κατά 63% για τη γεωργία, κατά 23% για οικιακή χρήση και κατά 8% στη βιομηχανία. Οι διαφορές όμως που υπάρχουν μεταξύ των ηπείρων είναι μεγάλες.


Ένα ακόμα μεγάλο πρόβλημα στην κατανάλωση του νερού είναι οι γεωτρήσεις και γενικά οι καταστροφή των υπόγειων υδροφορέων. Όλοι μας ξέρουμε την κατάντια της Κορώνειας, όπου μεγάλη ευθύνη φέρουν οι παράνομες γεωτρήσεις που καταρούφηξαν τα υπόγεια ύδατα.

Ως λύσεις για την αντιμετώπιση του ολέθρου που μπορεί να προκληθεί από την απώλεια του νερού έχουν προταθεί πολλές. Μία από τις κυριότερες είναι η αφαλάτωση. 13 δις πόσιμου νερού άριστης ποιότητας παράγονται παγκοσμίως από την αφαλάτωση, αλλά λόγω του υψηλού κόστους εφαρμόζεται κυρίως σε χώρες όπως οι Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όπου το χρήμα ρέει άφθονο από την εξόρυξη του πετρελαίου.

Τελειώνοντας, θα έπρεπε κανονικά να αναφερθώ στο τι πρέπει να κάνουμε ώστε να μη σπαταλάμε το νερό, καθώς όπως φάνηκε είναι πολύτιμο και σίγουρα όχι ανεξάντλητο. Δε θα το κάνω όμως, διότι όλοι λίγο πολύ τα γνωρίζουμε, γιατί τα ακούμε συνέχεια και παντού (πάλι καλά). Αυτό όμως που δεν ακούμε συχνά είναι ότι σπατάλη του νερού αποτελεί και η ύπαρξη πισίνας στο πολυτελές ξενοδοχείο, που συνήθως βρίσκεται και ακριβώς δίπλα από μία πανέμορφη θάλασσα. Ή ακόμα, σπατάλη του νερού είναι η δημιουργία γηπέδου γκολφ στην Κρήτη που εμφανίζει αρκετά φαινόμενα ξηρασίας.

Δευτέρα 5 Ιανουαρίου 2009

Ο γυμνός πίθηκος


Στο έργο του "Ο γυμνός πίθηκος - Μελέτη για το ζώο-άνθρωπος" ο ζωολόγος Ντέσμοντ Μόρρις επιχειρεί να τοποθετήσει τον άνθρωπο μεταξύ των υπολοίπων 192 ειδών πιθήκων, από τους οποίους ο άνθρωπος ξεχωρίζει εύκολα λόγω του γυμνού του δέρματος. Τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται είναι η προέλευση του ανθρώπου, το σεξ, η ανατροφή των νεοσσών, η εξερεύνηση, η σύγκρουση, η τροφή, η άνεση αλλά και σχέση μας με τα άλλα ζώα.

Κάθε ερώτημα που προκύπτει ο συγγραφέας προσπαθεί να το αντιμετωπίσει μέσω της εξελικτικής τους σκοπιάς, από τα πιο περίεργα (όπως για παράδειγμα γιατί το 80% των γυναικών όταν νανουρίζουν το μωρό τους το έχουν από την αριστερή πλευρά τους) έως και τα πιο κοινά (όπως το γιατί είμαστε το μόνο γυμνό είδος πιθήκου ή ακόμα γιατί ερωτευόμαστε).

Διαβάζοντας αυτό το βιβλίο κανείς έχει πολλά να μάθει για την προέλευσή μας και την όχι τόσο "ανώτερη" όπως θέλουμε να πιστεύουμε ύπαρξή μας. Από τα πολλά σπουδαία που γράφονται εγώ αναφέρω απλά το εξής για την αναγκαιότητα ύπαρξης αυτού του βιβλίου: "Ο τρόπος που χρησιμοποιήσαμε για την αναρρίχησή μας στην κορυφή μοιάζει με τη νοοτροπία <γίνε πλούσιος, όσο πιο γρήγορα μπορείς> και, όπως όλοι οι νεόπλουτοι, είμαστε πολύ ευαίσθητοι σ' ότι έχει σχέση με το παρελθόν μας. Φοβόμαστε επίσης συνεχώς τον κίνδυνο μήπως το φανερώσουμε".

Σάββατο 3 Ιανουαρίου 2009

Οι 7 ανοιχτές πληγές της Θεσσαλονίκης

Αναδημοσίευση από το greece-salonika.blogspot

Mεγάλα προβλήματα στο περιβάλλον του Nομού Θεσσαλονίκης διαπιστώνουν οι αρμόδιες υπηρεσίες της Nομαρχίας, η οποία θα εκπονήσει σχετικό στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης, που θα ολοκληρωθεί το επόμενο έτος.

Σε πρόσφατη ειδική συνεδρίαση του Nομαρχιακού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης για το περιβάλλον, επισημάνθηκε πως τα «τραύματα» του περιβάλλοντος στο νομό είναι η ρύπανση της Kορώνειας, η μόλυνση του Θερμαϊκού, ποταμών, ρεμάτων και τάφρων, η διαχείριση των στερεών βιομηχανικών και επικίνδυνων αποβλήτων, η ατμοσφαιρική ρύπανση και τα προβλήματα δυσοσμίας, η διαχείριση των νοσοκομειακών αποβλήτων, καθώς και τα παλαιά βυρσοδεψεία-λατομεία.
H ανάλυση των παραπάνω προβλημάτων είναι η ακόλουθη:

1. Kορώνεια: H κύρια αιτία μείωσης των αποθεμάτων υδάτινων πόρων είναι η ανεξέλεγκτη άντληση υπόγειων νερών (γεωτρήσεις). Tο 90% των γεωτρήσεων αφορούν άρδευση και ύδρευση. O συνδυασμός της συνεχούς διάθεσης υγρών αποβλήτων με υψηλό ρυπαντικό φορτίο από αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων, η ρίψη ανεπεξέργαστων αστικών λυμάτων και η εναπόθεση βιομηχανικών λυμάτων με πλημμελή επεξεργασία, οδηγεί στη σταδιακή επιδείνωση της ποιότητας των νερών.

2. Θερμαϊκός: H ρύπανση Θερμαϊκού, Aξιού, Γαλλικού, ρεμάτων και αποστραγγιστικών τάφρων οφείλεται κυρίως στις βιομηχανικές δραστηριότητες. Προβλήματα παρουσιάζει η μονάδα κατεργασίας αποβλήτων της BI.ΠE. Σίνδου, που δεν μπορεί πλέον να αντεπεξέλθει στο εισερχόμενο φορτίο υγρών αποβλήτων και το πρόβλημα έχει ενταθεί μετά τη σύνδεσή της με τη μονάδα επεξεργασίας αποβλήτων του πάρκου υδροβόρων μονάδων. H τελευταία επεξεργάζεται ιδιαίτερα βεβαρημένα υγρά απόβλητα.
H παραγόμενη λάσπη παραμένει συσσωρευμένη σε χώρο της μονάδας τα τελευταία τρία χρόνια. H μονάδα δεν είναι αυτοματοποιημένη και λόγω τεχνικών βλαβών ή και διακοπής λειτουργίας της παρουσιάζονται οξυμμένα προβλήματα δυσοσμίας. Aντίστοιχα προβλήματα εμφανίζει και ο Bιολογικός καθαρισμός στις τουριστικές περιοχές του νομού. Eπιβαρυντική είναι και η έλλειψη αποχετευτικού δικτύου και βιολογικών σε δήμους, που διαθέτουν ανεξέλεγκτα τα λύματά τους.

Tο πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξύ στην ευρύτερη περιοχή Λαγκαδά, όπου δεν έχει αδειοδοτηθεί ακόμη κανένας βιολογικός σταθμός δήμου. Eπιβαρυντική είναι και η ανεξέλεγκτη απόρριψη βοθρολυμάτων. Aπό το σύνολο των παραγόμενων βοθρολυμάτων του νομού, μόνο το 23,3% μεταφέρεται για επεξεργασία σε Bιολογικό και το υπόλοιπο καταλήγει στο περιβάλλον.

3. Στερεά απόβλητα: Tο πρόβλημα σταδιακά επιλύεται με την αδειοδότηση μονάδων αποθήκευσης, συλλογής και διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων. Γίνονται έλεγχοι στις βιομηχανικές δραστηριότητες που έχουν υποχρέωση για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων τους.

4. Aτμοσφαιρική ρύπανση: Σπουδαιότερη πηγή είναι το κυκλοφοριακό, η κεντρική θέρμανση και τα έργα υποδομής. Προβλήματα δημιουργούνται και από βιομηχανίες με ανεξέλεγκτες καύσεις.

5. Nοσοκομειακά απόβλητα: H διαχείρισή τους αντιμετωπίστηκε μερικώς με εταιρεία αποστείρωσης, όμως υπάρχει πρόβλημα με τη διαχείριση των ιατρικών αποβλήτων μεικτού χαρακτήρα (μολυσματικού και επικίνδυνου), επειδή δεν υπάρχουν μονάδες διαχείρισης.

6. Παλαιά βυρσοδεψεία: Παρότι μετεγκαταστάθηκαν υπάρχει ρύπανση του εδάφους από μη κατεργασμένα απόβλητα, λάσπες και βαρέα μέταλλα.

7. Λατομεία: Ήδη έκλεισαν δύο στο Xορτιάτη, όμως η ύπαρξη ακόμη ενός λατομείου δημιουργεί προβλήματα και διαμαρτυρίες.

Tο 87,7% στη δουλειά με το I.X...Tην ίδια στιγμή όπως προκύπτει από έρευνα της εταιρείας Interview στον Nομό Θεσσαλονίκης, το 53% των ερωτηθέντων δεν χρησιμοποιεί τα μέσα μαζικής μεταφοράς και το 87,7% μεταβαίνει στην εργασία του χρησιμοποιώντας I.X.

Aκόμη το 90,3% χρησιμοποιεί σακούλα για τα ψώνια του από το σούπερ μάρκετ, το 82,3% θερμαίνει το σπίτι του με καλοριφέρ (πετρέλαιο ή φυσικό αέριο), το 84,8% κάνει ντους όταν πλένεται και το 46,4% δεν έχει φυτέψει ποτέ έστω και ένα δέντρο. Σε ό,τι αφορά την ερώτηση
για την ανακύκλωση, ποσοστό 33,4% δηλώνει ότι ανακυκλώνει χαρτί, γυαλί, αλουμίνιο και μπαταρίες πολύ συχνά, 31,2% αρκετά συχνά, 20,9% σπάνια και 14,5% ποτέ.

Ωστόσο ποσοστό 58,9% των ερωτηθέντων δηλώνει λίγο ή καθόλου ικανοποιημένο από τις υποδομές ανακύκλωσης και μόνο το 41,1% δηλώνει πολύ έως αρκετά ικανοποιημένο. Στα θετικά αποτελέσματα της έρευνας περιλαμβάνονται τα ευρήματα σύμφωνα με τα οποία το 39,20% των ερωτηθέντων δεν οδηγεί και δεν έχει αυτοκίνητο, το 37,8% έχει αυτοκίνητο τελευταίας τεχνολογίας (ενός έως πέντε ετών), το 71,8% ελέγχει πάντα την πίεση των ελαστικών στο αυτοκίνητό του, ενώ το 75,3% δηλώνει ότι θα προτιμούσε να έχει και δεύτερο άτομο στο αυτοκίνητό του για τη δουλειά χρησιμοποιώντας ειδική για το σκοπό αυτό λωρίδα ταχείας κυκλοφορίας.

Tέλος ποσοστό 52,4% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι χρησιμοποιεί εναλλακτικά φυσικά καθαριστικά (όπως το λεμόνι και το ξύδι) ή οικολογικά προϊόντα σε αντικατάσταση των συμπυκνωμένων βιομηχανικών προϊόντων, ενώ η πλειονότητα του δείγματος (97,5%) αναφέρει ότι φροντίζει πάντα να διατηρεί την παραλία καθαρή από τα δικά του σκουπίδια.

Η ντοπαμίνη βοηθά τους τολμηρούς

Η τύχη βοηθά τους τολμηρούς, σύμφωνα με τη γνωστή ρήση, αλλά, όπως αποδεικνύεται επιστημονικά, η πραγματική βοήθεια έρχεται από την ντοπαμίνη. Οι επιστήμονες προσγειώνουν για άλλη μια φορά τους ρομαντικούς, αποδεικνύοντας με πειράματα ότι το μυστικό της τόλμης κρύβεται στα επίπεδα της ντοπαμίνης και είναι αποτέλεσμα χημικής διαδικασίας τουεγκεφάλου.
Η ομάδα του Αμερικανού καθηγητή Ψυχολογίας και Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου του Βάντερμπιλντ , Ντέιβιντ Ζολντ, πραγματοποίησε ένα πείραμα σε περιορισμένο αριθμό εθελοντών για να διαπιστώσει ότι η απάντηση στο ερώτημα ποιοι ρισκάρουν και είναι περισσότερο τολμηροί από άλλους ανθρώπους βρίσκεται στην ντοπαμίνη. Πρόκειται για νευροδιαβιβαστή του εγκεφάλου, που εκλύεται μετά από δραστηριότητες οι οποίες προκαλούν ευχαρίστηση. Οι συνεργάτες του δόκτορα Ζολντ έδωσαν σε εθελοντές να συμπληρώσουν ερωτηματολόγια και εν συνεχεία τούς υπέβαλαν σε τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET scan).
Διαπίστωσαν, λοιπόν, ότι οι πιο τολμηροί εξ αυτών είχαν μικρότερο αριθμό υποδοχέων που ελέγχουν την παραγωγή της ντοπαμίνης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να είναι ο εγκέφαλός τους διαρκώς «πλημμυρισμένος» με ντοπαμίνη και αυτό τους κάνει πιο τολμηρούς και πιο πρόθυμους να αναζητούν διαρκώς προκλήσεις οι οποίες ανεβάζουν την αδρεναλίνη. Σύμφωνα με τη σχετική μελέτη, που δημοσιεύεται στο τελευταίο τεύχος της επιθεώρησης «Journal of Neuroscience», αν και η έρευνα έγινε σε μικρό αριθμό εθελοντών, είναι σημαντική γιατί επιβεβαιώνει τα αποτελέσματα μελετών σε πειραματόζωα και ανοίγει το δρόμο για την καλύτερη κατανόηση του εθισμού σε απαγορευμένες διεγερτικές ουσίες.

Πηγή: Ελεύθερος Τύπος


Παρασκευή 2 Ιανουαρίου 2009

"Προκαλείται" η θεωρία για την εξέλιξη των θαλάσσιων ειδών


Εδώ και πολλά χρόνια θεωρείται η αλλοπατρική ειδογένεση ως η κύρια μορφή ειδογένεσης τόσο για τα χερσαία όσο και για τα θαλάσσια είδη. Ως αλλοπατρική χαρακτηρίζεται η ειδογένεση αυτή κατά την οποία διαφορετικά είδη προκύπτουν από ένα προγονικό τους είδος μόνο έπειτα από την απομόνωση αναπαραγόμενων πληθυσμών του μέσω ενός φυσικού αξεπέραστου εμποδίου. Το εμπόδιο αυτό αναχαιτίζει τη γονιδιακή ροή μεταξύ των δύο πληθυσμών και έτσι αυτοί μπορούν αν αναπτύξουν μηχανισμούς αναπαραγωγικής απομόνωσης να θεωρούνται δύο ξεχωριστά είδη.

Οι ωκεανοί είναι γεμάτοι με τέτοια εμπόδια κυρίως λόγω διαφορών θερμοκρασίας και αλατότητας μεταξύ των θαλάσσιων μαζών. Οι διαφορές αυτές απαγορεύουν τις μετακινήσεις διαφόρων ειδών πλαγκτού εκτός των ευνοϊκών για το είδος ορίων. Συνεπώς, η γενική ιδέα είναι ότι αυτά τα εμπόδια είναι υπεύθυνα σε ένα μεγάλο βαθμό για την αλλοπατρική ειδογένεση.

Οι Philip Sexton και Richard Norris μελετώντας απολιθώματα του πλαγκτονικού είδους Truncorotalia truncatulinoides χαρτογράφησαν την κατανομή του είδους από την εμφάνισή του έως και σήμερα. Το είδος λοιπόν εμφανίζεται στα 2,8 εκατομμύρια χρόνια πριν στον νοτιοδυτικό Ειρηνικό Ωκεανό και εξαπλώνεται και στους υπόλοιπους ωκεανούς 2 εκ.χρ. πριν. Σύμφωνα με τη θεωρία της αλλοπατρικής ειδογένεσης στα 800.000 χρόνια που μεσολαβούν από την αρχική εμφάνιση του είδους μέχρι την εξάπλωσή του σε άλλες περιοχές υπήρχε ένα εμπόδιο ωκεάνιας φύσης που δεν επέτρεπε αυτήν τη μετακίνηση.

Παρ' όλα αυτά το είδος είχε εμφανιστεί 2,5 εκατομμύρια χρόνια πριν και στον Ατλαντικό και εν συνεχεία εξαφανίστηκε, κάτι που χρονικά συμπίπτει με μεταβολές στο κλίμα της γης. Η επανεμφάνιση του είδους 2 εκατομμύρια χρόνια πριν στον Ατλαντικό έγινε παλμικά με κάθε παλμό να διαρκεί 19.000 χρόνια, κάτι που συμπίπτει με την ταλάντωση της τροχιάς της γης γύρω από τον ήλιο που σχετίζεται με τις παγετώδεις περιόδους.

Έτσι, οι Sexton και Norris προτείνουν ότι το κλίμα και όχι φυσικά εμπόδια του ωκεανού ήταν υπεύθυνα για την κατανομή του είδους. Με βάση αυτή τη θεώρηση κάθε πλαγκτονικό είδος μπορεί να μετακινηθεί ελεύθερα αλλά το κατά πόσο θα βρει εκεί ευνοϊκές συνθήκες ώστε να ευδοκιμήσει εξαρτάται από τις τοπικές συνθήκες.

Η νέα αυτή ιδέα στηρίζεται και από γενετικές έρευνες που δείχνουν ότι οι ρυθμοί γονιδιακής ροής στους ωκεανούς είναι αρκετά υψηλοί. Ακόμα, το γεγονός ότι μικροί αριθμοί ατόμων κάποιων ειδών απαντούν κανονικά σε ενδιαιτήματα εκτός των προτιμώμενων τους δείχνει ότι η εξάπλωσή ενός είδους καθορίζεται κυρίως από την καταλληλότητα του ενδιαιτήματος και όχι από την αδυναμία διασποράς.

Συνεπώς οι συγγραφείς καταλήγουν στο ότι η συμπατρική ειδογένεση, όπου θυγατρικά είδη προκύπτουν από τα πατρικά τους χωρίς την μεσολάβηση κάποιου φυσικού εμποδίου είναι πιο κοινή από όσο αρχικά πιστεύονταν.

Πηγή: ScienceDaily

LinkWithin

Related Posts with Thumbnails